Merkezi Washington DC'de bulunan ve ABD bütçesinden pay alan Alman Marshall Fonu (GMF) Soðuk Savaþ döneminde iþlevini yerine getirmiþ ve baþlangýçta Batý Almanya'yý Atlantik sisteminde tutmak için farklý alanlarda birçok mali destekte bulunmuþtu. Bonn'daki temsilciliði Demir Perde yýkýldýktan sonra kapanmadý ve geniþlemeye baþladý.
Almanya Baþbakaný Willy Brandt, 1972'de Harvard'da yaptýðý konuþmada GMF'nin kurulduðunu duyurdu ve bunun ABD-Avrupa iþbirliðini ve karþýlýklý anlayýþý artýrmaya yardýmcý olacaðýný söyledi. Marshall yardýmlarýnýn 25. yýlýnda kurulan fon, Almanya üzerinden Avrupa'daki ABD nüfuzunu artýrmayý hedefleyen bir yapý aslýnda..
GMF'nin bugünkü misyonu þöyle ifade ediliyor. "Demokrasinin geleceði, güvenlik ve jeopolitik, ittifaklar ve Çin'in yükseliþi, teknoloji ve inovasyon gibi baþlýklar olmak üzere 21. yüzyýlda transatlantik çýkarlarý için kritik konularda çalýþmak"
Berlin, Brüksel, Ankara, Belgrad, Bükreþ, Paris ve Varþova'da ofisleri bulunan GMF'nin Türkiye'de yaptýrdýðý araþtýrma ilginç sonuçlarýyla dikkatimizi çekti.
GMF'nin yaptýrdýðý araþtýrma 2022 Mart ayýnda 27 ilde gerçekleþmiþ. Raporda Ankara ve AB arasýndaki sorunlar sýralandýktan sonra bu sorunlarýn çözümü için politika yapýcýlara katký saðlamak amacýyla araþtýrmanýn detaylarý veriliyor.
2180 kiþiyle yapýlan araþtýrmada %78,5 kentli, %21,3 kýrsal nüfus yer almýþ. Eðitim, yaþ, istihdam gibi katýlýmcý dengesi Türkiye demografisine yaklaþýk oranlar içeriyor.
Türkiye'nin en önemli iki ortak ülkesi (2 yanýtla) sorulduðunda, yanýt verenlerin %47,2'si Azerbaycan'dan derken, %18,8 ile Katar, %18.6 ile Rusya Federasyonu, %15,4 ile Almanya, %6,1 ile Pakistan, %6 ile ABD, %3,8 ile Çin takip ediyor.
Türkiye'nin çýkarlarýna karþý en büyük tehdidi (2 yanýtla) sorulduðunda, yanýt verenlerin %58,3'ü ABD'yi, %31 ile Rusya'yý (2021'de %19 imiþ), %29,4 ile Ýsrail, %10,4 ile Yunanistan, %8,2 ile Fransa, %5,8 ile Çin, %7,7 ile Ýngiltere karþýmýza çýkýyor.
Türkiye'nin dünyada oynayabileceði en önemli iki rol sorulduðunda, 18-24 yaþ arasý ankete katýlanlarýn %67,1'i ekonomik olarak geliþmiþ bir ülke olmasýný tercih ederken, %36,2'si siyasi olarak güçlü bir ülke olmayý, %34,9'u askeri konularda etkili bir ülkeyi tercih ediyor. Baþka ülke vatandaþlarýnýn yaþamak isteyeceði bir ülke almak tercihi %28,5 çýkarken Türk Cumhuriyetlerine örnek olmak diyenler %12,4, Müslüman ülkelere örnek olmak diyenler ise %9,8 oranýnda çýkýyor. Bu soruda askeri konularda örnek olmak cevabý 2021 yýlýna göre ciddi bir artýþ gösterirken. Ayný soruda 18-24 yaþ aralýðýnýn verdiði cevaplar genel yaþ grubunun ortalamasýna göre özellikle ekonomiyi öne çýkarmasý bakýmýndan farklýlýk gösteriyor.
Türkiye'nin uluslararasý konularda en çok hangi ülke veya ülkeler grubuyla iþbirliði yapmasý gerektiði sorulduðunda, yanýt verenlerin %33,1'i AB ülkelerini, %24,6'sý Hiçbirini (2021'de %15,9'u) Türkiye'nin tek baþýna hareket etmesini isterken, %6,8'i Çin'i, %5,6'sý (2021 yýlý %14,7'si)Rusya Federasyonu'nu tercih etmiþtir. Ankete katýlanlarýn %4,7'si ABD'yi ve %4,9'u Rusya'yý (2021'de %5,6) tercih etmiþ.
Bu soruya cevap veren 18-24 yaþ grubu AB tercihini %44,4 olarak ciddi bir farkla belli etmiþ. "Hiçbiri yalnýz hareket etmelidir" diyen genel gruptaki %24,6'ya karþýn %15,5'e düþmüþ. Yani bu yaþ düzeyi AB ile hareket etmeyi tercih etmiþ.
Dünyadaki sorunlarýn çözümünde söz sahibi olmasýný istediðiniz ülkeler sorusuna ise %35,8 ile AB, %5,8 ile ABD (2021'de 12,9 imiþ), %3,8 ile Rusya (2021'de 10,5 imiþ), %6 ile Çin (2021'de %8,2 imiþ), Hiçbiri iyi olmaz diyenlerin oraný ise %39,6 (2021'de %25 imiþ)
Araþtýrma dýþ politika, güvenlik, Paris iklim anlaþmasý gibi Türkiye'nin güncel ve geleceðe dönük AB algýsýný ölçerken çýkan bulgular Türk halkýnýn dünyadaki küresel geliþmeleri takip ettiðini de gösteriyor.
ABD, Rusya, Çin gibi küresel güçlerin itibar kaybý ve mevcut savaþ atmosferindeki rolleri sanýrým bu araþtýrmayý etkileyen en önemli faktör. 2022 Mart ayýnda küresel siyasetin baþarýsýz aktörlerini fark eden Türk halký kendisine en yakýn partner olarak AB'yi görmekte. Ancak GMF'nin bu araþtýrma verisinde gençlerden ümitli olmasý bir gerçeði deðiþtirmiyor.
Evet, Türkiye'de gençler ekonomiyi önemsiyor ve AB ile iþbirliði istiyor ancak bu vizyon Ankara'daki mevcut vizyonla ayný. Ankara her fýrsatta AB ile iliþkileri merkeze alýyor. AB'den gelen yatýrýmcýlar için uygun zemin hazýr. Bunun yaný sýra AB'nin güvenliði için de Türkiye önemli bir partner.
Bugünlerde Ýsveç ve Finlandiya'nýn Türkiye'nin güvenlik hassasiyetini önemsemesi ve terörizme karþý iþbirliði yapmasý gerekiyor. Bu konuda AB'nin örnek olmasý gerek aday ülkelere.
Amerikalýlar giderek yükselen ABD karþýtlýðýný birçok araþtýrmada görüyorlardý. Þimdi belli ki Rusya ve Çin'e karþý da tepkili bir Türkiye var. Bunun sebebi dünyayý felakete götüren politikalarý birlikte sürdürmeleridir.
Türkiye, Ukrayna savaþýnda gösterdiði barýþçý tutumla bölgenin yüz aký olmuþ ve Batýlý ülkelerin atamadýðý adýmlarý atmýþtýr. Ayrýca Türk halký AB'nin ABD baskýsýnda politika geliþtirmekten yoksun olduðunun da farkýnda.
Bu araþtýrmanýn elbette itiraz edilecek yanlarý mevcut ancak gençlerle ilgili kýsýmlarý kanaatimce önemli. Özellikle içerdeki politika yapýcýlar içinde anlamlý bulgular içermekte.
Araþtýrmanýn sonuçlarýný incelemek isteyenler için: https://www.gmfus.org/sites/default/files/2022-04/Turkish%20Perceptions%20of%20the%20EU%202022%20-%20Turkish%20%281%29.pdf
