M. Yalçýn Yýlmaz
M. Yalçýn Yýlmaz
Tüm Yazýlarý

Bölgede deðiþim rüzgârý

Türkiye seçime giderken bölgemizde yaþanan trafik dikkat çekici. Deprem ve seçim atmosferi dünyada olup bitenlere seyirci býrakmasýn bizi. 14 Mayýs'ýn bölgemizden ve dünyadan bakýnca önemi giderek artýyor.

Uzun zamandýr bölgeyi tedirgin eden Ýran-Suudi Arabistan gerilimi araya Çin'in girmesiyle enteresan bir boyut aldý. Bütün hesaplarýn çatýþmaya yönelik yapýldýðý bir dönemde Pekin'in diplomatik baþarýsý dikkatleri çekti. Petrol aldýðý ülkelerin arasýnda istikrar için adým atan Pekin yönetimi, elbette bu süreci Putin'den uzak gerçekleþtiremezdi.

Riyad'ýn Þangay Ýþbirliði Örgütü'ne katýlma iradesi ise çok kutuplu dünyada ülkelerin yeni arayýþlarýný bize gösteriyor.

BRICS ülkelerinin küresel sistemle sorunlarý ortada. Bu hattýn geniþlemesinde petrol üreticisi ülkeler, stratejik yollar ve limanlar önem kazanýyor.

ABD'nin güç uyguladýðý alanlarda ortaya çýkan sorunlar küresel sorunlara da yol açtýðý için artýk bölgesel aktörler de süper güç karþýsýnda soru iþaretlerini yükseltmiþ durumdalar.

Türkiye dýþ politikada uzun yýllar ABD ile sorunlarýn hallolacaðýna inanmýþtý. Ankara'nýn bölgesel çözüm arayýþlarý ve yerel ortaklýklarla ilerlemesi artýk daha rasyonel sonuçlar verebiliyor.

Bölgesel Krizlerde Yerel Çözümler

1990'lý yýllarda PKK'nýn Suriye'deki varlýðý Ankara'yý rahatsýz ediyordu. Öcalan'ýn Þam'da yaþamasý ve uluslararasý irtibatlarý yakýn takip altýndaydý. 1998 yýlýnda Cumhurbaþkaný Süleyman Demirel bu meselenin halli için sesini yükseltmiþti. O günlerde Suriye'de Hafýz Esad iktidardaydý.

Ankara-Þam gerilimi iyice artmýþtý. Türk Silahlý Kuvvetleri sýnýra asker yýðmaya baþlamýþtý. O günlerde Süleyman Demirel, Mýsýr lideri Hüsnü Mübarek'le görüþtü ve desteðini istedi. Hüsnü Mübarek iki ülke arasýnda yaþanacak çatýþmanýn bölgeye olumsuz yansýyacaðýný dile getirerek her iki liderle görüþmeler yaptý. Bu geliþmelerden sonra 20 Ekim 1998'de Adana Mutabakatý imzalandý ve terör örgütü lideri Öcalan Suriye'den uzaklaþtýrýldý.

2011 yýlý hem Mýsýr hem de Suriye için sokaklarýn hareketlendiði bir dönem. Arap Baharý adý verilen sokak hareketleri Soðuk Savaþ konseptinin izlerini silmek isteyen küresel bir organizasyondu.

Tunus'ta baþlayýp yayýlan dalganýn etkileri bölgeyi sarmýþtý. Bu ülkelerde yaþananlar hepimiz için öðreticiydi. Bölgede desteklenen uluslararasý akýmlarýn ve demokrasi rüzgârlarýnýn rasyonel olmadýðý ve hâkim sistemlerin egemenlik reflekslerini tetiklediðine tanýk olduk.

Bölge ülkelerine dair fikir beyan edenlerin büyük bir kýsmýnýn Batý'dan esen rüzgârýn etkisinde kaldýðýný ve siyasal alaný kuþattýklarýný bizzat gördük.

Soðuk Savaþ döneminde neþet eden fikir hareketlerini sýký takip ettiðinizde dalganýn kaynaðýný da görebilirsiniz. Türkiye'deki düþünce akýmlarý yeterince tartýþýlmadýðý için siyasi elitlere ne derece nüfuz ettiði de göz ardý edilmiþtir.

Bugünlerde bölgesel iliþkilerde yumuþamalar ve karþýlýklý pragmatizmin hakimiyeti söz konusu. Ankara-Kahire görüþmeleri, Kahire-Þam görüþmeleri dýþiþleri bakanlarý nezdinde yürüyor. Suriye'nin yeniden Arap Ligi'ne katýlacak olmasý ise bölgedeki iliþkilerin yeniden 2010 öncesine dönebileceðini iþaret ediyor.

Türkiye'nin 2010'lu yýllardaki Orta Doðu perspektifine nüfuz eden fikri hareketler ve temsilcisi uluslararasý aktörler tasfiye edilmiþ durumda. Hem de tam eski konseptin renkleriyle birlikte gökkuþaðý koalisyonunda yerlerini almýþ durumdalar.

Uluslararasý denklemde Ankara'nýn bölge gerçekleriyle hareket ederek sorunlarý çözdüðü bir dönemdeyiz. Kolay mý deðil. Elbette zaman alacak. Akdeniz'deki kýyýdaþlarýmýzla sorunlarýn çözüldüðü bir döneme yolculuk yapma zamaný.