Uzakdoðu mutfaðýnýn en önemli baharatlarýndan biri olan zerdeçal, köri baharatýnýn temel bileþenleri arasýnda. Bir lezzet öðesi olmasýnýn ötesinde son 20 yýlda yürütülen bilimsel araþtýrmalarýn sonuçlarý insan saðlýðý bakýmýndan önemini ortaya koyuyor. Dolayýsýyla artýk tüm dünyada kullanýmý giderek yaygýnlaþýyor.
Zerdeçal üzerinde yeni yayýmlanan ilgi çekici bilimsel bulgulara köþemde sýklýkla yer veririm. Köklerin içerisindeki temel etkili bileþenler olan kurkuminler I-III’ün (kurkumin, demetoksikurkumin ve bisdemetoksikurkumin) en önemli etkisi farklý yolaklar üzerinden iþleyen yangý giderici ve antioksidan etki göstermesi. Özellikle kurkuminoitlerin vücutta yangýya yol açan önemli mediyatörler (siklooksigenaz-2, nüklear faktör kappa B, lipoksijenaz ve indüklenebilen nitrik oksit) üzerinde baskýlayýcý etkisinin bulunmasý nedeniyle kanserlerden tutun kalp-damar hastalýklarýna kadar geniþ bir yelpazede birçok hastalýðýn önlenmesi ve tedavisinde etkisi bulunduðu bildiriliyor.
121 KÝÞÝ ÝZLEMEYE ALINDI
Deney hayvanlarý üzerinde yürütülen çalýþmalarýn sonuçlarý deðerlendirildiðinde kurkuminoitlerin bypass ameliyatýndan sonra yangýyý tetikleyen sitokinleri baskýlayarak kalp kasýnda hasarý önleyebileceði ve bypass ameliyatlarý sonrasý karþýlaþýlabilen ölüm riskini azaltabileceði ileri sürülüyor. Bu önbulguyu klinik olarak ortaya koymak amacýyla yürütülen bilimsel kriterlere uygun (randomize, çift körlü, plasebo kontrollü, prospektif) olarak Çin’de yürütülen bir çalýþmanýn sonuçlarý yeni yayýmlandý. Çalýþmada koroner arter bypass ameliyatý geçiren 121 hasta seçilerek izlemeye alýnmýþ. Kurkuminoitler karaciðerde metabolize olduðundan normalin iki katýndan fazla bilirubin (olasý kolesterik sarýlýk riskinee karþý) ve üç mislinden fazla karaciðer enzim seviyeleri (alanin aminotranferaz, aspartat aminotransferaz) olanlar çalýþmaya alýnmamýþ. Deney grubu olarak ayrýlanlara bypass ameliyatýndan üç gün önceden baþlayarak ve ameliyat sonrasý beþ gün boyunca 250 miligram kurkuminoit karýþýmý taþýyan kapsüllerden günde dört defa dörder kapsül verilmiþ. Yani günlük uygulanan miktar dört gram...
BALLA KARIÞTIRILARAK YUTULMALI
Çalýþmada kurkuminoitlerin etkinliðini ölçmek için uygulamanýn baþlangýcýnda (yani koroner bypass ameliyatý öncesinde) ve bypass ameliyatýndan üç ve beþ gün sonra kan tahlilleri yapýlarak C-reaktif protein (CRP) ve malondialdehit (MDA) miktarlarý tayin edilmiþ. CRP önemli bir yangý belirteci, MDA ise oksidatif stresin bir göstergesi. Sonuçlar istatistik yöntemlerle deðerlendirilmiþ. Sonuçta ameliyat öncesi kanda CRP bulunmazken ameliyat sonra üçüncü günde kurkuminoitlerin CRP miktarýný belirgin bir þekilde baskýladýðý, beþinci günde ise ameliyat olmamýþ deneklerle ayný seviyeye geldiði tespit edilmiþ. Ayný þekilde MDA seviyesi de ameliyat sonrasýnda çok etkin bir þekilde düþürülmüþ. Sonuç olarak gerek serum CRP ve MDA seviyeleri üzerindeki bu etkiler ve gerekse zerdeçalýn bilinen kan sulandýrýcý etkisine baðlý olarak bypass ameliyatlarý sonrasýnda ölümcül bir sorun olarak karþýlaþýlan akut miyokard enfarktüsü riskinin kurkuminoit uygulamasý ile belirgin bir þekilde önlenebileceði düþünülmektedir.
Bilindiði gibi zerdeçal içerisindeki kurkuminoitlerin uygulanmasýndaki en önemli sorun vücuttan emilimi. Bu bakýmdan yüksek miktarlarda verilmesi gerekiyor. Tabii kurkuminoit taþýyan kapsüller bulunamýyorsa benim önerim mutlaka günde 15 gram zerdeçal kökü tozunun balla karýþtýrýlarak yutulmasý þeklinde. Yapýlan çalýþmalar karabiber meyvelerinde bulunan piperin maddesinin kurkuminoitlerin emilimini artýrabileceðini gösteriyor. Dolayýsýyla zerdeçal tozu içerisine 1-2 gram kadar karabiber tozu eklenmesi yararlý olabilecektir. Bu þekilde uygulamanýn sadece kalp ve damar hastalýklarý bakýmýndan deðil özellikle kanserlerin önlenmesi ve hatta tedavisinde belirgin bir yararý olduðu yapýlan bilimsel çalýþmalarla ortaya konulmuþ.
