Yoga ile gelen seküler maneviyat

Ýkinci Everest Uluslararasý Yoga Sporlarýnýn þampiyonluðu, bu yýl Nepal'de düzenlendi. Ýslam maneviyatýna(tasavvufa) karþý mesafeli duran Suudi Arabistan'ýn yoga takýmý da bu yarýþlara katýldý. Beþ madalya kazandý: Bir altýn, 3 gümüþ ve bir de bronz.

Yoga, sadece spor olarak yayýlmýyor. Ayný zamanda kültür ve maneviyat(inanç) olarak da yayýlýyor. Türkiye'de bunu görüyoruz. Çeþitli gruplar, kamplar, yoga merkezleri, inziva festivalleri ile ortaya çýkýyor. Recep Ývedik'in ilk filmlerinden yoga ile dalga geçerek tepki gösterilen eylemler artýk toplumsal ve küresel bir eðilim olma yolunda.

Ünlü bir þarkýcý yoga ritüeli anýnda "Ben kendimi seviyorum" diye sürekli tekrarlarda bulunuyor. Kendimi seviyorum, ben mutluyum, ben, ben, ben. Bireyi vurgulayan onun geliþimini ve ruhsallýðýna odaklanan bir düþünce ve inanç. Yemek de çok önemli bir olgu. Bütün inançlarda yenmekle ilgili önemli kurallar var. Yahudilik ve Ýslam'da bu daha da belirgin. Yoga yemekler konusunda belli inanýþ ve tutumlarý öneriyor:

"Yemekler ve atýþtýrmalýklar doyurucu, saðlýklý, doðal sebze, glütensiz tahýl ve rafine þekersiz ürünler ve meyvelerden oluþacaktýr; eðitim boyunca hayvansal ürün, siyah çay ve kahve kullanýlmayacaktýr".

Yogada çok geniþ pratikleri var. Çocuk yogasý uzmanlýðý, yoga oyunlarý, nefes ve farkýndalýk, görsellemeli meditasyon... Kurslar, kamplar, aile odaklý performanslar, eðitmen eðitici yogalar... Bunlardan bazýlarý þöyle: "40 saatlik Güneþ Ay Yoga Okulu ve uluslararasý geçerli YACEP (Yoga Alliance Continuing Education Provider) sertifikasý, 32 saat uygulama & teori, 8 saat staj ve ödevler; Staj; 3 ders grup içi, 4 ders çocuklarla uygulamayý içeriði".

Eðitime çok önem veriliyor. Ýnanýþlar ve ritüeller belli eðitim programlarý içerisinde gerçekleþiyor. O kadar çok "ben" vurgusuna ve bireysel geliþim anlatýsýna raðmen ciddi bir cemaat(community) dayanýþmasý ile karþýlaþýyoruz. Kolektif aidiyet duygusu öne çýkýyor. Ýþte bunu gösteren bir anlatý: "Eðitimin interaktif bir þekilde olmasý her an devamlý bizlerinde programýn içinde olmamýzý saðlamasý bana en iyi gelen kýsýmlardý. Ortamýmýzýn samimiyeti Sema Hoca'nýn bizimle kurduðu iletiþim her an yanýmýzda olduðunu hissettirmesi bana çok iyi geldi. Fark ettiðim en özel durum ise aldýðýmýz eðitimin bizlere belki ömür boyu sürecek dostluklar kazandýrmasý oldu"( Milli Sporcu Y.Y). Ortamla samimiyet, ömür boyu sürecek dostluklar kazanma gibi ifadeler bunu yansýtýyor. Zaten inziva yolculuklarý, otellerdeki eðitimler, yürüyüþ ve geziler tamamen gruplar halinde gerçekleþiyor. Bu nedenle yoga bir cemaattir ayný zamanda.

Yoga cemaatinin þarký-ilahi müzikleri de var. Mangalam þarký-ilahisi bunlardan birisi. Doðanýn tahrip edilmesine karþý yakýlmýþ bir aðýt sanki. Türkçe çekilen, ama orijinal diliyle( Hintçe) okunan klipteki görüntüler bunu anlatýyor. Dans eden yarý çýplak iki erkek ve yine yarý çýplak bir kadýn. Ýlahiyi söyleyen kadýn ve ayrý karelerde hüzne ortak olan Çetin Demirtaþ( önemli bir Yoga biyografisi ve kiþiliði) tarihi harabeler üzerinde geziniyor. Çetin Çetindaþ, turuncu Budist rahiplerin elbiselerini andýran bir elbise giymiþ. Hüzünlü, düþünceli ve mistik bir hal içinde. Bazen de ilahiye mýrýldanarak eþlik ediyor.

Yoga, programlarýný özellikle Ege'nin tarihi ve turistik sosyolojisi ile birleþerek yürütüyor. Ýnanç ve ritüel, þahsi ruhsal yüceliþ ve benlik turizmi eðlence dünyasýyla bütünleþiyor. Gruplar halindeki eðlence ve dünyevi iliþkileri de bagajýnda tutuyor. Dikkat çekici olan ise seküler dil kullanmaya özen göstermesi. Bu nedenle Yoga, "seküler maneviyat" olarak tezahür ediyor. Türkiye'de Ýslam maneviyatýnýn düþüþüyle ortaya çýkan boþluðu doldurmak istiyor.