Yurtdýþýnda yaþayan gurbetçilerimizin emeklilikleri yönünden hak kaybýna uðramamalarý ve eksik günlerini tamamlayabilmeleri için yurtdýþý borçlanmasý imkaný tanýnmýþtýr. Türk vatandaþlarýnýn yurt dýþýnda geçen belirli sürelerinin borçlandýrýlarak Türkiye sosyal güvenlik mevzuatý kapsamýnda malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigorta kollarýnda geçmiþ hizmet gibi deðerlendirilmektedir. Diðer bir deyiþle yurtdýþý borçlanmasý yapýlarak emeklilik hakký kazanýlabilmektedir. Yurt dýþý borçlanmasýndan yararlanabilmek için;
-Türk vatandaþý olmak,
-Belirli nitelikte yurt dýþý süreleri bulunmak,
-Yurt dýþý sürelerini belgelendirmek,
-Hizmet borçlanmasý için yazýlý istekte bulunmak þartlarý vardýr.
Türk vatandaþlýðýnda geçmeyen yurt dýþý süreleri borçlandýrýlmamaktadýr. Doðumla Türk vatandaþý olup da çýkma izni almak suretiyle Türk vatandaþlýðýný kaybeden sigortalýlar hariç, borçlanma baþvuru tarihinde Türk vatandaþý olmayanlarýn borçlanma talepleri reddedilmektedir.
Sözleþmeli ülkede çalýþan, sözleþmesiz ülkede çalýþan, gemide çalýþan, ev kadýný olanlar yurtdýþý borçlanmasý için gerekli belgeleri ibraz ederek yurt dýþý borçlanmasý yapabilecektir.
Borçlanmaya esas kazanç miktarýnýn seçimi gurbetçi vatandaþýn tercihine baðlýdýr. Yurtdýþý borçlanmalarýnda borçlanýlacak günlük tutar, baþvuru tarihinde belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sýnýrlarý arasýnda olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancýn yüzde 32'sidir. Hangi tutar üzerinden ödeme yapacaðýna kiþi kendisi karar vermektedir.
TBMM’de görüþülmekte olan Gelir Vergisi Kanunu ile Bazý Kanunlarda Deðiþiklik Yapýlmasý Hakkýnda Kanun Teklifi ile yurtdýþý borçlanmasý ile ilgili deðiþiklikler yapýlýyor.
Yurt dýþýnda çalýþan Türk vatandaþlarý ile yurt dýþýnda çalýþmaktayken veya yurda kesin dönüþ yaptýktan sonra ölenlerin Türk vatandaþý olan hak sahipleri, Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat ederek "Yurt Dýþýnda Bulunan Türk Vatandaþlarýnýn Yurt Dýþýnda Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakýmýndan Deðerlendirilmesi Hakkýnda Kanun"daki haklardan yararlanabilecekler.
Teklifle, yurt dýþý borçlanmasý yaparak aylýk baðlanan sigortalýlarýn, borçlanýlacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarlarý, prime esas asgari ve azami günlük kazanç arasýnda seçilecek günlük kazancýnýn yüzde 32'sinden yüzde 45'ine yükseltiliyor. Borçlanýlan süreler, kýsmi aylýðýn statüsü ile tam aylýðýn statüsünün farklý olmasýna neden olabileceði için tam aylýðýn baðlanacaðý statü ve baðlayacak sosyal güvenlik kuruluþu da belirlenecek.
Kýsmi aylýk baðlanmýþ olanlar dahil maddenin yürürlük tarihinden önce yurt dýþýnda geçen sürelerini borçlanma talebinde bulunanlardan tahakkuk ettirilen borçlarýný yasal süresi içinde ödeyenler için sigortalýlýk sürelerinin hangi statüde deðerlendirileceði ve tahakkuk ettirilecek borç tutarýnýn tespitinde önceki hükümler esas alýnacak.
Yapýlacak deðiþikliklerle;
1-Yurt dýþý borçlanma tutarý daha önce seçilen SPEK tutarýnýn yüzde 32’si iken yüzde 45’i olacak. Yurtdýþýnda çalýþan gurbetçiler için Türkiye’de emeklilik imkaný saðlanýyor. Bugüne kadar asgari ücretin yüzde 32 si yani 818 TL olan borçlanma tutarý aylýk 1.151 TL ye yükselecek.
2-Borçlanýlan sigorta statüsü 4/b (Bað-Kur) statüsünde sayýlacak.
3-Türkiye’deki sigortalýlýðýn baþlangýç tarihinden önceki sürelerin borçlandýrýlmasý halinde bu süreler Türkiye’deki sigortalýlýk baþlangýç tarihinden, Türkiye’de sigortalýlýk yok ise borçlanma tutarýnýn tamamen ödendiði tarihten geriye götürülen sürelere ait ilgili aylara mal edilecek.
4-Daha önce borçlanmýþ olanlar ve emekliler bu deðiþiklikten etkilenmeyecek.
Gurbetçilere yurtdýþý borçlanmasý yapmayý düþünüyorlarsa bir an önce borçlanma yapmalarýný tavsiye ediyoruz.
