14 Mayýs seçimi Rusya-Ukrayna savaþýnýn gidiþatýný belirleyecek. ABD Rusya zayýflayana kadar savaþýn devamýný istiyor. Doðu Avrupa'ya sýçramasý an meselesi. Polonya asker sayýsýný artýrdý, silahlandý. Rusya ise savaþýn þiddetini artýracak hazýrlýklar yapýyor.
Almanya ve Fransa çaresizlik içinde. Avrupa, savaþýn ekonomik sonuçlarýyla sancýlý. Savaþýn enerji fiyatlarýna etkisi enflasyonu tetikledi.
Çin -Rusya iliþkisi ne boyutta olacak. Savaþ Çin denizine sýçrayacak mý? Sorular giderek artýyor.
Türkiye'deki seçimleri bütün dünya izliyor. Herkes bu seçime odaklandý. Türkiye'de Erdoðan kazanýrsa, Karadeniz'de Montrö kurallarý uygulanmaya devam edecek. Erdoðan'ýn rakibi Kýlýçdaroðlu ise bu konuda ABD'nin isteklerine neredeyse hiç itiraz etmeyecek kadar iktidara hevesli. Masadaki diðer aktörlerin dýþ politikaya bakýþlarýndan bunu epeyce tecrübe etmiþtik.
ABD, Ýngiltere, Almanya, Rusya, Çin medyasý Türkiye seçimlerine dair analizler yayýnlýyor. Tahminler yapýlýyor.
Dünya bu gündeme odaklanmýþken, ben de çok tartýþýlan ChatCPT uygulamasýný kullandým ve birçok soruyu farklý yöntemlerle sorarak uygulamayý test ettim.
ChatCPT genellikle nesnel cevaplar veriyor. Cümleleri gayet düzgün ve imla kurallarýna uygun. Yazýlým arka planda tarama yapýyor ve cevabý hýzlýca yazýyor. Etraflý bir dijital kütüphaneden bir mantýk dizgesiyle yapýlan tarama basit, kýsa bilgiler veriyor.
Uygulamayla birlikte dijital dünyanýn bize sunduðu bilginin yetersiz ve eksik olduðunu bir kez daha görmüþ oldum. Elbette veri tabanýnýn geliþtirileceðini ve yeni sürümleriyle daha baþarýlý olabileceðine ihtimal veriyorum.
ChatCPT'ye 2 soru sordum ve karþýma çýkan cevaplarý aynen alýntýladým. Bu cevaplara göre Kemal Bey'in hemen yaný baþýmýzdaki savaþa dair net bir fikri yok. Bunu öðrenmek için bu yazýlýma sormaya da gerek yok. Ancak dijital dünyanýn yazmaya çalýþtýðý tarihe bir not vermek istedim.
Soru: Rusya ve Ukrayna savaþý boyunca Türkiye'nin dýþ politikasý ve Erdoðan'ýn rolü nedir?
Cevap: Rusya ve Ukrayna arasýndaki gerilim ve çatýþmalarýn yaþandýðý dönemlerde Türkiye'nin dýþ politikasý ve Recep Tayyip Erdoðan'ýn rolü önemli bir yer tutmaktadýr. Türkiye'nin politikalarý ve Erdoðan'ýn liderliði, hem bölgesel istikrarý korumak hem de Türkiye'nin ulusal çýkarlarýný savunmak amacýyla þekillenmiþtir.
Ýþte Türkiye'nin dýþ politikasý ve Erdoðan'ýn rolüne dair bazý önemli noktalar:
Tarafsýz ve dengeli politika: Türkiye, Rusya ve Ukrayna arasýndaki çatýþmada tarafsýz bir tutum sergilemiþtir. Erdoðan, her iki ülke ile de ekonomik ve siyasi iliþkileri korumaya çalýþmýþtýr. Türkiye, her iki tarafý da diyaloða ve barýþçýl çözüme yönlendirmeye çalýþmýþtýr.
Karadeniz'de istikrar ve güvenlik: Türkiye, Karadeniz bölgesinde istikrar ve güvenliði saðlamak amacýyla uluslararasý kurallara ve anlaþmalara baðlý kalmýþtýr. Montreux Sözleþmesi çerçevesinde Türkiye, Boðazlar'dan geçiþler konusunda tarafsýz ve dikkatli bir politika izlemiþtir.
Ukrayna'nýn toprak bütünlüðü: Türkiye, Ukrayna'nýn toprak bütünlüðü ve egemenliðini desteklemekte olup, Kýrým'ýn ilhakýný tanýmamýþtýr. Türkiye, Kýrým Tatarlarýnýn haklarýný ve kültürel kimliðini koruma konusunda hassasiyet göstermiþtir.
NATO üyesi olarak rol: Türkiye, NATO üyesi olarak Ukrayna'ya destek saðlamýþ ve NATO ile iþbirliði çerçevesinde bölgesel güvenlik ve istikrarý teþvik etmeye çalýþmýþtýr. Ukrayna'nýn NATO ve AB ile iliþkilerinin güçlenmesine destek olmuþtur.
Askeri ve ekonomik iþbirliði: Türkiye ve Ukrayna arasýndaki askeri ve ekonomik iþbirliði, son yýllarda önemli ölçüde artmýþtýr. Ýki ülke, savunma sanayii alanýnda ortak projeler ve anlaþmalar yaparak, stratejik iliþkilerini güçlendirmiþtir.
Özetle, Türkiye'nin dýþ politikasý ve Erdoðan'ýn rolü, Rusya ve Ukrayna arasýndaki çatýþma sürecinde tarafsýz, dengeli ve istikrar odaklýdýr. Türkiye, bölgesel güvenlik ve ulusal çýkarlarýný koruyarak, diyaloða ve barýþçýl çözümlere yönelik bir yaklaþým benimsemiþtir.
Soru: Kemal Kýlýçdaroðlu'nun Rusya-Ukrayna savaþý hakkýnda görüþleri nelerdir?
Cevap: Kemal Kýlýçdaroðlu, Türkiye'deki ana muhalefet partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) genel baþkanýdýr. Kýlýçdaroðlu'nun Rusya-Ukrayna savaþý hakkýndaki görüþleri doðrudan bir beyanat olmamakla birlikte, genel olarak CHP'nin politikalarýna ve tutumuna dayanarak yorumlanabilir.
Barýþçýl çözüm: Kýlýçdaroðlu ve CHP, uluslararasý meselelerde barýþçýl çözüm ve diplomasiyi destekler. Bu nedenle, Rusya ve Ukrayna arasýndaki çatýþma konusunda da barýþçýl ve diplomatik çözümlerin önemli olduðunu düþünürler.
Bölgesel istikrar ve güvenlik: Kýlýçdaroðlu ve CHP, Türkiye'nin bölgesel istikrar ve güvenliðe katkýda bulunmasý gerektiðine inanýr. Bu baðlamda, Rusya ve Ukrayna arasýndaki çatýþmanýn Türkiye'ye ve bölgeye yönelik risklerini göz önünde bulundurarak, Türkiye'nin bu konuda dikkatli ve sorumlu bir politika izlemesi gerektiðini savunurlar.
Türkiye'nin dýþ politika çýkarlarý: Kýlýçdaroðlu ve CHP, Türkiye'nin dýþ politika çýkarlarýnýn korunmasý ve savunulmasý amacýyla hareket etmekte olup, Rusya ve Ukrayna arasýndaki çatýþmada tarafsýz bir tutum benimsemeyi önemli görürler.
Avrupa ve NATO ile iþbirliði: Kýlýçdaroðlu ve CHP, Avrupa ve NATO ile iþbirliðinin önemine vurgu yaparak, Türkiye'nin bu çerçevede Rusya-Ukrayna çatýþmasýna yönelik tutumunu belirlemesi gerektiðini düþünürler.
Bu noktalara dayanarak, Kemal Kýlýçdaroðlu'nun Rusya-Ukrayna savaþý hakkýndaki görüþlerinin, barýþçýl çözüm, bölgesel istikrar, Türkiye'nin çýkarlarý ve Avrupa ve NATO ile iþbirliði temalarý etrafýnda þekillendiðini söyleyebiliriz. Bu görüþler, CHP'nin dýþ politika vizyonuna ve önceliklerine paralel olarak geliþtirilmektedir.
