Birkaç haftadýr aðýrlýklý olarak gurbetçi iþçilerin emeklilikleri açýsýndan oldukça önemli olan yurtdýþý borçlanmasý konusundaki püf noktalarý okurlarýmýzla paylaþýyoruz.
Yurtdýþý borçlanmasýnda püf noktalar yazý dizimizin üçüncüsü olarak bugün, hizmetlerin belgelendirilmesi, borçlanma talebi, borç miktarýnýn hesaplanmasý konularýna deðineceðiz.
Öncelikle yurtdýþý borçlanmasý talebinde bulunabilmek için, yurtdýþýndaki hizmetlerin belgelendirilmesi gerekmektedir. Çalýþýlan/ikamet edilen ülkelerdeki Türk konsolosluklarý, çalýþma ve sosyal güvenlik müþavirlikleri veya ataþelikler gibi temsilciliklerden alýnacak ve yurtdýþý borçlanma için kullanýlacaðý belirtilen hizmet belgelerin alýnmasý, borçlanma için yeterlidir.
Sosyal güvenlik sözleþmesi olmayan ülkelerdeki sigortalýlýk sürelerini borçlanacak olanlar, yurtdýþýnda çalýþtýklarý iþyerlerinden alacaklarý hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarýnda bulunan çalýþma izinlerinin tercümelerini ibraz etmek suretiyle belgeleme yükümlülüklerini yerine getirmiþ olmaktadýrlar.
***
Talep ve Ödeme
Yurtdýþýnda geçen çalýþma veya ev kadýnlýðý sürelerinin borçlandýrýlmasýna iliþkin yazýlý talep, Yurtdýþý Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinin usulüne göre doldurulup imzalandýktan sonra doðrudan ya da posta yolu ile SGK’ ya gönderilmesi ile gerçekleþir.
Borçlanma tutarýnýn 3 ay içerisinde ödenmesi gerektiðinden, eksik bilgi, beyan ve belgelerini üç ay içinde ibraz etmeyenlerin borçlanma iþlemleri durdurularak, borçlanmanýn geçersiz olduðu baþvuru sahibine yazýlý olarak bildirilmektedir.
Borçlanma miktarýnýn tespitinde, borçlanýlacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarý asgari ve azami günlük kazanç arasýnda seçilecek günlük kazancýn % 32’sidir.
Bu sebeple borçlanma yapýlan tarih çok önemlidir. Özellikle asgari ücretin deðiþmesiyle, borçlanma miktarlarý artacaðýndan, bunun takibi gerekmektedir.
1) Tahakkuk ettirilen prim borcunun tamamýnýn teblið tarihinden itibaren Türkiye’de ödenmesi halinde Türk Lirasý cinsinden üç ay içinde ödenecektir.
2) Borçlarýný yurt dýþýndan ödeyecek olanlar, Türk Lirasý olarak bildirilen tutarýn karþýlýðýný Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasý tarafýndan konvertibl sayýlan döviz cinsinden ödeyeceklerdir. Ödemeler, borcun ödeneceði tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasý döviz alýþ kuru üzerinden yapýlacaktýr.
3) Söz konusu üç aylýk süre içerisinde borcun bir kýsmýnýn ödenmesi halinde, ödenen miktar ile orantýlý süre geçerli sayýlacak, kalan sürenin geçerli sayýlmasý yeni bir borçlanma talebine baðlý olacaktýr.
4) Teblið tarihinden önce borçlanmaya karþýlýk yapýlan ödeme miktarlarý, borçlanma talep tarihinden sonra ödenmiþ olmak kaydýyla geçerli sayýlacak ve borçlanma iþlemi iptal edilmeyecektir.
***
Borçlanma Süreleri Nasýl Deðerlendirilir?
Sigortalýlýðýn baþlangýç tarihinden önceki süreler borçlanýlmýþ ise sigortalýlýðýn baþlangýç tarihi borçlanýlan gün sayýsý kadar geriye götürülür ve emeklilik açýsýndan bu tarih ilk sigortalýlýk tarihi alýnýr.
Borçlanma müracaat tarihinde Türkiye'de tescil edilmiþ bir sigortalýlýðý bulunmayanlarýn sigorta baþlangýcý ise borçlanma bedelini ödedikleri tarihten borçlanýlan gün sayýsý kadar geriye götürülerek tespit edilir. Bunlarýn borçlandýðý süreler BAÐ-KUR statüsünde sigortalýlýk sayýlýr. En son SSK statüsünde iken aþaðýda belirtilen ülkelerdeki sigortalý çalýþma sürelerini borçlananlarýn sigortalýlýk baþlangýcý bu ülkelerdeki sigorta baþlangýç tarihi alýnýr.
Aþaðýdaki ülkeler, ilk defa çalýþmaya baþlanýlan tarihin Türkiye’de ilk iþe giriþ tarihi olarak kabul edildiði ülkelerdir.
Sýra No Ülke Adý
1 Almanya
2 Arnavutluk
3 Avusturya
4 Azerbaycan
5 Belçika
6 Bosna Hersek
7 Çek Cumhuriyeti
8 Fransa
9 Gürcistan
10 Hýrvatistan
11 Hollanda
12 Ýsviçre
13 Kanada
14 Kebek
15 KKTC
16 Lüksemburg
17 Makedonya
18 Slovakya
19 Kore
20 Ýtalya
