Bu hafta Vilnius'ta gerçekleþecek NATO zirvesi dünya gündeminde ilk sýraya oturdu. Litvanya'nýn Vilnius kenti Belarus ve Rusya sýnýrýna çok yakýn. Moskova'ya 950 km uzaklýktaki bu tarihi kentin seçilmesi elbette bir mesaj içeriyor.
Soðuk Savaþ'ý bitiren 4 zirve yapýlmýþtý. Cenevre, Reykjavik, Washington ve Moskova zirveleri dünyayý rahatlatmýþ; tek kutuplu dünyanýn kapýlarý açýlmýþtý.
Reagan ve Gorbaçov okyanusun ortasýnda Ýzlanda'da bir araya gelmiþ ve karþýlýklý taahhütlerde bulunmuþlardý. Reykjavik'te verilen sözler unutuldu. Açýk kapý politikasý NATO'yu Doðu Avrupa'ya ve Baltýk çevresine taþýdý. Ukrayna'nýn üyeliði meselesi ise bugünkü savaþýn hazýrlayýcýsý oldu.
Erdoðan, Zelensky ile yaptýðý basýn toplantýsýnda Ukrayna'nýn NATO'ya alýnmasýný önerdi. Bunun sebebi Batý'da abartýlan Erdoðan-Putin iliþkisinin ötesinde ilkesel tutumunu ifade etmekti.
Türkiye Kýrým'ýn ilhakýný kabul etmemiþ ve bu konuyu diri tutmuþtu. Bugün de savaþýn sona erdirilmesini isteyen neredeyse tek ülke. Erdoðan dýþýnda Avrupa liderleri savaþý uzatmaktan baþka duruma katký saðlayamýyorlar.
Vilnius'ta alýnacak kararlar aracýðýyla müttefikler komutanlýðýnýn 3 fazda atacaðý adýmlar netleþecek. Mukabele gücü gözden geçirilecek ve 10 gün içinde 100 bin, 30 gün içinde 200 bin ve 6 ay içinde de 500 bin asker göreve hazýr olacak.
Savaþýn cephe sayýsý artabilir. Savaþ Doðu Avrupa'da farklý noktalara sýçrayabilir. Bu gidiþat bütçeyi de etkileyecek ve ülkelerden istenecek bütçede tavan %2 artýk taban katký olarak belirlenecek. Yani NATO aidatlarýný ödemeyenler sýkýþtýrýlacak.
Erdoðan ve Biden arasýnda gerçekleþen telefon görüþmesi, liderlerin Vilnius öncesi yanlarýna alacaklarý klasörleri de belirledi. Bugüne dek yýldýzlarý barýþmayan liderlerin yeni koþullarda yapacaklarý görüþme bir takým aþýlamayan sorunlarý çözebilir.
Biden yönetimi akýllý güç uygulayarak Rusya'yý zayýflatmak ve sahadaki kabiliyetini görmek istiyordu. Bu süreçte Çin'le diyaloglar yaþandý. ABD Dýþiþleri ve Hazine Bakanlarýnýn Pekin ziyaretleri tahminlerin ötesinde yumuþak açýklamalarla bezendi.
Çin ve Rusya'nýn stratejik iþbirliðine mesafe koymaya çalýþan ABD, bunu daha belirgin hale getirmenin yolunu arýyor ya da NATO zirvesi öncesi diplomasiyi merkeze aldýklarýný gösterme gayretinde.
Vilnius'a damgasýný vuracak lider Erdoðan olacaktýr. Ýsveç'in üyeliðe katýlabilmesi için terör örgütlerine mesafe koymasýný isteyen Erdoðan, Ýslam karþýtý eylemleri de bu fýrsatla dünya kamuoyuna duyuracaktýr.
Erdoðan, dünya siyaset tarihine "Batýyý terleten lider" olarak geçecek ve Türkiye'nin ilkeli duruþunu bir kez daha gösterecektir.
