ZEYTÝN, dört kitapta da kutsanmýþ. Akdeniz ikliminin aðacý. Aðaçlarýmýz son on yýl plantasyonlarý hariç tutulduðunda epey yaþlý, arazi engebeli tam bir mekanizasyon kurmaya elveriþli deðil. Zeytin genelde ikiye ayrýlýr; sofralýk ve yaðlýk. Sofralýk zeytinde hasat sonrasý iþçilik de gerektiðinden, biz hala diðer zeytin yetiþtiren Akdeniz ülkeleri ile rekabet edebiliyoruz.
Yaðlýk zeytinde durum öyle deðil. Son yýl yað fiyatýnýn artýþýný dikkate almaz iseniz on yýldýr zeytinyaðý fiyatlarýmýz rekabetçi deðil. Bunun tek sebebi baþta Ýspanya, Ýtalya ve Portekiz gibi büyük yað üreticilerinin zeytin hasadýnda mekanizasyona uygun zeytin türlerine büyük oranda geçmiþ olmalarýdýr.
Bizim zeytinlikler ile ilgili hayli tutucu bir kanunumuz var, zeytinlikleri büyük bir koruma altýna alýyor. Bizim mevcut yaðlýk zeytinliklerimiz mekanizasyona uygun olmadýðýndan hasat masraflarý çok yüksek, klasik yolla ile, ortalama bir iþçi 50 ila 60 kilo zeytin toplar, ortalama yevmiye 45TL olduðunda kilo baþýna hasat 80 Krþ oluyor, ortalama 6 kiloda bir kilo yað elde edilirse (sýkým giderleri dahil) yaðýn ortalama fiyatý 480 kuruþ olmakta bu rakamda son on yýlda yað fiyatlarýna bakarsanýz, köylüyü kurtaracak fiyat olmamaktadýr.
Zeytinden, zeytin tarýmýndan vazgeçemeyiz ama yaðlýk zeytinliklerimizin yaþlý olanlarýný sofralýða dönüþtürmek, hasat mekanizasyonuna önem vererek desteklemek, zeytinliklerin toplulaþtýrýlmasýný teþvik etmek kaçýnýlmaz olmakta.
Geçtiðimiz hafta bir termik santral için 6000 zeytin aðacýnýn kesilmesi, nerede ise büyük olay oluyordu. O bölgede eðer yaðlýk zeytin aðaçlarý varsa, oralarý aile ziraatýna dönüþmüþ demektir ki gelecek nesil zaten oralarý terk edecek demektir. Sözü edilen altý bin aðacýn ekonomimize katma deðeri en çok yüz bin liradýr. Ama termik santralýn katma deðeri milyar liralar ile ölçülür. O bölge istimlak edilerek insanlara termik santralde iþ imkaný verebilir, ellerine geçecek bedeller ile de baþka yörelerde zeytinlik edinebilirler diye düþünürüm. Ben son yirmi yýlda iki yüz dekar zeytinliðimden bir lira kazanamadým. Aile ziraatý yapabilseydim belki bir miktar kazanabilirdim.
Yaþlý zeytinliklerin bir bölümünün farklý tarým ürünlerine dönüþümünü saðlayacak bir planlama yapýlmalý. Bu dönüþün isteðe baðlý ama teþvik araçlarý ile gerçekleþtirilmelidir.
