1830 yýlýnda Fransýzlar Cezayir'i iþgal etti. Cezayir halkýnýn Fransýz iþgaline karþý direniþ sembolü Emir Abdülkâdir aðýr bedeller ödedi. Tam 132 sene süren iþgal çok kanlýydý.
Ýkinci dünya savaþýndan sonra sömürülen topraklarda baðýmsýzlýk talepleri artmýþ ve dalga dalga yayýlmýþtý. 1945'te Setif ve Guelma'da 45.000 Cezayirli katledilmiþti. Cezayirliler baðýmsýzlýklarýný ilan edene kadar soykýrýma uðradýklarýný dile getiriyor ve dünyaya sitem ediyorlardý.
Fransa kültürel asimilasyon politikalarýyla Paris'e ruhunu teslim etmiþ elitleri çoktan yetiþtirmiþti.
Ülkenin elitleri kendi aralarýnda Fransýzca konuþuyorlar ve halka da bunu bir yüksek kültür seviyesi olarak dayatýyorlardý.
1962'de nihayet baðýmsýzlýk ilan edilmiþti ancak Fransa, eðitim ve kültür alanýnda hala söz sahibiydi. Sömürge dönemi yaþamýþ coðrafyalarýn yeniden vatan olma süreci bir dizi kimlik tartýþmalarýný da beraberinde getiriyor.
Fransa, sömürge dönemini yaþatabilmek için Cezayir'i bir eyalet olarak görüyor ve frankofon dairesinde konumlandýrýyor. Cezayirliler ise þimdilerde kendi geleceklerini tayin etme haklarýný yalnýzca kendilerinde görüyorlar.
Bugünlerde Cezayir'de önemli bir tartýþma baþladý. Resmi kurumlarda Fransýzcanýn kullanýlmamasý gündeme düþtü. Bu hamle dilin bir politik araç olarak kullanýldýðýný bize gösteriyor.
Cezayir aydýnlarýnýn bir kýsmý artan iþsizlik ve týkanmýþlýk karþýsýnda Ýngilizce öðretiminin yaygýnlaþmasýný talep ediyorlar. Özellikle 20-30 yýldýr yabancý dil öðretiminde Ýngilizceyi tercih etme eðilimi ve dünyaya entegre kuþaklar yetiþtirme hedefi tabii ki Paris'i rahatsýz ediyor.
Bölgede olup bitenlere baktýðýmýzda ise son dönemde Arap kimliðinin belirginleþmesi, kamu kurumlarýnda hizmetin Arapça verilmesi kararý dilin siyasal bir araç haline geldiðini bir kez daha kanýtlýyor.
Bu arada Cezayirlilerin sömürge döneminin tesiriyle hem Arapçayý hem de Fransýzcayý yeterince doðru konuþamadýklarýný, ortaya karma bir dil çýktýðýný da ifade edelim. Bu karmaþa bir zihinsel ve düþünsel muðlaklýk da doðurmaktadýr.
Geçen hafta Cezayir'in bir diðer hamlesi ise Macron'a hava uçuþlarýný kapatmýþ olmasý. Bu karar bir anlamda Fransa'nýn Afrika içlerine giden güzergâhýný kesmek anlamýna geliyor. Elbette bu olup bitenleri Avrupa'da yükselen Müslüman/yabancý karþýtlýðýndan ayrý düþünemeyiz.
Fransa'nýn arka bahçesi olarak gördüðü Afrika'da yakýn gelecekte iþi zor görünüyor. Afrika'nýn uyanýþý ve kendi ulusal çýkarlarýný önceleyen siyasal hareketlerin öne çýkmasý her ne kadar darbelerle bir müddet engellense de her darbe ve katliam Afrika ülkelerinde daha güçlü bir uyanýþý doðuracaktýr.
Gelecek yýl AB konseyi dönem baþkanlýðýný devralacak olan Fransa acaba birliðin toplantýlarýnda Ýngilizce yerine Fransýzca konuþturabilecek mi?
Fransa'da bazý parlamenterlerin bu konuda hazýrlýk yaptýðýný, Brexit'le kopan Ýngiltere'nin dilini de AB'den kaldýrmak istediklerini biliyoruz. Bu hamleyi gerçekleþtirebilecekler mi birlikte göreceðiz. Peki AB'de Almanca konuþan sayýsý Fransýzca konuþanlara göre çok daha fazlayken Almanya'dan böyle bir talep gelebilir mi?
Dil savaþlarýný takip edeceðiz.
AKM'de Mozaik
4 Kasým akþamý AKM'nin açýlýþ etkinlikleri kapsamýnda deðerli sanatçý Ýhsan Özer'in yönetmenliðinde özel bir program gerçekleþti. Kültür ve Turizm Bakanlýðý Güzel Sanatlar Genel Müdürlüðü'ne baðlý koro ve topluluklarýndan oluþan yüz elli sanatçý, Klasik Türk Müziði'nin çok sevilen eserlerini, halk müziði ezgilerini, sema ayinlerinin, zikirlerin coþkusunu içeren bir performans gerçekleþtirdi. Bu arada hologram teknolojisi kullanýlarak Yunus Emre, Hacý Bektaþ Veli ile Aþýk Veysel temsili olarak sahnede yer aldý. Salonun yeni teknolojik imkanlarýnýn kullanýldýðý programda Türk müziðinin yüzlerce yýllýk geçmiþi bugüne taþýndý. Yaklaþýk iki saat süren konser Kültür ve Turizm Bakanlýðý'nýn bugüne kadar ortaya koyduðu en iddialý çalýþmalardan biri oldu.
Sanatseverlerin yoðun ilgi gösterdiði bu konserde emeði geçen Cumhurbaþkanlýðý Klasik Türk Müziði Korosu, Ýstanbul Devlet Tarihi Türk Müziði Topluluðu ve Mehter Bölümü, Ýstanbul Devlet Türk Müziði Topluluðu, Ýstanbul Devlet Türk Müziði Araþtýrma ve Uygulama Topluluðu, Ýstanbul Devlet Modern Folk Müzik Topluluðu, Ýstanbul Devlet Türk Halk Müziði Korosu ve Halk Danslarý Topluluðu sanatçýlarýmýzý yürekten kutluyorum. Sahne performansý sýrasýnda bu topluluklara emeði geçen Nevzat Atlýð, Necdet Yaþar, Ýnci Çayýrlý gibi birçok sanatçýmýzý yâd ettik.
Türk müziði topluluklarýnýn bir arada muhteþem bir etkinlik gerçekleþtiremeyeceðine inanan bazý kesimler de umarým uzun bir sessizliðe bürünürler.
