Ýþ Kanunu esas itibariyle esnek çalýþma düzenine uygun bir çalýþma rejimine sahip deðildir.
Çalýþma þekli ana hatlarýyla; günlük, haftalýk, aylýk ve yýllýk çalýþma süresinin mutlak olarak belirlenmesi üzerine kurulmuþtur.
Çalýþma süreleri Ýþ Kanunu kapsamýnda haftada 45 saat olarak belirlenmiþtir. Ýþyeri uygulamalarý saklý kalmak kaydýyla çalýþma süreleri tespit edilirken ara dinlenme süreleri hariç fiili çalýþma süresi tespit edilmelidir.
Ara dinlenmesi süreleri aþaðýdaki þekilde özetlenebilir;
· Dört saat veya daha kýsa süreli iþlerde on beþ dakika,
· Dört saatten fazla ve yedi buçuk saate kadar (yedi buçuk saat dahil) süreli iþlerde yarým saat,
· Yedi buçuk saatten fazla süreli iþlerde bir saat,
Ýþ sözleþmesi ve çalýþma koþullarýný belirleyen yazýlý evraklarda aksine hüküm yoksa haftanýn iþ günlerine eþit olarak daðýtýldýðý kabul edilmektedir. Altýncý çalýþmayý takip eden yedinci gün mutlak olarak hafta tatili olduðundan, Ýþ Kanununda iþgünü kavramý altý günden oluþmakta olup, çalýþma süresi esas itibariyle 6 gün ve günde 7,5 saattir.
Çaðrý üzerine çalýþma þekli, yazýlý sözleþme ile iþçinin yapmayý üstlendiði iþle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulmasý halinde iþ görme ediminin yerine getirileceðinin kararlaþtýrýldýðý iþ iliþkisi olarak tanýmlanmaktadýr.
Çaðrý üzerine çalýþma genellikle inþaatlarda, tarým iþlerinde, otellerde, restoranlarda ve eðlence yerlerinde görülen bir çalýþma türü olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Bu tür çalýþmalarda, iþçilerin ücretleri 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'na konan özel bir hükümle koruma altýna alýnmýþtýr.
Çaðrý üzerine çalýþmaya dayalý kýsmi süreli bir iþ sözleþmesidir ve bu nedenle iþyeri koþullarýna göre belirlenen haftalýk çalýþma sürelerinin 2/3'ünden fazla olacak þekilde düzenlenememektedir.
Ýþçiden iþ görme borcunu yerine getirmesini çaðrý yoluyla talep hakkýna sahip olan iþverenin, bu çaðrýyý, aksi kararlaþtýrýlmadýkça, iþçinin çalýþacaðý zamandan en az dört gün önce yapmak zorunda olduðu, süreye uygun çaðrý üzerine iþçi iþ görme edimini yerine getirmekle yükümlü olduðu, sözleþmede günlük çalýþma süresi kararlaþtýrýlmamýþ ise, iþveren her çaðrýda iþçiyi günde en az dört saat üst üste çalýþtýrmak zorunda olduðu da hüküm altýna alýnarak çaðrý üzerine çalýþmanýn hangi hallerde söz konusu olacaðý, iþçi ve iþveren için bu sözleþmeye dayalý hak ve yükümlülükleri düzenlenmiþtir.
Çaðrý üzerine çalýþma modelinde taraflar hafta, ay veya yýl gibi bir zaman dilimi içinde iþçinin ne kadar süreyle çalýþacaðýný belirleyebilirler. Ancak bu sürenin belirlenmediði takdirde, haftalýk çalýþma süresi yirmi saat kararlaþtýrýlmýþ sayýlýr.
Çaðrý üzerine çalýþtýrýlmak için belirlenen sürede iþçi çalýþtýrýlsýn veya çalýþtýrýlmasýn belirlenen saat ücretine ücrete hak kazanacaktýr.
Ýþçiden iþ görme borcunu yerine getirmesini çaðrý yoluyla talep hakkýna sahip olan iþveren, bu çaðrýyý, aksi kararlaþtýrýlmadýkça, iþçinin çalýþacaðý zamandan en az dört gün önce yapmak zorundadýr. Aksi kararlaþtýrýldýðýnda ise iþveren çalýþaný belirlenen süre kadar önce iþe çaðýrabilmektedir.
Süreye uygun çaðrý üzerine iþçi iþ görme edimini yerine getirmekle yükümlü olacaktýr.
Sözleþmede günlük çalýþma süresi kararlaþtýrýlmamýþ ise, iþveren her çaðrýda iþçiyi günde en az dört saat üst üste çalýþtýrmak zorundadýr. Ancak aksi kararlaþtýrýlmýþsa, çalýþma süresi günde 1 saat olarak dahi belirlenebilir.
