Yazýn gelmesiyle birlikte baþta Avrupa ülkeleri olmak üzere yurtdýþýnda çalýþan gurbetçilerimiz memleket iznine geliyor. Bugün biz de gurbetçi vatandaþlarýmýzýn nasýl emekli olabileceklerini yazalým istedik.
Sosyal devlet ilkesi gereðince bu maðduriyetlerin giderilmesi devletin bir görevidir. Bu maðduriyetin çözümlenebilmesi ve herkese sosyal güvenlik hakkýnýn verilmesi için yurtdýþý borçlanma imkaný getirilmiþtir.
Yurtdýþý borçlanmasý, Türk vatandaþlarýnýn yurt dýþýnda geçen belirli sürelerinin borçlandýrýlarak Türkiye sosyal güvenlik mevzuatý kapsamýnda malullük, yaþlýlýk ve ölüm sigorta kollarýnda geçmiþ hizmet gibi deðerlendirilmesidir.
Yurt dýþý borçlanmasýndan yararlanabilmek için 4 þartýn yerine getirilmiþ olmasý gerekiyor. Bunlar; Türk vatandaþý olmak, belirli nitelikte yurt dýþý süreleri bulunmak, yurt dýþý sürelerini belgelendirmek, hizmet borçlanmasý için yazýlý istekte bulunmaktýr.
Ýlk olarak borçlanma yapacak ilgilinin mutlaka Türk vatandaþý olmasý gerekir. Türk vatandaþlýðýnda geçmeyen yurt dýþý süreleri borçlandýrýlmamaktadýr. Doðumla Türk vatandaþý olup da çýkma izni almak suretiyle Türk vatandaþlýðýný kaybeden sigortalýlar hariç, borçlanma baþvuru tarihinde Türk vatandaþý olmayanlarýn borçlanma talepleri reddedilmektedir.
Son yapýlan düzenlemeler çerçevesinde;
1-Sözleþmeli ülkede çalýþan,
2-Sözleþmesiz ülkede çalýþan,
3-Gemide çalýþan,
4-Ev kadýný olan,
Yurtdýþý borçlanmasý için gerekli belgeleri ibraz ederek yurt dýþý borçlanmasý yapabilecektir.
Yurtdýþý borçlanmasý kapsamýnda geçen çalýþma süreleri, bir yýla kadar olan iþsizlik süresi ve ev kadýný olarak geçen sürelerdir.
Yurt dýþýnda geçen sigortalýlýk süreleri, çalýþma süresi olarak kabul edilen; mecburi prim ödeme süreleri, kendi nam ve hesabýna çalýþmalar ve kýsa süreli çalýþmalardýr.
Borçlanma kapsamýndaki iþsizlik süreleri ise sigortalýlýk süreleri arasýnda veya sonunda her birinde bir yýla kadar olan iþsizlik süreleridir.
Ev kadýný olarak geçen süreler borçlanma kapsamýndadýr; bir baþka ifadeyle medeni durumlarýna bakýlmaksýzýn kadýnlarýn sigortalýlýk süreleri haricinde yurt dýþýnda ikamet ettikleri süreler dikkate alýnacaktýr.
Yurt dýþýnda geçen sürelerin borçlandýrýlabilmesi için SGK’ya yazýlý baþvuru yapmak þarttýr.
Borçlanmaya esas kazanç miktarýnýn seçimi gurbetçi vatandaþýn tercihine baðlýdýr.
Borçlanma miktarý, prime esas asgari ve azami günlük kazanç arasýnda seçilecek günlük kazancýn yüzde 32'si olarak hesaplanmaktadýr.
Hangi tutar üzerinden ödeme yapacaðýna kiþi kendisi karar vermektedir.
Formülle anlatýlmak istenirse;
Bir günlük borçlanma tutarý=seçilen bir günlük prime esas kazanç X Yüzde 32.
Toplam borçlanma tutarý=Bir günlük borçlanma tutan X Borçlanýlacak gün sayýsý þeklinde olacaktýr.
Örneðin, asgari ücretten 10 yýl borçlanma yapmak isteyen bir kiþinin, her bir gün için 21.65 TL olmak üzere 10 yýl için 77.940 TL ödemesi gerekiyor. Elbette ki asgari ücret yerine, daha yüksek bir tutar üzerinden yurtdýþý borçlanmasý ödenmesi emekli aylýðýný da artýracaðýný da hatýrlatmakta fayda var.
