Tarihe geri dönüp baktýðýmýzda, Ermeni terör örgütleri týpký bugün kullanýlan PKK terör kozu kadar hep kullanýþlý bir koz oldu. Tabii ki sadece terör örgütleri deðil, Ermenistan'ýn kendisi de küresel çapta dün olduðu gibi bugün de kullanýþlý bir koz olmaktan memnun görünüyor. Paþinyan, kendi Ermenistan milli menfaatleri istikametinde hareket eden bir siyasi yapýya sahiptir. Mesele þu ki, Paþinyan da milli menfaat anlayýþýný, küresel aktörlerin hangisini tercih edeceðine göre belirliyor. Aslýnda buraya kadar bir soru iþareti yok.
Soru þu ki, Paþinyan ve yeni Ermeni siyaseti bu 100 yýlda hangi küresel aktörü seçecek? Ermenistan'ýn devlet gibi oluþumunda hiç kuþkusuz Rusya þemsiyesi esas rol oynadý. Fransa, týpký bugünkü gibi 100 yýl önce de Ermeni kozunu kendi çýkarlarý doðrultusunda kullandý. Þimdi de Batý ittifaký, Rusya karþýtý bir Ermenistan oluþumuna hem ihtiyaç duyuyor hem de bölgeye girmek için bu kozu sonuna kadar kullanacak gibi duruyor. Fransa'yý deyip geçmeyelim. Israrla Kafkasya'da istikrarsýzlýk, Fransa için vazgeçilmezdir.
Ermeni siyasi eliti çeliþki içinde. Batý mý, Rusya mý? Bu soru etrafýnda belirlenecek Güney Kafkasya'daki geleceðin rengi, ya istikrar ya da entrika, savaþ ve güvensiz ortam olacaktýr. Rusya, bu duruma göre Ermenistan'a Azerbaycan eliyle ders verme modunda. Bu durum, Rusya aleyhinde bir ortam oluþturmakla beraber, Azerbaycan açýsýndan da sorun yaratmaktadýr. Türkiye'nin tutumu önem arz ediyor. Ermenistan'la yumuþama süreci, eðer Zengezur Koridoru konusunda netlik oluþmadan gerçekleþirse, bu durum yeni sorunlara kapý açar.
Türkiye, Ermenistan ile sýnýrlarý düðüm çözülmeden açmayacak ve açmamalýdýr. Ve sadece Azerbaycan açýsýndan deðil, Türkiye açýsýndan da tehlikeli sonuçlara kapý açabilir. Dolayýsýyla, Ermenistan'ý provokasyona itekleme hevesine, Ermeni siyasi elitinin nasýl bir yaklaþýmla cevap vereceði, Güney Kafkasya'nýn geleceði açýsýndan manidar olacaktýr.
Ermenistan hangi yolu seçecek? Ukrayna modeline mi yanaþacak, yoksa bölgesel istikrar açýsýndan dengeli bir siyaseti mi seçecek? Ukrayna varyantý seçimi, sadece Ermenistan'ý baðlamayacak, ayný zamanda Gürcistan, Azerbaycan, Ýran, Türkiye ve elbette Rusya faktörünü devreye sokacaktýr. Bu yeni kriz merkezi oluþturma çabasý, ekonomik olduðu kadar kültürel, etnik, sosyolojik ve jeopolitik olarak dengeleri zorlayacaktýr. Ermenistan'da NATO ofisinin açýlmasýna sýcak bakmak, yukarýda yazdýðým tüm dengeleri yerinden oynatacaktýr.
Bu yeni savaþ merkezi, yeni krizler ve ekonomik çöküþlerin habercisi olabileceði anlamýný taþýmaktadýr. Ýþte Ermenistan deyip geçmeyin, çünkü halen ABD + Ýngiltere ortaklýðýnda Batý ittifaký ile Rusya arasýndaki hesaplaþma bitmedi ve bu süreç bitene kadar Ermenistan gibi zayýf halkalar kullanýþlý koz olma niteliðini taþýyacaktýr. Bu durum sürdüðü müddetçe bölgesel istikrar tehdit altýnda demektir.
