Son aylarda yurtdýþýndan yapýlan ekonomik baskýlarýn sonucunda ortaya çýkan ekonomik daralma ve zor durum nedeniyle mali yapýsý bozulan, üretim ve istihdamda düþüþ yaþayan iþletmeler için kýsa çalýþma ödeneði ile iþçi çýkartmadan iþçilik maliyetlerini düþürmeye fýrsatý sunuluyor.
‘Kýsa Çalýþma Uygulamasý’, ekonomik geliþmelere ve güçlüklere baðlý olarak küçülmek zorunda kalan iþletmelerin, iþçi çýkartma yerine, çalýþma süresini azaltmak ve üretimi kýsmak suretiyle bir yandan stoklarýný eritme öte yandan da daha az çalýþmak suretiyle iþçilik maliyetlerini düþürme imkaný saðlýyor. Kýsa çalýþma ile çalýþanlar yönünden de iþten çýkartýlmak yerine, daha az çalýþarak iþine devam etmeyi ve öte yandan ücret kaybýnýn bir kýsmýnýn da ÝÞKUR üzerinden karþýlanmasý saðlanýyor. Çalýþanlarýn bu dönemde SGK primleri iþverenler tarafýndan iþyerinde çalýþtýklarý gün sayýsý kadar yatýrýlmaktadýr. Kýsa çalýþma ödeneði, iþçinin kendisine, aylýk olarak her ayýn sonunda ödenir; ayrýca Genel Saðlýk Sigortasý prim ödemesi de saðlanýr.
Kýsa çalýþma bir iþyerinde uygulanan haftalýk çalýþma suresinin, genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayýcý sebeplerle geçici olarak üç ayý geçmemek üzere en az üçte bir oranýnda azaltýlmasý veya süreklilik koþulu aranmaksýzýn en az dört hafta sureyle faaliyetin tamamen veya kýsmen durdurulmasý hallerinde, sigortalýlara çalýþamadýklarý sürelerde gelir desteði saðlayan bir uygulamadýr.
Kýsa Çalýþma Ödeneði’nde esas olan ekonomik krizler þöyle ifade edilmektedir.
- Genel ekonomik kriz; ulusal veya uluslararasý ekonomide ortaya çýkan olaylarýn, ülke ekonomisini ve dolayýsýyla iþyerini ciddi anlamda etkileyip sarstýðý durumlar,
- Bölgesel kriz; ulusal veya uluslararasý olaylardan dolayý belirli bir il veya bölgede faaliyette bulunan iþyerlerinin ekonomik olarak ciddi þekilde etkilenip sarsýldýðý durumlar,
- Sektörel kriz ise ulusal veya uluslararasý ekonomide ortaya çýkan olaylardan doðrudan etkilenen sektörler ve bunlarla baðlantýlý diðer sektörlerdeki iþyerlerinin ciddi anlamda sarsýldýðý durumlar,
- Zorlayýcý sebep ile de iþverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine olanak bulunmayan, dýþsal etkilerden ileri gelen, geçici olarak çalýþma süresinin azaltýlmasý veya faaliyetin tamamen veya kýsmen durdurulmasý ile sonuçlanan deprem, yangýn, su baskýný, salgýn hastalýk, seferberlik ve benzeri nedenler…
Baþvuru þartlarýnýn oluþtuðunu düþünen iþveren, genel ekonomik, bölgesel veya sektörel kriz ile zorlayýcý sebeplerin iþyerine olan etkilerini ve zorlayýcý sebebin ne olduðunu açýklayarak, gerekçeleri ile birlikte iþyerine ait bilgi ve belgeleri de ibraz ederek Türkiye Ýþ Kurumu’na baþvurmalýdýr. Ayrýca, varsa toplu iþ sözleþmesi tarafý sendikaya bir yazý ile bildirmesi gerekmektedir.
Kýsa çalýþma uygulamasýndan yararlanabilmek için baþvurunun doðrudan iþveren tarafýndan gerekçeleri ile birlikte Türkiye Ýþ Kurumuna yapýlmasý gerekmektedir.
ÝÞKUR, iþçilerin baþvurusunu, izleyen ayýn sonuna kadar sonuçlandýrýr.
Kýsa çalýþma halinde Ýþsizlik Sigortasý Fonundan kýsa çalýþma ödeneði ödenir. Ýþçinin kýsa çalýþma ödeneðine hak kazanabilmesi için, hizmet akdinin feshi hariç iþsizlik sigortasý hak etme koþullarýný yerine getirmesi gerekir.
Günlük kýsa çalýþma ödeneði; sigortalýnýn son on iki aylýk prime esas kazançlarý dikkate alýnarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancýnýn yüzde 60’ýdýr. Ancak, bu þekilde hesaplanan kýsa çalýþma ödeneði miktarý, aylýk asgari ücretin brüt tutarýnýn yüzde 150’sini geçememektedir. Son 12 Ay Asgari Ücretle Çalýþan bir kiþiye 2018 yýlý için brüt 1.217,70 TL ödenecek olup, bundan 9,24 TL damga vergisi kesildikten sonra aylýk 1.208,46 TL net tutarda ödeme yapýlabilecektir. Ödemenin üst sýnýrý aylýk 3.044,25 TL, olup, ödemelerden yalnýzca damga vergisi kesilmektedir.
Kýsa çalýþma ödeneði en fazla üç ay için ve iþyerinde uygulanan haftalýk çalýþma süresini tamamlayacak þekilde aylýk olarak iþçiye ödenmektedir.
