Çocukluğumuzun tanıdık kokusu, kış aylarının sıcak dostu ıhlamur çayını içmenin şimdi tam zamanı!
Kokunun zarafeti olur mu? Ihlamursa söz konusu bal gibi de olur. Zarif, kokulu bir ağaç ıhlamur tıpkı kendi gibi. Bu yazıyı yazmak için klavyeme bakarken 6-7 yıl öncesinin temmuz ayına gidiyor hafızam. Sabahın erken saatleri, evi mis gibi bir ıhlamur kokusu sarıyor. Güneş yükselmeye başladığındaysa her şey eskisine dönüyor, ta ki akşam üzeri serinliği gelene kadar. Sonra, yine sabah saatlerinin o tanıdık ıhlamur kokusu bu kez daha da yoğun bir şekilde etrafta salınıyor. Müthiş bir koku. Demlikte demlenen ıhlamur kokusu gibi değil. Eski evimizin yanındaki arazide kök salmış, ihtişamlı, kocaman, oldukça yaşlı bir ağaçtı kendisi. Bana bu koku hatırasını hediye etti. Yıllardır başka bir evdeyiz. Ihlamur kokusunu özler mi insan, eğer bahçenizde bir ıhlamur ağacı varsa eminim bu özlemi anlarsınız.
Ihlamur ağacının temmuz gibi yeşillenen tomurcukları bir kaç hafta sonra toplanır. İlaçsız, otobanlardan, şehirden uzak bir ağaçsa o tohum pek kıymetlidir. Temiz ıhlamur yapraklarını bulmak kolay değil. Aktarlarda belki vardır ama ben güvenemiyorum. Marketlerdeki paketlere de. Organik ürün satan, kontrollerini yapan bazı mağazalar var. Ihlamur ağacım varken bunları düşünmezdim; zamanı geldiğinde ağaçtan toplar, kurutur kış aylarında da çayını keyifle içerdim. Şimdi böyle bir lüksüm olmadığından araştırmalarım oluyor. Sallama çay için poşetlenmiş toz halini istemiyorum, tane tane, çiçek çiçek olmalı suya saldığım ıhlamurlar. Geçenlerde File markette güzel bir ıhlamura denk geldim. Simi Organik ve Doğuş çayın ıhlamur yaprakları da iyi gibi. Bir de Geleneksel Pazar mağazasında buldum. Hepsini deneyeceğim. Sizin de bildiğiniz güvenilir yerler varsa benimle paylaşın. Çünkü kış ayı demek ıhlamur demek, kış ayı demek şifalı çay yapmak demek. Her ne kadar sağlık için faydası konusunda bilimsel kanıtlar yeterli değilse, ıhlamur bana iyi geliyor. Hepsini geçin kokusu ruha iyi geliyor bu çiçeklerin. Öyleyse ısıtın suyu, atın demliğe ıhlamur çiçeklerini ve arkanıza yaslanıp devamını okuyun yazının.
7 İyi ve güvenilir bir ıhlamur bulun, açık ıhlamur almayın.
7 Mutlaka yaprak ıhlamur kullanın.
7 Ihlamur yapraklarını ılık sudan geçirin.
7 Demlikte sıcak suya salın
7-8 dk kısık ateşte bekletip servis yapın. Dilerseniz tarçın, zencefil, portakal yaprağı, adaçayı veya sevdiğiniz farklı çaylarla karışım yapıp güzel bir kış çayı hazırlayabilirsiniz. Ihlamur dahil tüm sıcak içilen çaylara bal koymamaya özen gösterin ancak tatlı olmazsa içemiyorsanız rafine şekere göre bal yine de en iyisi, balın gerçek olduğundan emin olun.
Ihlamur ağacının dünya üzerinde yaklaşık 30 türü bulunmakta. Anadolu ıhlamur ağaçlarına çok uzun zamandır ev sahipliği yapmakta. Bu yüzden de çeşitli ıhlamur ağacı türlerimiz var. Kuzey Anadolu dağlarında yetişen küçük yapraklı ıhlamur ve büyük yapraklı ıhlamur türleri gibi.
Ağaçlarının yaklaşık bin yıllık ömürleri var.
Eski Orta Avrupa’da ıhlamur ağacının gölgesinde yerel mahkemeler kurulurmuş. Bu yüzden eski dönemlerde ‘mahkeme ağacı’ ismiyle anılmış.
Temmuz gibi olgunlaşan çiçekleri mutlaka öğlen saatlerinde toplanmalı ve gölgede kurutulmalıdır.
Hipertansiyon için yardımcı; Ihlamur çayı, kan basıncı seviyesini kontrol altında tutma yeteneğine sahip olan tilirosid, rutosid ve klorojenik asit gibi bazı antioksidan bileşikleri içerir.
Uluslararası Gıda Araştırmaları Dergisi Ocak 2016 sayısındaki bir araştırma ıhlamur çiçeğindeki aktif flavonoidlerin ve antioksidanların, metabolizmanın serbest radikallerden kurtulmasına yardımcı olduğunu söylüyor. Kimyasallar, uyuşturucu, sigara dumanı veya çevresel toksinler sebebiyle oluşan serbest radikaller kalp hastalığına, kansere yol açarak sağlık sorunlarına neden olabilmekte.
Soğuk algınlığına olan faydası biraz tartışmalı çünkü ıhlamurun faydaları ile ilgili yeterli araştırma yok. Ihlamur çiçeklerinin sağlık ile ilişkili olabilecek birkaç doğal bileşik veya fitokimyasal içermekte o kesin. Bir de idrar söktürücü özelliği olduğu için soğuk algınlığında ateşi düşürücü etkisi olabilir.
İdrar söktürücü: Ihlamur yaprağı çayı, ter ve idrar üretimini artırabilir. Bu durumda, ıhlamur yaprakları, optimal vücut detoksifikasyonuna yardımcı olur. Böylelikle toksinleri temizler. Toksinlerin temizlenmesiyse genel sağlığınızı koruyacaktır.
Rahatlatıcı etkisi ise biraz daha kesin. Etnofarmakoloji Dergisi’nin Temmuz 2008 sayısında yayınladığı bir araştırma, laboratuvar hayvanlarının ıhlamur çiçeği özü ile beslenmesiyle birlikte endişeli davranışlarını azalttığını söylüyor. Aynı derginin Mart 2008 sayısında, ıhlamur ekstresinin uykuyu uyandıran ilaçlar alan hayvanlarda sedasyon süresini uzattığını, tek başlarına kullanıldığında da hayvanları sakinleştirdiği ile ilgili bir başka araştırma yayınlamış.
Allerjik olabilir! Genel olarak ıhlamurun yan etkisi olmasa da alerjik bünyesi olanlar özellikle de polen alerjisi olanlar için tetikleyici olabilir.
