Her yýl 10-16 Mayýs arasý Engelliler Haftasý olarak bir dizi program ve etkinlikle kutlanýyor. OECD-AB ve Türkiye verilerine göre, dünya nüfusunun yaklaþýk %15'ine karþýlýk gelen yaklaþýk 1 milyar, ülkemizde ise doðuþtan veya sonradan çeþitli nedenler engelli hale gelen yaklaþýk 9 milyon özel birey var.
Onlar özel bireyler toplumun vicdanýnda yaþayan ve seslerini duymak, acýlarýný ve mutluluklarýný hissettiðimiz yavrularýmýz. 20 yýl önce, 20 yýl sonra hayatlarýnda neler deðiþtiðini görmek için onlara dokunmak, onlarla yaþamak gerekiyor. AK Parti hükümetleri döneminde baþta engelliler olmak üzere toplumun yoksul kesimlerine ciddi kaynak transferleri yapýldý. Engelli haklarý üst seviyede gündemde tutularak yasal mevzuatta deðiþiklik yapýldý.
Bu kadar yapýlan hizmete raðmen onlar için daha yapacak çok þey var. Özellikle engelli sivil toplum örgütleri, gönüllüleri, engelli bireylerimiz ve aileleri ile daha fazla dayanýþmak ve onlarýn talepleri ve beklentilerine yoðunlaþmamýz gerekmektedir. Özellikle yerel Yönetimlerce hayata geçirilecek ailelerin çarþý, Pazar ve diðer günübirlik durumlarda özel çocuklarý kýsa süreli býrakýlabilecekleri özel bakým merkezleri, engellilere ve ailelerine yönelik sosyal tesisler ve hayat okulu gibi eðitim ve yardýmlaþma merkezleri ile sokaklar, konutlar, toplu taþým araçlarýnýn engellilere uygun tasarlanmasý hayatý kolaylaþtýracaktýr. Engellileri ve ailelerini dikkate aldýðýmýzda engellilere yapýlan her dokunuþ, her güzel hizmet toplumsal memnuniyeti artýracaktýr.
Engellilerin yaþam kalitesinin yükseltilmesi, iþ ve istihdamda daha fazla yer bulabilmelerinin saðlanmasý, engelli sivil toplum örgütleri ve yapýlarýnda yer alýp toplumsal konulara daha aktif katýlmalarý, üretimde daha fazla yer almalarý için son yýllarda yapýlan düzenlemeleri takdirle anmak lazým. Engelli istihdamýnda yaþanan sorunlarýn çözümleri, kamuda engellilerin daha fazla istihdam edilmeleri, bir çok alanda engelli bireylere saðlanan hak ve yardýmlar, engellilerle ilgili farkýndalýðýn artmasý son 20 yýlýn kazanýmlarý.
Bu köþede de en fazla kaleme aldýðýmýz konularýn baþýnda engellilere yönelik konu baþlýklarý yer alýyor. Son yýllarda engellilerimiz için getirilen veya iyileþtirilen düzenlemelere bakýldýðýnda; Engelliler için Gelir vergisi, ÖTV, MTV, KDV ve Gümrük vergilerinde saðlanan avantajlar, SGK prim teþviki, evde bakým parasý, Alo 183 Sosyal Destek Hattý yardýmý, 2022 engelli aylýðý desteði veriliyor. Ayrýca bazý belediye meclislerinde alýnan kararlar doðrultusunda Engelli bireyler için toplu taþýma araçlarýnda (ücretsiz veya indirimli) ve su faturalarýnda, Devlet Demiryollarý tarafýndan ana hat yolcu trenleri ile yapýlacak seferlerde, THY tarafýndan tüm iç ve dýþ hatlarda, Türkiye Denizcilik Ýþletmelerine ait kruvaziye seferler ve iç hatlarda çeþitli oranlarda indirim uygulanýyor.
Her ailede ilgiye, paylaþmaya, kaynaþmaya, anlaþýlmaya, sevgiye ve kendini ifade hakkýna ihtiyaç duyan bir engelli var mutlaka. Engelliler herkes gibi çalýþmak, üretmek, ekonomik baðýmsýzlýðýný kazanmak ve kaynaþarak toplumun bir parçasý olmak istiyorlar. Ýþverenler, elli veya daha fazla iþçi çalýþtýrdýklarý özel sektör iþyerlerinde yüzde üç engelli, kamu iþyerlerinde ise yüzde dört engelli iþçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarýna uygun iþlerde çalýþtýrmakla yükümlüdür. Engelli istihdam eden iþverenlere sigorta prim teþviki ve engelli bireylere de vergi indirimi uygulanmaktadýr.
Kronik hastalýðý nedeniyle cihaza baðýmlý þekilde hayatýný sürdürmek durumunda kalan engellilere ve ailelerine Elektrik Fatura Bedeli ve Kesintisiz Güç Kaynaðý Desteði saðlanmaktadýr.
3294 sayýlý Evde Bakým Yardýmý almayan, kronik hastalýðý nedeniyle cihaza baðýmlý olan hastalarýn yaþadýðý haneler elektrik indiriminden faydalanabilmektedir.
Engelli vergi indirimi alýnmasý durumunda erken emeklilik veya þartlarý saðladýklarý takdirde malulen emeklilik hakkýndan yararlanýlabiliyor. Malulen emeklilik için En az on yýldan beri sigortalý bulunup, toplam olarak 1800 gün prim ödenmesi ve çalýþma gücünü en az yüzde 60 oranýnda kaybetmesi gerekmektedir. Engelli vergi indiriminde ise, yüzde 40 ve üzeri engelli rapor olan 4/a sigortalýlarýnýn Maliye Ýdaresinden Engelli Vergi Ýndirimi yazýsý alýnmasý gerekmektedir.
Özel bakým merkezlerinden engelli saðlýk kurulu raporunda "tam baðýmlý engelli birey" olduðu belirtilen ve her türlü gelirler toplamý esas alýnmak suretiyle hane içinde kiþi baþýna düþen ortalama aylýk gelir tutarý, asgarî ücretin aylýk net tutarýnýn 2/3'ünden daha az olan engelli bireyler "Ücreti Bakanlýk Tarafýndan Karþýlanan Engelli" statüsünde hizmet alabilir. Bu statüde merkeze yerleþtirilen engelli bireylerin tüm giderleri (bakým ücreti ödemesi, harçlýk, giyim yardýmý) Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlýðý tarafýndan karþýlanmaktadýr.
Evde bakým desteði engelli bireylerin kendisine deðil, bakýmýný üstlenen akrabasý, vasisi gibi üçüncü kiþilere verilmektedir. Evde bakým aylýðý, bir evde kiþi baþýna düþen ortalama maaþ gelir miktarýnýn, asgari ücretin aylýk net miktarýnýn üçte ikisinden daha az olan kiþilere Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlýðý'nca ödenen destek parasýdýr. Evde bakým desteði parasý baþkasýnýn yardýmý ve bakýmý olmadan, gündelik hayatýný devam ettirmesi mümkün olmayan, yeme-içme, insani ihtiyaçlarýný tek baþýna gideremeyen, engellilere verilecek engelli saðlýk kurulu raporlarýnda 'Aðýr Engelli' raporu bulunanlar için ödenmektedir.
Engelliler için ne yapsak azdýr, toplumsal yardýmlaþma ve dayanýþma ile onlarýn hayatlarýný kolaylaþtýrmak zorundayýz.
NOT: Tüm okurlarýmýzýn Ramazan Bayramýný kutluyor, bayramýn tüm insanlýða saðlýk, huzur ve mutluluk getirmesini diliyorum.
