Ýsrail Gazze'de 6 aydýr ölüm saçýyor.
Herkes elinden geleni yapmak zorunda masum siviller ölürken, bu kýrýmý, önlemenin derdinde olmalý diye düþünüyoruz çoðumuz. Hatta insanlýk ailesinin vicdaný, Gazzelilerin yanýndadýr, bunu görüyoruz, Batý'daki, Asya'daki, Latin Amerika'daki halklarýn uzun yürüyüþlerini, gece gündüz tuttuklarý insanlýk nöbetlerini, hep birlikte takip ediyoruz. Ýsrail insanlýðýn karþýsýnda yalnýzlaþmýþtýr.
Ama 6 aydýr hiçbir þey deðiþmiyor... Ýsrail yardým aktarmasý için izin verdiði helikoptere koþan Gazzelileri kurþuna diziyor. Bebek veya yaþlý, hastane veya ibadethane demeden Gazze'de yaþayan her þeyi yok ediyor.
Peki sanatçýlar ne diyor buna? Müzisyenler, ressamlar, þairler... Hiç birisi bu büyük insanlýk dramýný boþlamýyor eminim. Kimi þiirlerini yazýp göðe merdiven eyliyor, kimisi kederli bir þarkýya dönüþtürüyor ölümü, ilahilerin ve menkýbelerin içinden hep þehitlik çýkýyor, kimisi ise zulmün resmini çiziyor... Tiyatrocular, mim ustalarý, þarkýcýlar, hepsi insanlýðýn aðlayýþlarýný iþliyorlar...
Baðýmsýz Sanat Vakfý'nýn duvarlarýný süsleyen tablolardan birisi beni çok etkiledi geçtiðimiz günlerde. Ressam Hülya Yazýcý tarafýndan yönetilen vakýf, yerli yabancý sanatçýlarýn iþlerini sergilediði gibi, yýllýk, iki yýllýk, üç yýllýk dönüþümlü tematik geniþ sergilere de öncülük ediyor. Duvardaki tabloda ilk bakýþta, sanki Hz. Meryem ve kucaðýnda bebek Ýsa gibi duran bu figüre yakýndan ve dikkatle baktýðýnýzda, orada yine bir anne ve çocuðun olduðunu, ama bunun aslýnda hepimizin hikayesi olabileceði gerçeðini görüyorsunuz. Kudisyetle sýradanlýðý anne ve çocuk iliþkisinde baðdaþtýran ressam, 'Mon Amour Gaza'' adlý bu tablosunda koþulsuz sevginin masumiyeti ve ayný zamanda korunmasýzlýðýný da hissettiriyor. Nitekim Ýsrail bugün Gazze'de hem kutsal Meryem figürlerini, hem yüzünü Kýble'ye dönmüþ camileri ayný anda bombalýyor...
Ýsrailoðullarý Hz. Meryemi, aradan geçen 2024 yýl sonra yeniden aðlatýyorlar...
................................
"Zeytin aðacýnýn içinde binlerce küçük saat çalýþýyor galiba" demiþti Filistinli küçük kýz. Herkes zeytinliðin pastoral güzelliðinden ve güzün yol açtýðý romantik izlenimlerden bir aðýzdan bahsederken, basmakalýp kurulabilecek yüzlerce cümle arasýndan sýyrýlýyordu onun bu ifadesi... Gözlerini kapayýp kulaðýný zeytin aðaçlarýndan birisinin gövdesine dayamýþtý oysa, çünkü zeytin Filistin'de hayattý... Ayný kýz, daha sonra defterine çizdiði zeytin aðacý resminde, dallarýndan yüzlerce duvar ve kol saati sarkan acayip bir aðacý resmetmiþti... Sanatta ilk bakýþta "saçma" bulabileceðimiz pek çok þey, aslýnda o sanatçýya armaðan edilmiþ özel bir duyuþ biçimi, özel bir zikr, özel bir hatýrlama þeklidir de... Sanatçý, yüreðini iþitmeye açandýr, hatýrlayan ve hatýrlatandýr...
Sanat, savunma'dýr. Ýtiraz, isyan, özür, kýrgýnlýk kadar coþku da hatta piþmanlýk kadar umut da, bu çeþmeden içer suyunu. Týpký kadim efsanelerde anlatýlan Musa hikayesinde olduðu gibi: Zulümden kaçan Hz. Musa'nýn milletine, tüm yorgunluklar ve usançlar arasýnda yürüdükleri o çorak yolda açýlýveren on iki rahmet çeþmesi kadar mübarektir sanat. Sanat, hediyedir, su'dur ve hayatý, hayy'yý, diriliði hatýrlatýr.
Picasso'nun ifade ettiði þekliyle, sanat içinde "meydan okuma"yý barýndýrýr...
"Bir sanatçý deyince akla ne geliyor acaba? Bir ressam yalnýzca gözlerden, ya da bir müzisyen yalnýzca kulaklardan ibaret biri midir? Bir þair yalnýzca yüreðini katman katman bir lir gibi dile getirmeyi mi bilir, bir boksör yalnýzca kaslardan ibaret bir yaratýk mýdýr? Tam tersine sanatçý ayný zamanda politik bir varlýktýr, dünyada olup biten tüm yürek parçalayýcý, þiddetli ya da güzel geliþmeler karþýsýnda hep uyanýk olan, bu imgeleri her yapýtýnda yeniden yaratan biridir. Diðer insanlarla iliþkisini kesmesi, ve, artýk ne tür bir fildiþinden uyuþukluðun gereðini yaparak, size her þeyi bol bol sunan bir hayata karþý ilgi duymamasý mümkün müdür? Hayýr, resim evleri süslemek için icat edilmedi. Resim düþmana karþý savunma ve saldýrý amaçlý kullanýlacak bir savaþ aracýdýr."
Nitekim Picasso Guernica adlý tablosunu, 1937 yýlýnda Nazi uçaklarý tarafýndan bombardýman edilen Bask kasabasý Guernica'da yaþanan katliama itiraz etmek için çizmiþti. Siyah beyaz tablonun içinde parçalanmýþ boða, kýlýcý kýrýk þövalye, yerlerde sürüklenen ölüler, kucaðýndaki oðlu parçalanmýþ Aziz Meryem, kafasý kopuk atýyla Don Kiþot gibi figürlerle, savaþýn yýkýcýlýðýný anlatmýþtý... Kutsallar, mitler ve tarihi yapan tüm onurlu dönemler, ayaklar altýndaydý...
Aslýnda Guernica'da yaþanan þey savaþ da deðildi, sivillerin maruz kaldýðý bir katliamdý. Týpký Afganistan ve Irak iþgallerinde yaþadýklarýmýz gibi... Týpký Bosna'da, týpký Filistin'de Gazze'de yaþadýklarýmýz gibi...
Sanat Gazze için uyumadan devam ediyor...
Sanat Gazze için uyumadan devam etmeli!
