Zemheri zürafasý olmayýn

Kýþýn soðuk günleri devam ederken, geceleri ya da sabah saatlerinde þehirlerin üzerine çöken kirlilik dikkatinizi çekiyor mu? Hele de basýncýn yükseldiði, atmosferin kararlý hale geçtiði ve rüzgarýn hafiflediði günler nasýl bir havayý ciðerlerimize çekiyoruz diye hiç düþünüyor musunuz? Ben söyleyeyim o halde, bol bol kükürtlü bileþiklerle dolu, içinde bolca kurþun gibi zehirli kimyasal barýndýran, ozon ve azotlu bileþikler içeren hava moleküllerini çekiyoruz ciðerlerimize.

Yurdun pek çok yerinde ýsýnma ve enerji ihtiyacýný karþýlamak için kullanýlan temel kaynak kömür olduðundan, kýþ döneminde hava kirliliði deðerleri her zaman yükselmiþtir. Tabii kýþýn artan araç sayýsý ve enerji ihtiyacý gibi kalemlerde eklenince, atmosfer þenleniyor. Ýçinde ne ararsanýz mevcut olan bir hale geliyor. Havanýn kalitesi azalýyor kýþ mevsiminde. Üstelik kýþýn daha kuvvetli rüzgarlar yaþanmasý, daha sýk yaðýþ oluþmasýna raðmen, kirlilik kýsa süre içinde tehlikeli boyutlara ulaþabiliyor.

HASTALIKLARA DAVET

Normal þartlarda tertemiz bir atmosfer olduðunu düþünün. Zor bunu hayal etmek biliyorum ama bir deneyin... Hava kalitesinin oldukça yüksek olduðu durumda bile kýþ þartlarýnda, soluduðumuz havayý ýsýtmamýz gerektiðinden yine de burnumuz týkanýr ve biz yine hasta olurduk. Çünkü burun soluduðu havayý ýsýtmak için kýlcal damarlara daha çok kan pompalamaya baþlayýnca, burun týkanýyor ve bizde haliyle aðýz yoluyla solunum yapmaya baþlýyoruz. Ýþin doðasý böylelikle bozulmaya baþlýyor iþte. Aðýzdan alýnan her nefes, filtrelenmeden, ýsýnmadan ciðerlere doðru ilerlediðinden, boðazda tahriþ, öksürük, nefes darlýðý olarak bize geri dönüyor. Astým, sinüzit, faranjit ve bronþit gibi solunum yolu hastalýklarýnýn artmasý da cabasý. Kýþ mevsiminde kullanýlan kalitesiz kömür, enerji seviyesi düþük kömürlerin kullanýlmasý, solunum yolu hastalýklarýna, çocuk astýmlýlarýn sayýsýnýn artmasýna sebep oluyor.

MÝGREN ATAKLARINI ARTIRIYOR

Dünya Saðlýk Örgütü, her yýl iki milyon kiþinin, soluduklarý kirli havada bulunan partiküller nedeniyle yaþamlarýný yitirdiðini tespit etmiþ. Yapýlan projeksiyonlar bu sayýnýn her geçen gün artacaðýný gösteriyor.

Sadece solunum yolu hastalýklarý deðil kýþýn yaþadýðýmýz saðlýk sorunlarý. Soðuk havada ve atmosferik partiküllerin fazla olduðu atmosferde kalp krizi riskinin de yüksek olduðu yapýlan bilimsel araþtýrmalarla destekleniyor. Soðuk ve kirli atmosfer, tabii ki þeker, sigara ya da yüksek tansiyon kadar olmasa da kalp krizini tetikliyor. Benzer þekilde baþ aðrýlarý ve migren de kýþ þartlarýndan pek olumlu etkilenmiyor. Kýþýn hakim rüzgar yönü olan lodos baþ aðrýlarýný artýrýrken soðuk hava migren hastalarýnýn ataklarýnýn sýklaþmasýna neden oluyor.

“Zemheride kar yaðmadan kan yaðmasý iyi” derler eskiler ama kar yaðýþý oluþumu sýrasýnda gizli ýsý açýða çýktýðýndan ve sýcaklýðý artýrdýðýndan, saðlýðýmýz için dikkat edildiði durumlarda daha avantajlý bile olabilir. Sonuçta aþýrý soðuklar ve kýþýn artan atmosferik kirlilik bizi hasta ediyor. Korunmanýn yoluysa aslýnda basit önlemlerden ibaret. Soðuk havada siz siz olun, bere ve atký kullanýn, sabah banyo yapýp dýþarý çýkmayýn, rüzgara direkt maruz kalmayýn, saç kurutma makinesini ne soðuk ne de çok sýcak olacak þekilde ayarlayýn, kafanýza jöle benzeri þekillendiriciler sürmeyin. Yoksa soðuðu olduðundan çok daha fazla hisseder, üþütür, hasta olursunuz, bu da yetmezmiþ gibi adýnýz zemheri zürafasýna çýkabilir, demedi demeyin!