Yüksek Askeri Þura bir eski Türkiye klasiðidir.
Ancak, klasik olmak kolay deðildir, yeni Türkiye’de de klasikliðini sürdürmektedir.
Yaklaþýk tüm basýn organlarý aðýz birliði etmiþçesine 2012 YAÞ toplantýlarýnýn sorunsuz bittiðini yazýyorlar; büyük ölçüde haklýlar da zira bu sene Genelkurmay Baþkaný ve bazý kuvvet komutanlarý istifa etmediler, büyük olaylar olmadý, Türkiye hop oturup hop kalkmadý.
Büyük olaylar olmadý ama kanýmca YAÞ hukukunun, subay ve astsubay atamalarý yönetmeliðinin bizzat kendisi büyük bir olay, büyük bir sorun ama Genelkurmay baþkanlarý istifa etmedikçe bizim ülkemizde YAÞ’larýn sorunsuz kapandýðýna hükmediliyor.
Acaba öyle mi?
Gazetelerde bazý ifadeler var, ben hiçbir þey anlamadým, ama kanýmca temel mesele bu da deðil; anlamadýðým ifadeler, hakkýnda yakalama kararý bulunan orgenerallerin YAÞ üyesi yapýlmalarý, bu ne demektir, bir bilen ve normal bulan varsa bana anlatsýn lütfen.
Temel mesele kanýmca generallerin, amirallerin ve kuvvet komutanlarýnýn yasal atanma biçimleri.
Genelkurmay Baþkaný’nýn üzerinde bir askeri rütbe olmadýðý için en demokratik atanma yöntemi yine de Genelkurmay Baþkaný’nýn, Hükümet öneriyor, Cumhurbaþkaný atamasýný yapýyor; idare hukukundan pek anlamam ama bu atanma biçimi bir hukuk devletinde bana normal geliyor, Milli Savunma Bakaný doðrudan atamayý yapsa belki daha da þýk olabilir.
Ancak, tüm general, amiral ve kuvvet komutanlarýnýn atanma biçimleri bana öyle çok da hukuk devletinin temel ilkelerine, sivil otoritenin silahlý kuvvetler üzerinde mutlak denetimi temel demokrasi ilkesine pek de uygun gelmiyor.
YAÞ toplantýlarý gündeme geldiðinde internet üzerinden TSK Personel Kanunu’nu (1967), Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliðini (Yürürlük, 1.1.2006) ve Yüksek Askeri Þuranýn Kuruluþ ve Görevleri Hakkýnda Kanunu (1972) indirdim, özellikle kuvvet komutanlarý ve general, amiral atamalarýnýn nasýl gerçekleþtiðine baktým.
Daha önce de bu sütunda defalarca yazdým, askeri vesayet denen mesele asla bir-iki sapkýnýn darbe giriþimi ve muhtýra verme ihtiraslarý deðil; askeri vesayet tümüyle anayasaya, yasalara, yönetmeliklere dayalý yasal ama meþruiyeti çok tartýþmalý bir yapýlanma.
Bugünkü askeri komuta kadrosu muhtýra giriþimlerinde bulunmuyor, darbe yapmýyor, tehdit etmiyor, sivil otoriteyle nispi olarak iyi geçiniyor diye askeri vesayetin bittiðini iddia etmek hiç de anlamlý durmuyor; Anayasa’da, yasalarda, yönetmeliklerde, vs. tüm vesayet hukuku aynen yürürlükte.
Teðmenlikten albaylýða kadar kimin terfi edeceði kanýmca da tümüyle TSK’nýn kendi iç iþidir, sivillerin, Baþbakan’ýn, hatta MSB’nin bile bu süreçlere karýþmasý doðru olmayabilir; sivil otoritenin hangi yüzbaþýnýn binbaþý olacaðý konusunda devreye girmesi doðrusu çok tuhaf olurdu.
Ancak, iþ generallere, amirallere ve özellikle de kuvvet komutanlarýna geldiðinde durum deðiþebilir; bu rütbeler, bu atamalar çok üst düzey kamu yönetimi atamalarýdýr,atama sürecinin baþýnda ve sonunda siviller olmalýdýr, sivil otorite uygun görürse Genelkurmay Baþkaný’ndan görüþ ister, resmi olmayan onay ister ama kararý da kendi verir.
Yukarýda saydýðým üç temel belgede ise general, amiral ve kuvvet komutanlarý atamalarýnda en çok karþýmýza çýkan ifade “Genelkurmay Baþkaný’nýn teklifi üzerine...” olmaktadýr.
Örneðin, Subay ve Astsubay atamalarý Yönetmeliði’in 13. Maddesi aynen þöyle:
“b) General ve amirallerin atamalarý; Kuvvet Komutanlarýnýn lüzum göstermesi Genelkurmay Baþkanýnýn uygun görmesi ve teklifi üzerine, Millî Savunma Bakanýnýn inhasý, Baþbakanýn imzalayacaðý ve Cumhurbaþkanýnýn onaylayacaðý kararname ile yapýlýr.
c) Kuvvet Komutanlarý ve Genelkurmay Ýkinci Baþkanýnýn atamalarý; Genelkurmay Baþkanýnýn teklifi, Millî Savunma Bakanýnýn inhasý, Baþbakanýn imzalayacaðý ve Cumhurbaþkanýnýn onaylayacaðý kararname ile yapýlýr.”
Görüldüðü gibi, bir kuvvet komutanýný, hatta bir general ya da amirali Genelkurmay Baþkaný teklif etmeden sivil otorite atayamýyor, ya da 2010 YAÞ krizini yaþýyoruz.
Bu hukuki süreç yürürlükte iken, YAÞ’ýn sorunsuz geçtiðini, askeri vesayetin sonlandýðýný söylemek gerçekçi midir?
twitter.com/KarakasEser
