YÖK reformu adý altýnda hükümet, cumhurbaþkanlýðý ve YÖK’te üç ayrý çalýþma yürüyor.
Son tahlilde bu üç çalýþma ‘bir’leþecek.
Bu bir ‘reform’ olacaksa temel parametreler, ilkeler ortaya konulmalý, açýklanmalý.
- YÖK’ün statüsü, rektörlüklerin, dekanlýklarýn YÖK’le mali, idari ve bilimsel iliþkisi ne olacak?
- YÖK üyelerinden baþlayarak, rektörlük, dekanlýk ve diðer birim yöneticilerinin seçim ve atamalarýnda kriter ve yöntem ne olacak?
- Akademik unvanlar hangi kriterlere göre ve hangi yöntemle verilecek, jüri nasýl oluþturulacak?
Öte yandan, hükümet üniversitelere bu yýl açýlacak akademik kadro sayýsýný 4 binden 5 bine çýkardý.
Ýki ‘küçük’ soru da burada var:
- Bu kadrolarýn verileceði akademisyenler hangi kriterlere göre belirlenecek?
- Kimler belirleyici olacak?
Ya da örneðin, son teröre karþý Türkiye Cumhuriyeti devletini suçlayan ‘akademisyenler bildirisi’ gibi krizler siyaseten mi tartýþýlacak, yoksa YÖK veya üniversite senatolarý ‘sözleþmeleri fesih’ gibi yetkilerini kullanarak konuyu ‘akademik’ alanda mý tutacak?
***
Bu sorularý sormamýn nedeni, ‘paralel’in emniyet ve yargý kadar üniversiteleri de ‘iðdiþ etmiþ’ olmasý.
YÖK ve üniversitelerle ilgili atýlacak her adýmýn, buralarý býrakmak istemeyen paralel odaklar tarafýndan engellenme veya bu baþarýlamýyorsa manipüle edilme tehlikesi.
‘Hala bunu yapabilecek lobi güçleri var mý’ diye soranlar için söyleyeyim, var!
Yukarýda emniyet ve yargý örneðini boþuna vermedim.
Ayný sistem ‘akademi’de de geçerli:
- Yabancý dil, bilimsel yayýn, araþtýrma, üniversitede ders verme gibi akademik puan getiren kriterleri manipüle ederek ‘paralel akademisyen’ sayýsýný tavan yaptýrýrsýnýz;
- Bunun için sýnavlarda soru çalma, yayýnlarý tercümana çevirttirme veya baþkasýna yazdýrma, ortak yayýn adý altýnda baþkalarýnýn yayýnlarýndan puan kazanma vb yöntemler mevcut!
- Akademik unvanlar alýndýkça devlet ve vakýf üniversitelerine açýlan yönetici kadrolarýný doldurursunuz.
- Yeni akademisyen adaylarýnýn bilimsel jürilerini oluþturur ve paralel adaylarýn önünü açarsýnýz.
- Böylece bir süre sonra üniversiteler paralel kontrolüne geçer.
Tanýdýk geldi deðil mi?
Emniyet ve yargýda da böyle oldu bu...
Ýçiþleri Bakaný Efkan Ala, önceki yýl þöyle demiþti bana: “Yönetim yapýlarý piramit þeklindedir. Tepede az sayýda yönetici olur, tabana doðru geniþler. Ancak bunlar piramidi bozmuþ. Emniyet müdürden, amirden geçilmiyor. Alttan gelenleri de Polis Akademisi ve okullarýndan ‘yüzde yüz’ kendilerinden seçerek alýyorlar. Bu okullarý bu yüzden kapattýk.”
Paralel müdür ve amirler görevden alma, meslekten atma ve emeklilikle uzaklaþtýrýldý, yerlerine alttan seçilerek atama yapýldý, en alta da üniversite mezunlarýndan çok sayýda polis alýndý. Geçen hafta son durumu sordum, “Piramidi düzelttik” dedi.
Benzeri yargýda oldu.
Paralel yoðunlaþmayý azaltmak, seyreltmek için paralel giriþ kaynaklarý kýsýldý, ‘sivil’ giriþ kapýlarý açýldý.
Ve daha önemlisi bu sivil giriþler ‘kolaylaþtýrýldý’...
Ancak üniversitelerde bu iki örnek dikkate alýnmamýþ görünüyor.
YÖK bir ay önce ‘akademisyen ve eðitim kalitesini arttýrmak’ gerekçesiyle yönetmeliði deðiþtirdi, kriterleri zorlaþtýrdý. Yönetmelik 2016 sonunda yürürlüðe girecek. Nisan ve Ekimde doçentlik baþvurularý var. Nisan’da eski kriterler geçerli ama Ekim’de yeni kriterler aranacak.
Birçok kriter hakkýnda yorum yapamam, alaným deðil. Ama “en az iki yýl üniversitede ders vermiþ olmak” kriterine itirazým var.
Hayatý hastanede geçen uzman doktor nasýl doçent olacak?
Ya da 20 yýllýk bir gazeteci, doktora derslerini ve tezini vererek genç gazeteciler için ‘sahadan gelen hoca’ olamayacak mý?
Ayrýca, yeni dönemde ‘objektiflik’ adýna jürilerin ‘rastgele’ seçilmesi gündemde. Bugüne kadar paralel jürilerin seçtikleri yukarýda bir ‘ters piramit’ oluþturmuþ, þimdi bu piramitten ‘tesadüfi’ seçimle jüri oluþturacaksýnýz!
‘Aman paralel olmasýn’ dediðiniz yeni akademisyenleri, aslýnda ‘paralel dönem’de üst kadrolara getirilmiþ akademisyenler seçecek!
Ve alttan ‘sivil’ doçentler gelmedikçe klinik þeflerinden üniversite bölüm baþkanlýklarýna, dekanlýk ve rektörlüklere kadar ayný isimler göreve atanmaya devam edecek...
Ve siz ‘reform’ yapmýþ, akademinin niteliðini yükseltmiþ olacaksýnýz!
Bir daha düþünmek için emniyet ve yargý örneðine bakmak yeterli...
Yarýn bir örnekle devam edeceðim...
