Coðrafyanýn tamamýna bakýldýðýnda, her iki devletin esas gayesi kendine yakýn iktidarlarýn iþ baþýna gelmesini veya ona yakýn olaný mevcut iktidarda tutma çabasý var.
Ukrayna, Belarus, Moldova ve Güney Kafkasya'da olup bitenlere okuma yaparken muhakkak yönetimlerin tavrýný dikkatlice düþünmede yarar vardýr.
ABD, Avrupa ile sýnýr hattýnda Amerikan'cý yönetimleri desteklemekte ýsrarlý. Rusya'nýn tutumuna bakýldýðýnda ise senaryolarýn içinden, kendine yakýn senaryo ile baþlatýlan süreci Moskova eksenli bitirme gayreti söz konusudur.
Gürcistan ve Ermenistan arasýnda yeni bir bað oluþturma gayesini de, þimdiden görmede yarar vardýr. Bu yeni ittifak arayýþý veya mevcut iliþkileri ortaklýða dönüþtürme arzusu Rusya ile cepheyi derinleþtirme planlamasý ile baðlantýlýdýr.
Ukrayna'daki durum, þimdilik gerilimin düþürülmesi ile sürdürülüyor. Çünkü bedel ödeyecek tutum sergiledi Rusya! Ýþin þakasý yok gibi. Yani Rusya "kaybedecek bir þeyi yok" gibi olayý anlýyor. Bu sebepten Ukrayna'da savaþ hazýrlýðý planlamasý, Rusya açýsýndan sadece gösteriden ibaret deðildir. Ama kimseye sýr deðil, savaþmadan olayý kendi lehine dönüþtürme arzusu, Rusya için de geçerli arzudur.
ABD; Batý sýnýrlarýnda Almanya ve Fransa ile ortak noktada birleþemeyeceðinin farkýna varmýþ olmalý.
ABD'nin, Rusya'dan istediðini alana kadar vazgeçmeyeceðini de görüyoruz. Ýngiltere'nin tutumu, burada çok ama çok anlamlý. Avrasya bölgesinde Rusya faktörü, Ýngiltere için sinir bozucu. Ama bölgede Rusya ile karþý karþýya savaþabilecek baþka güç yok gibi. Tabii olaylar nükleere kadar gitmeyeceðine göre; karada, havada, denizlerde Rusya ile karþý karþýya gelmenin istenilmediði de açýktýr. Batý'nýn ne Ukrayna, ne de Ermenistan ve Gürcistan için fiili savaþ tarafý olmayacaðýný bilmeyen kalmadý. Bu durumu Rusya'da biliyor. Zaten tüm riskli adýmlarýnýn altýnda, biraz da bu durumdan eminlik söz konusudur.
Þimdi olacaklara odaklanalým. Gürcistan-Ermenistan arasýndaki olasý ittifak arayýþý, bu dönemlerde önümüze çýkacak cinsten. Gürcistan-Ermenistan komþu ve iliþkileri Azerbaycan-Ermenistan iliþkileri gibi hiç deðil. Ama ABD için konu, böyle bir iliþki deðil. "Rusya karþýtý cephe" anlamýnda ittifak kurgusu masada.
Azerbaycan'ýn, Türkiye ve Rusya ile iliþkilerinin dozu þu an ki, Amerikan politikalarý için yeni cephe kurgusu arzusuna yol açmýþ gibi durmakta. Ermenistan-Gürcistan ittifaký oluþturulup, Rusya karþýtý çember oluþumuna hizmet ederse Güney Kafkasya'da yeni süreç baþlar mý? Tabii düþünmekte yarar vardýr.
Peki, "bu durumda yeni hangi iliþki aðý oluþturma iþimize yarar" diye sorarsanýz, Kafkasya çok renkli ve çeþitli iliþki aðý sunma kapasitesine sahiptir. Her ne kadar Rusya etkisi güçlü olsa bile, akrabalýk ve tarihsel bað üzerinden, iliþkiler aðý kurulacak bað söz konusudur. Mesela Abhazya, giderek farklý anlam taþýmaya baþlayabilir.
Orta ve uzun vadeli bakýldýðýnda, olacaklarýn seyrini anlamak zor deðil. ABD-Rusya çekiþmesi bizi de yakinen ilgilendirmekte. Çünkü bizim de ilgi ve etki alanlarýmýzýn hedef alýndýðý kavga söz konusudur.
Bu anlamda Karabað zaferi ardýndan, halen süren çekiþme ve ABD'nin "sözde soykýrým" tanýmý, zaten esasen burada mevcut oluþumu delme amacý güttüðü de açýktýr.
Evet, ABD þu ana kadar Karabað üzerinden olaya bakýlýrsa, olanlarý deðiþtiremiyor ama olmuþlarýn üzerinde etkili olmak için yeni hamleler arayýþý açýktýr.
Mesela Gürcistan üzerinde ABD politikalarý daha belirgin olursa, Türkiye için nasýl bir süreç baþlar. Eðer Türkiye Amerikan politikalarýna ters noktadan, baþka kendine has siyaset kurgusu ile olaya bakmaya devam ederse. Malum Türkiye'nin kendine has yolundan Erdoðan liderliðinde çýkmayacaðý nettir. Bu durumda Rusya Amerika arasýndaki çekiþmeler, sýnýrlarýmýza kadar geleceðine benziyor. Ýþte o zaman için alternatif að önem arz edecektir. Kafkasya derin deryadýr. Ve iliþkiler aðý çeþitli ve tek renkli deðildir. Bunu en iyi bilen Rusya ve Türkiye'dir. Kim bu çeþitliliði fazlasýyla kullanarak yeni kapýlar açarsa günün sonunda istikrarý koruyan ve kazanan o olur.
