Yýllýk izin hakkýndan vazgeçilebilir mi?

Bir yandan yaz tatilinin baþlamasý ve öte yandan da Koronavirüsü yasaklarýnýn 1 Temmuz itibariyle kalkacak olmasý nedeniyle çalýþanlar yýllýk izinlerini kullanmaya baþlayacak.

Çalýþan iþçinin hem bedensel hem de mental yorgunluðunu gidermek, daha verimli çalýþmasýný saðlayabilmek için belli bir süre dinlenmesi gereklidir. Baþka bir ifadeyle, iþçilerin, dinlenerek çalýþma istemini, bedensel ve ruhsal saðlýklarýný korumalarý, motivasyonlarýný ve iþ verimliliðini artýrmalarý amacýyla yýllýk ücretli izin kullandýrýlmaktadýr.

Ýþyerinde iþe baþladýðý günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yýl çalýþmýþ olan iþçilere yýllýk ücretli izin verilecektir. Anayasal bir hak olan yýllýk ücretli izin hakkýndan vazgeçilemez.

Niteliklerinden ötürü bir yýldan az süren mevsimlik veya kampanya iþlerinde çalýþanlara yýllýk ücretli izne iliþkin hükümleri uygulanmamaktadýr.

4857 sayýlý Ýþ Kanunu kapsamýna giren iþyerlerinde çalýþan iþçilerden iþyerine girdiði günden baþlayarak, deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yýl çalýþmýþ olanlara iþyerindeki kýdemlerine ve yaþlarýna göre yýllýk ücretli izin verilmektedir.

Ýþçinin iþyerine giriþ tarihinden itibaren deneme süresi de dahil olmak üzere, her çalýþma yýlýný tamamlamasý halinde o yýla iliþkin ücretli izne hak kazanýr. Uygulamada çok sýkça rastlanýldýðý üzere, bir yýldan az süre için orantýlý olarak yýllýk ücretli izin hakký doðmaz. Yani, yýllýk ücretli izin hakký için mutlaka bir yýlýn dolmasý gerekmekte olup, bir yýldan az süreler için kýst izin hakkýnýn doðmasý söz konusu deðildir. Yýllýk ücretli izin hakkýndan vazgeçilemez. Taraflarýn rýzasý olsa bile, anayasal bir hak olan yýllýk izin hakký ortadan kaldýrýlamaz.

Ýþçilere verilecek yýllýk ücretli izin süresi, hizmet süresi;

a) 1 yýldan 5 yýla kadar (beþ yýl dâhil) olanlara 14 günden,

b) 5 yýldan fazla 15yýldan az olanlara 20 günden,

c) 15 yýl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz.

Yer altý iþlerinde çalýþan iþçilerin yýllýk ücretli izin süreleri dörder gün arttýrýlarak uygulanýr. Ýþ Kanununa göre 18 ve daha küçük yaþtaki iþçilerle, 50 ve daha yukarý yaþtaki iþçilere verilecek yýllýk ücretli izin süresi 20 günden az olamayacaktýr. Yýllýk izin bir bölümü en az 10 gün olmak üzere bölümler halinde kullanýlabilir.