Yunanistan’ýn Euro’dan çýkýþý- yine günlük konu oldu. Bu ‘çýkýþýn’ ne demek olduðuna bakalým: Euro içinden bir ülkeyi kýrmýzý kart gösterip -çýkarmak- yok. O yüzden organize bir çýkýþ olmasý, çýkan oyuncunun yerine yedek alýnmasý beklenmiyor. Yunanistan’ýn Euro’dan çýkýþý, ani ve kontrolsüz bir süreç olarak baþlar. Bu süreci tetikleyecek olan Yunan Hazinesi’nin ödeme yapacak naktinin olmamasý ya da bankalarýn týkanmasýdýr. Yunanistan’da bir kriz sonucu Hazine ya da bankalarda Euro kalmamasý, Euro’nun bitmesi gayet mümkündür.
Euro’nun bitmesi- ihtimali çarþamba günü ciddi bir risk olarak yaþandý. Avrupa’nýn Yunanistan’a 5.2 milyar Euro vermesi bekleniyordu. Bunun verilmemesi için bazý AB ülkelerinin giriþim yaptýðý duyuldu. Aslýnda Yunanistan bu paranýn karþýlýðýný yapmýþtý, ödemenin durdurulmasý haklý olmazdý. Ama AB içinde de -Bunlar kargaþada. Biz boþuna para vermeyelim- diyenler olmuþ. Yunanistan’a bu ya da herhangi bir taksit verilmezse, Atina’da Euro biter. Wall Street analistleri, Yunan maliyesinin AB’den para alamamasý halinde devlet ödemelerinin duracaðýný, devletin maaþ ödeyemeceðini hesaplýyorlar. Yunanistan’ýn malum ortamýnda maaþ alamayan kamu görevlileri sokaða dökülecektir. Yunan sokaklarý da zaten kargaþa ortamý.
Çarþamba günü sonuçta bu paranýn verileceði açýklandý ve piyasalar az yatýþtý. Ancak Yunanistan’ýn asýl Haziran’da AB’den ödeme beklentisi var. Bu para için, biri saymýþ: 77 adet reform yapmalarý gerek. Bu reformlar için hükümet lazým. Ortada hükümet yok. AB eðer acýyýp para vermeyecekse, Yunanistan’ýn Eurosu haziran sonunda bitiyor.
Bir diðer kargaþa ihtimali halkýn, -drahmiye geçilecek- kaygýsýyla bankadan para çekmeye baþlamasýdýr. Parayý Euro olarak çekmek ile deðeri belirsiz drahmi olarak çekmek arasýnda halkýn neyi tercih edeceðini, tahmin edebiliriz. Böyle bir toplu hareket, Atina’da Euro’yu bitirir.
Yunanistan krizinin ‘baþka yerlere yayýlmasý ihtimali’ denirken, bu banka hücumu kastediliyor. Atina’nýn bu hükümet krizi, en baþta -Aklý baþýnda adamlar krizi önler- beklentisini kýrdý. Þimdiye dek piyasalar, siyasetçilerin itiþmesini -geçici bir durum- sayar, önemsemezdi. Þimdi ise Atina’dan gelen açýklamalar pek aklý baþýnda siyasetçi kalmadýðýný gösteriyor. Meclise girmeyi baþaran radikal - uç siyasiler durumu týrmandýrýyor. AB paketini müzakere etmek ve borçlarý reddetmek -gibi olmayacak istekler, durumu aðýrlaþtýrýyor.
Hükümet bu hafta kurulamaz ve -haziranda seçim- kesinleþirse, haziranda yapýlmasý gereken reformlara ne olacaðý, henüz bilinmiyor. Tekrar: Reform yoksa, para da yok. Kýrýlan bir diðer beklenti, -Ýkinci tur seçimde, halk daha makul partilere yönelir, radikallerin gücü azalýr- beklentisi. Pazar günü yapýlan seçimden üç gün sonra yapýlan bir anket, ikinci gelen radikal Syriza partisinin oyunun arttýðýný gösteriyor. Syrizia’nýn seçimdeki oyu yüzde 17, anketteki oyu yüzde 25. Borçlarý reddedelim- diyen de Syriza.
Ayrýca -AB nasýl olsa Yunanistan’ý destekler, kurtarýr- beklentisi kýrýlýyor. Çarþamba günü Almanya’da iktidar ortaðý Hür Demokratlar, -Yunanistan’a bütün yardýmlar durdurulsun- dedi. Buradan -Almanya ipi çekecek- yorumu çýkmaz, ama Almanya’nýn sabrýnýn çoktan tükendiðini söyleyebiliriz.
Atina’da durum kaygan ve deðiþken. Mucize sonucu bu ara hükümet kurulsa bile, kriz riski sürecektir. Yeniden seçime gidilirse, Yunanistan kendi krizini daha da derinleþtirecektir.
Her durumda, Atina’da -Euro’nun bitmesi- riski her zaman vardýr ve kontrolsüz Euro’dan çýkýþ ihtimali yükselmektedir. Kontrolsüz bir ekonomik kaos, hükümetsizlik ve siyasi boþluk, Yunanistan’da demokrasiyi rafa kaldýrtabilir. Geliþmeler daha çok, sokak kargaþasýnýn þiddetine ve yoðunluðuna baðlý olacaktýr.
twitter.com/selimatalayny
