Daha önce zor kiþiliði olan eþlerle iliþkiler konusunda bir dizi yazý yazmýþtým. Bu yazýda, bu zor kiþiliði olan eþlerle yaþayanlara yardýmcý olabilecek pratik önerilerde bulunacaðým. Zor kiþilik; bir grup normalden belirgin sapmýþ kiþilik özelliðinin bir araya geldiði kiþiler için kullanýlan gündelik dilin ifadesidir. Örneðin narsist olmak, obsesif olmak, aþýrý içe dönük olmak, aþýrý þüpheci olmak, aþýrý kýskanç olmak, aþýrý kaygýlý olmak, aþýrý kötümser olmak vb. özellikler bir eþi zor kiþilik haline getirebilir.
Eþ iliþkilerinde sorunlarýn çok büyük kýsmýnýn iki taraflý olduðunu unutmamak lazým. Ama daha az sýklýkla olsa da, bazý iliþkilerde temel mesele zor kiþiliði olan bir eþ olabilir. Bu türden zor kiþilerle, onlara zor demeyi gerektiren özelliklerini dikkate almadan iliþki kurduðumuzda, yýkýcý bir çatýþma neredeyse kaçýnýlmaz.
Zor eþe karþý dört seçenek
Zor kiþiliði olan eþler evlilik yardýmý almakta ve kendilerini zor kýlan þeyi deðiþtirmek için çaba göstermede pek istekli olmayabilirler. Bu durumda diðer eþ için kabaca dört seçenek kalýyor. Birinci seçenekte; uzaklaþmak, köþesine çekilmek, boþanmak var. Ýkinci seçenek, savaþmak þeklinde. Meseleye haklý haksýz düzleminde bakýp, çatýþmaya bodoslamasýna girmek. Üçüncü seçenekte zor kiþiye teslim olmak, ona aþýrý uyum saðlamak, onun istediðine boyun eðerek çatýþmaktan kaçýnmak var. Dördüncü seçenek ise, zor kiþinin kiþilik özelliklerini dikkate alarak iliþkiyi düzenlemek.
Zor kiþiliklerle baþ etmede üç adým yaklaþýmý
Zor kiþiyle birlikte yaþamaktan baþka çaremiz yok veya bunu seçmiþsek, baþ edebilmek için genel stratejilere ihtiyacýmýz var demektir. Benim önerim þu üç þeyi yapmak:
1- Zor eþle yaþadýðýnýz sýk ve tekrarlayýcý sorunlarýn listesini yapýn
2- Bu sorunlara karþý þimdiye kadar verdiðiniz olaðan tepkilerinizi kaydedin
3- Ýþe yaramayan tepkiler yerine yeni stratejiler oluþturun
Þimdi bu “üç adým yaklaþýmýný” biraz daha ayrýntýlý anlatayým.
Zor eþle yaþanan sorunlarýn listesi
Eðer zor bir eþle yaþýyorsanýz, çok muhtemelen benzer sorunlarý tekrar tekrar yaþýyorsunuz demektir. Bu sorunlarý alt alta yazarak listeleyin. Örneðin, narsist bir eþin tekrarlayýcý bir þekilde aþaðýlayýcý sözler söylemesi veya obsesif bir eþin evdeki daðýnýklýk eleþtirisi listeye girebilir. Mümkün olduðu kadar olayý spesifikleþtirin. Önemli olan bu davranýþýn tekrarlayýcý olmasý. Benzer ve tekrarlayýcý olan her durum listeye girebilir.
Olaðan tepkilerimizi listelemek
Aslýnda zor eþle iliþkimizi yönetemiyorsak, benzer krizlerin tekrar tekrar yaþandýðýný görürüz. Zor eþ genellikle benzer tepkiler verirken, aslýnda diðer eþ de benzer kalýplaþmýþ tepkiler veriyordur. Bu sebeple ayný senaryo tekrarlanýp durur. Bu kýsýrdöngüyü durdurabilmenin yollarýndan biri bu karþý tepkileri de listeleyip, üzerine düþünmektir. Amaç, her seferinde verilen ama iþe yaramayan karþý tepkilerin farkýna varmaktýr.
Ýþe yaramayan tepkiler yerine yeni stratejiler oluþturmak
Ýþe yaramayaný deðiþtirmek, yeni yol aramak, zor eþlerle baþ etmede temel yaklaþýmlardan biri olmalýdýr. Eþin kiþilik özelliklerini, davranýþ paternlerini dikkate alan yeni stratejiler üretilmelidir. Esnek, deðiþebilen, ara yollar içeren bu yeni stratejik karþý tepkiler, zor eþle olan çatýþmayý daha iyi yönetmeye yardýmcý olabilir. Nitekim zor eþlerle yaþayýp, daha iyi baþ etme stratejisi kullanýp, maliyet azaltmayý baþaran kiþilerin de olduðunu unutmamak lazým.
