Seçime bir buçuk ay, adaylarýn YSK'ya bildirilmesine ise 10 gün kaldý... Bu süreler seçmen için uzun sayýlabilir ama siyaset açýsýndan kýsa bir takvim... Yaklaþan seçime dair üç gündemimiz olacak: Seçimleri etkileme giriþimleri, seçim usulsüzlükleri ve nihayet bir partiden diðerine geçen adaylarýn durumu...
Manipülasyona açýk!
Çaðýn salgýný bu! Seçmenin refleksini yönetmek için baþvurulan "çaðdaþ(!)" yöntem... Bir kimsenin oy vermek istediði adayý kötülemek için türlü türlü "uydurma" ve "yalan" haberleri kamuoyuna servis etmek ise bu türün en basiti... Dünya ölçeðine bakýnca "tuhaf ama gerçek" diðer yöntemleri görüyoruz. Bu konuda en bilineni Robert Mueller Raporudur. Rapor, ABD'deki 2016 baþkanlýk seçimlerinde internet üzerinden yapýlanlarý konu almaktadýr. "Cambridge Analytica", "Google", "Facebook" ve "Twitter" gibi sosyal medya firmalarý "elde ettikleri kullanýcý bilgilerini seçmenleri özel siyasi mesajlara hedeflemek ve etkilemek için kullanmakla" suçlanmýþtý. Hatta Facebook ve Twitter yanlýþ bilgilerin ve sahte hesaplarýn yayýlmasýnýn çeþitli ülkelerdeki seçimleri etkilemesine izin verdiði iddialarýyla karþý karþýya kalmýþtý. Bu iddialar halen tartýþma konusu ve mümkün. Dikkatli olmalýyýz...
Sandýða sahip çýkmak...
Seçim anketlerle deðil, çalýþmayla kazanýlýr. Seçim sürecindeki çalýþma yetmez. Seçim, seçim günü kazanýlýr. Buna çok dikkat etmek gerekiyor. Sandýða sahip çýkmak, tüm siyasi oluþumlarýn ortak görevi. Kendi partilerinin lehine olsun veya olmasýn seçmen iradesinin sandýða yansýmasý için her türlü haksýzlýðýn önüne geçmek gerekiyor. Özellikle Ýstanbul'daki 2019 seçimi bize bunu öðütlüyor. Usulüne göre oluþmayan sandýk kurullarý sebebi ile bir iptal yaþamýþtýk. Bunun tekrar etmemesi lazým... Ýstanbul özelinde bir durum daha var ki pek dile getirilmedi...
Pusulayý sayarak alýn!
Seçim sürecinde yer alan görevliler ve özellikle itirazlarý deðerlendiren seçim kurulu hâkimleri ile görüþme imkâným oldu. Ýlginç bir biçimde iptal edilen Ýstanbul seçimine dair þu hususu göz ardý etmemek gerekiyor: Büyükþehirlerde, büyükþehir belediye baþkaný, ilçe belediye baþkaný ve ilçe belediye meclisi için olmak üzere üç pusula ile oy kullanýlýyor. Ancak birçok zarfta iki pusula çýktý. Eksik olan ne hikmetse büyükþehir belediye baþkaný pusulasý idi. Bu eksikliklerin olduðu yerlerin birçoðu AK Partinin oylarýnýn yüksek olduðu bölgeler... Ýster istemez acaba pusulalar verilmedi mi? sorusunu akla getiriyor. Sandýk kurulunun buna çok dikkat etmesi lazým. Seçmen kaç pusula verileceðini pek bilmez.
Evet. Ýstanbul'da 2023'de 30.849 sandýk var. Her sandýkta bir oy böyle zayi olsa 30 bin oy demek. 2019'daki seçimdeki fark 16 bin civarýnda idi! Sandýða sahip çýkmak müþahit atamak ve salonda bulunmak demek deðil. Nelere dikkat edilmeli, iyi bilinmesi gerekiyor.
Adaylýk çakýþmasý!
Yakýn zamanda konuþacaðýmýz bir konu da bu: Bir siyasi partiden aday adayý olmuþ isimlerin aday gösterilmeyince baþka partiden adaylýk baþvurusu yapmalarý... Türkiye'de Siyasi Partiler Kanunu çerçevesinde, partiler adaylarýný "ön seçim", "aday yoklamasý" ve "merkez yoklamasý" olmak üzere üç yöntemle belirliyor. Partiler bu yöntemlerinden birini veya birkaçýný birlikte uygulayabiliyor. Siyasi Partiler Kanununun m.40 bu konuda çerçeveyi çizmiþ durumda. Bir partiden aday adaylýðý müracaatý yapmýþ ve o partinin seçim kurullarý gözetiminde yapýlan ön seçim ve teþkilat yoklamasýna katýlmýþ olanlarýn baþka partilerden aday olmalarýnda birtakým hukuki engeller var. Yüksek Seçim Kuruluna bu konuda itiraz gelecek. Belki de birçok adayýn, adaylýðý iptal edilecek. Burada temel kriter þöyle: Bir siyasi partiden aday yoklamasý için baþvuran kimse sonucun ilanýndan sonra adaylýk baþvurusunu geri almýþ ise baþka partiden aday olmasýnda engel yok ama böyle olmamýþsa adaylýðý deðerlendirme dýþý kalabilir...
