Irkçý polis þiddeti ABD’de yeni deðil. Hatta sýradan.
Siyahi George Floyd’un 25 Mayýs'ta 20 dolarlýk sahte bir fatura yüzünden gözaltýna alýnmasý ve sonrasýnda hareketsiz þekilde yere sabitlendiði halde polis tarafýndan nefessiz býrakýlarak öldürülmesi, bardaðý taþýran son damla oldu da diyebiliriz. Ancak bu kadar basitçe kurulabilecek bir nedenselliði aþan durumlar da var belli ki.
Þu kesin gibi; ABD polis teþkilatýnda, -özellikle polis teþkilatýnda- ýrkçý eðilimleri besleyen bir eðitim ve ideolojik endoktrinasyon var. Bir görüþe göre bunun sebebi teþkilatýn siyahilerin ikinci sýnýf olduðu bir düzeni koruyabilmek üzere teþkil edilmiþ olmasý. Yani kuruluþ doktrininde bu var.
Cari sebep ise suç istatistiklerinde siyahlarýn önde olmasý. Irkçýlýðýn federal düzeyde suç olarak tanýmlanmasýnýn ve siyahlarýn beyazlarla ‘kaðýt üstünde’ ayný haklara sahip olmasýnýn (Kennedy'nin baþkan olduðu 1960'ta ABD’nin pek çok eyaletinde siyahlar oy kullanamýyordu) üzerinden daha yarým yüzyýl geçtiði düþünülürse suç oranlarýndaki yüksekliðin mi ýrkçý önyargýyý beslediði yoksa ýrkçýlýðýn sonucu olarak mý suç oranlarýnda siyahlarýn önde olduðu sorusu da cevabýný bulacaktýr.
“Lanet olasý Federaller”in herhangi bir durumda vatandaþýný derdest etme biçimiyle ilgili sayýsýz video izleyebilirsiniz. Ters kelepçelendikten sonra silahla “etkisiz hale getirilen” bir beyaz göremezsiniz ama siyahlar söz konusu olduðunda polise bunun hesabý dahi sorulmayabilir.
Nitekim 5-6 ay önce yine bir siyahi olan Eric Garner, ayný þekilde polis tarafýndan tutuklandýðý sýrada hayatýný kaybetti. Onun son sözleri de “Nefes alamýyorum”du.
ABD’de bir siyahi için sokakta koþmak riskli bir eylem haline gelmiþ durumda. Siyahsanýz ve koþuyorsanýz olaðan þüphelisiniz. Kulaðýnýzda kulaklýk varsa þayet polisin dur ihtarýný duymayýp oracýkta öldürülebilirsiniz. Nitekim sokakta koþan Ahmaud Arbery, hýrsýzlýk yaptýðý düþünülerek bir baba ve oðlu tarafýndan kovalanarak öldürüldü; tabii ki o da siyahtý.
Sadece gözaltýnda öldürülen siyahlar deðil mesele, doðum istatistiklerinde bile siyah bebeklerin ölüm oraný daha yüksek.
Sigortasýz olduðu için saðlýk hizmeti alamayan Amerikalýlarýn çoðunluðu siyah. Bu yüzden Kovid 19 salgýnýnda beyazlardan çok siyahlar öldü.
ABD, siyah bir baþkanlarý varken bile, sistemin iliklerine iþlemiþ olan bu ýrkçý faþizmi söküp atamadý.
Bugün 40’tan fazla eyaleti yangýn yerine çeviren, yakýp yýkan, yaðmalayan bu öfke, ne yazýk ki siyahlarýn kendilerini Amerika’da daha güvende hissetmelerini saðlamayacak.
Salgýnýn ilk günlerinde tuvalet kaðýdýndan sonra en çok satýlan þeyin silah olduðu düþünülürse bugün mahallelerini þahsi silahlarýyla koruma altýna alan Amerikalýlar arasýndan yeni Ku Klux Klan çýkmayacaðýnýn garantisi yok.
Anfita denilen örgüt de hazýr terör örgütü ilan edilmiþken derin Amerika’nýn ne oyunlar oynayacaðýný bilemeyiz.
Trump gitsin diye provoke edildiði söylenen siyah öfkenin Trump’a yaramayacaðýnýn ve Amerika’yý, siyahlar, göçmenler ve Müslümanlar için iyice yaþanmaz hale getirmeyeceðinin de...
BÝR TEK VANDALÝZM BENZÝYOR
Bizdeki Gezi eylemleri ile ABD’deki olaylar arasýnda benzerlik kuranlar da var; evet yakýp yýkmak konusunda Gezi’deki çapulcular da sert müdahaleyi hak edecek kadar ileri gitti.
Eylemlerin Trump’a zarar vermesini umanlar gibi, Gezi kalkýþmasý ile Erdoðan’ý devireceðini hayal edenler de vardý.
Ama unutmayýn Gezi’de bir deðil bir kaç terör örgütü birden vardý. Arkalarýnda ise imtiyazlý þýmarýklar...
Türkiye’nin zencileri olan baþörtülüler hakaret çokça gördü o süreçte. Ýstanbul’un en zengin ve elit muhitleri Gezi’ye destek verdi. Dezavantajlý sosyolojinin haklý öfkesi üzerine oturan bir eylem deðildi yaný.
Ve neyse ki Türkiye’nin on yýllarca ezilmiþ olmasýna raðmen yerden tek kaldýrým taþý sökmeye yeltenmeyen sessiz çoðunluðunun makuliyeti ve sað duyusu sayesinde Türkiye o günleri ve peþ sýra gelen bütün saldýrýlarý atlatabildi.
