Seçimin özet analizi:
CHP ve MHP’den oluşan ana muhalefet, seçim kampanyalarını parti politikaları veya yerel projeler yerine,‘paralel yapı’nın ürettiği dinleme skandalları ve yolsuzluk iddialarına dayandırdı.
‘Cemaat’in oy oranlarına dikkate alınacak etkisi görünmüyor; ancak AK Parti’ye karşı CHP-MHP ittifakı kurulmasına ‘kolaylaştırıcı’ rol oynadı.
AK Parti de, buna karşılık “17 Aralık’la başlayan sürecin bir kumpas ve siyasete dışarıdan müdahale olduğunu; planlayıcısının cemaat, uygulayıcılarının da muhalefet olduğunu” vurgulayarak karşılık verdi. Ama bir yandan da ‘gelecek vizyonu’nu ve ‘yerel projeleri’ anlattı. Seçmen AK Parti’ye, “Samimiyetine, siyaset dışı saldırıların gerçekliğine, hayati önemine ve mücadelene inanıyorum” demekle birlikte, “Ancak...” diye ekleyerek AK Parti’nin kaybettiği, kazanmayı umduğu halde kazanamadığı ya da beklediği oyu alamadığı kentlerde ‘mesaj’ verdi.
Erdoğan’a yönelik, “Oy vermeyen yüzde 50’yi dışlıyor” eleştirisinin doğru olmadığı bu seçimde de ortaya çıktı. Çünkü AK Parti, geçen seçimlerde olduğu gibi, bu seçimde de kendisine oy vermeyenlerin yüzde 7’sinin daha oyunu aldı. Bu oranın içinde ‘ilk kez oy kullanan’ genç seçmenler çoğunlukta.
‘Paralel ittifak’ yaramadı
Sonuçta, bu ‘paralel ittifak’ CHP ve MHP’ye yaramadı. CHP, İstanbul ve Ankara’da bu ittifaktan ‘ödünç oy’ kazandıysa da, bu tutuma tepki gösteren seçmenini kaybetti. ‘İşçi kenti’ Zonguldak’ı, ‘solun kalesi’ Eskişehir’i, İzmir dahil Akdeniz, Ege ve Trakya’da birçok ‘kale’yi büyük hasarla koruyabildi; bir başka ‘işçi kenti’ Karabük’te yüzde 2’ye düştü; Artvin’i kaybetti, sadece Burdur’u kazandı. CHP’yi ayakta tutan, partiden ve seçim kampanyasından bağımsız ‘yaşam tarzı’kaygısıyla oy veren klasik seçmen oldu.
MHP de Türkiye genelinde varlık gösteremedi; Gümüşhane, Kastamonu, Uşak ve Balıkesir’i kaybederken, Adana, Mersin ve Kars’ı az farkla kazandı.
BDP ise ‘tape siyaseti’ne fazla girmeyerek ‘yerel seçim’e çalıştı. Van, Bitlis ve Mardin başarı hanesine yazılmalı.
‘Emanet’ Köşk mü?
Erdoğan’ın ‘balkondan konuşması’na gelince...
- Hem muhalefete ‘yeni bir sayfa’ açarak paralel saldırılara karşı Türkiye’nin çıkarlarını birlikte koruma çağrısı yaptı;
- Hem ‘oy veren vermeyen herkesin mesajlarını değerlendireceği’ vurgusunu;
- Hem de ‘paralel yapının üzerine gitme’ kararlılığını.
- Ayrıca, “Bundan sonra bu can bu tende oldukça üzerimize hangi emanet yüklenirse ona sadakatle sahip çıkmaya çalışacağız” ifadesinde saklı ‘cumhurbaşkanlığı’ imasını...
Sarıgül’ün yolu Ankara’ya
İstanbul’da Mustafa Sarıgül’ün yüzde 40’ın üzerinde oy alması yönünü Ankara’ya, CHP Genel Merkezi’ne çevireceğini gösteriyor. Sarıgül’ün ne başkanlık, ne de parti koltuğu var. Bu hiç ona göre değil. Finansçıların deyimiyle, Sarıgül, cumhurbaşkanlığı seçimine kadar partide bir koltuk almasına yönelik direnci kırabilirse, seçimin ardından yeni hedefi “Atatürk’ün koltuğu” olacak.
CHP’nin ‘Fenerbahçe sevinci’nin nedeni
Ankara’da anketler AK Partili Melih Gökçek’in 3-6 puan farkla kazanacağını öngörüyordu; ilk sonuçlar da bu yönde işaret verdi; ancak saatler ilerledikçe CHP (+MHP) adayı Mansur Yavaş ‘yavaş yavaş’ ilerledi ve açılan sandıklar yüzde 95’e ulaşınca fark kapandı. CHP’liler “Çankaya ve Yenimahalle oyları geliyor, kazandık” açıklaması yaptı. Ancak sandıklar tamamen açılınca Gökçek’in 0.9 puan farkla seçimi kazandığı ortaya çıktı.
Bu fark nasıl oluşmuştu?
CHP, Keçiören’de BBP adayı Turgut Altınok’un kazanmasını, Büyükşehir oylarının da kendilerine gelmesini umuyordu, ancak öyle olmadı.
Yavaş, CHP’nin güçlü olduğu Çankaya ve Yenimahalle’de açılmayan yüzde 12-16’lık sandıklara güveniyordu, ancak AK Parti’nin güçlü olduğu Keçiören’de sandıkların büyük kısmının açılmadığı dikkate alınmamıştı; sonucu da bu sandıklar belirledi.
Tüm Türkiye gibi Ankara’da da seçim sonuçlarını veren Cihan Haber Ajansı ile resmi Anadolu Ajansı’nın rakamları arasındaki fark tartışıldı. İddiaya göre, CHA önce CHP’nin önde olduğu sandıkların sonuçlarını verdiği için bu fark ortaya çıkmıştı. Sandıkların tamamı açıldıkça oranlar da yaklaşmaya başladı. CHA’nın geçtiğimiz ay AK Parti’yi yüzde 36.5 gösteren anketi de ‘manipülasyon’ iddialarında etkili oldu.
