Yazýya baþlarken en son söylenecek sözü en baþta söyleyeyim. Evet, hayat pahalý.
Evet, özellikle þu veya bu nedenle taze meyve sebzede yaþanan enflasyon, alým gücünün çok çok üzerine çýkmýþ durumda. Elbette bunun pek çok farklý nedeni var. Onlarý da uzun uzun deðerlendiririz. Ama bugün biraz þu HALK EKMEK meselesinden söz etmek istiyorum.
**
Son günlerde Halk Ekmek büfeleri önündeki kuyruklar paylaþýlýyor. Þüphesiz manzara hiç de hoþ deðil. Ýyi ama bu manzaranýn sebebi ne? "...E yoksulluk tabi, ne olacak baþka!" ...Deðil... Elbette alým gücü çok düþtü ve enflasyon yükseldi. Ama Halk Ekmek önündeki kuyruðun nedeni bu deðil.
**
Bakýn Recep Tayyip Erdoðan'ýn, Ýstanbul Büyükþehir Belediye Baþkaný seçildiði yýllarda, ülke sahiden zor bir dönemden geçiyordu. Evler dövizle kiralanýyor, Türk Lirasý hýzla deðer kaybettiði için herkes maaþýný alýr almaz dolara çeviriyor, ülke üç haneli enflasyonla mücadele ediyor, eksi büyüme (küçülme) rakamlarýndaki gerileme ile hükümet üyeleri mutluluktan zil takýp oynuyordu. Öyle bir Türkiye'de Ýstanbul'a belediye baþkaný oldu Erdoðan. Ve gelir gelmez de ilk iþ olarak, vatandaþýn ekmeðe kolay ulaþabilmesi için týkanan kanallarý açtý. 250 bin ekmek üretim kapasitesi ile devraldýðý Halk Ekmek'i hýzla 640 bine yükseltti. O vakit 6 bin lira olan somun ekmeði, 3 bin liradan sattý. Bu rakam, gerçek anlamda çýpa vazifesi gördü. Piyasa, yeni oyuncusunun koyduðu kuralla, yeniden düzenlendi. Ýstanbul Fýrýncýlar Odasý, rekabet koþullarýna ayak uydurmak zorunda kalmýþtý.
**
Halk Ekmek, Erdoðan döneminde arka arkaya yapýlan doðru yatýrýmlar ve ustaca yönetimle birlikte çok kýsa bir süre içinde 3 milyon ekmek üretecek kapasiteye ulaþtý. 2000'lerden itibaren kentteki ihtiyaca göre 1 milyon 600 bin ile 1 milyon 800 bin arasý üretim yapar hale geldi fabrika. Arzý, talebin daralmasýna bakarak zaman zaman kýsýp zaman zaman yükseltti. Ama bu sayýlarýn altýna hiçbir dönemde düþmedi.
**
Bu disipline bakarak þu yorumu yapmak mümkün; bugünlerde söz konusu fabrikanýn üretim kapasitesinin 4 buçuk milyona ulaþmýþ olmasý gerekiyordu. Oysa öyle deðil. Þu anda ekmek üretim kapasitesi 1 milyonun altýna düþmüþ durumda. Hatta öyle daralmýþ ki, ÝBB, "HALK EKMEK"in tarihinde görülmemiþ þekilde kendi fabrikalarýnýn yaný sýra dýþarýya fason ekmek yaptýrmaya baþlamýþ. (AK Parti Meclis Grup Baþkaný Tevfik Göksu açýkladý) Bununla birlikte de toplam ekmek miktarý 1 milyon 250 bini anca buluyor. 20 sene önceki sayý yani. Bu sýrada Ýstanbul'un nüfusu en iyi ihtimalle 5 milyon kadar artmýþ durumda.
**
Þimdi bakýn dostlar. Talebin milyonlarca arttýðý bir ortamda arzý kýstýðýnýz vakit elbette kuyruklar olacak. Kuyruk tam da bu yüzden olur. Kuyruk iþinin tek baþýna yoksullukla ilgisi yok. Arz daralmasýndan olur kuyruk. Üstelik de bu arz daralmasýnýn hiçbir izahý yok. 10 sene önce 1 milyon 650 bin ekmek üreten bir fabrika bugün nasýl olur da 1 milyon 250 binlik üretimi baþarý olarak gösterir, anlamak mümkün deðil.
**
Bir husus daha. Öyle anlaþýlýyor ki Halk Ekmek büfeleri ihtiyaca cevap vermekte zorlanýyor. ÝBB meclisinde aylar önce alýnan kararla Ýstanbul'daki tüm bakkallarda halk ekmek satýlabilmesinin yolu açýlmýþtý. Yani düzgün bir lojistik hattýyla ekmekler, bakkallara daðýtýlabilir. Uygun bir kâr marjýyla satýþý saðlanabilir. Üstelik bunun yasal alt yapýsý var. Olmadý diyelim ki, büfelere daðýtým ihtiyaca göre daha fazla sayýda yapýlabilir. Olay bu kadar herkesin gözü önünde cereyan ediyorken ÝBB eðer gerekli önlemleri almýyorsa, bunu enflasyonla falan izah etmeye kimse çalýþmasýn...
