Ýþ Kanunu uyarýnca iþçilerin en temel haklarýndan birisi de yýllýk izindir.
Ýþçinin yýllýk izin süresi, iznini hak ettiði tarihteki hizmet süresine ve 4857 sayýlý Kanunun 55 inci maddesine göre belirlenir.
Ýþyerinde iþe baþladýðý günden itibaren deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yýl çalýþmýþ olan iþçilere yýllýk ücretli izin verilir. Yýllýk ücretli izin hakkýndan vazgeçilemez.
Ýþçilere verilecek yýllýk ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yýldan beþ yýla kadar (beþ yýl dahil) olanlara on dört günden,
b) Beþ yýldan fazla on beþ yýldan az olanlara yirmi günden,
c) On beþ yýl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altý günden,
az olamaz.
Yer altý iþlerinde çalýþan iþçilerin yýllýk ücretli izin süreleri dörder gün arttýrýlarak uygulanýr. Ancak, on sekiz ve daha küçük yaþtaki iþçilerle elli ve daha yukarý yaþtaki iþçilere verilecek yýllýk ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Özellikle çok sayýda çalýþaný olan iþyerlerinde izin kullanýmý izin kurulu tarafýndan yönetilmektedir.
Ýþçi sayýsý yüzden fazla olan iþyerlerinde iþveren veya iþveren vekilini temsilen bir, iþçileri temsilen iki kiþi olmak üzere toplam üç kiþiden oluþan izin kurulu kurulur.
Ýzin Kuruluna iþveren temsilcisi baþkanlýk eder. Kurulun baþkaný dýþýnda kalan iþçi üyeleri ve yedekleri iþyerinde varsa, iþyeri sendika temsilcileri tarafýndan seçilir.
Sendika temsilcileri seçilmemiþ iþyerinde izin kurulunun iþçi üyeleri ve yedekleri, o iþyerindeki iþçilerin yarýdan bir fazlasýnýn katýlacaðý bir toplantýda açýk oyla seçilir.
Ýzin kurulu baþkaný ile üye ve yedekleri iþyerinde iþveren
tarafýndan ilan edilir.
Asil üyelerin yokluðunda yedeklerin biri baþkanýn çaðrýsý üzerine toplantýya katýlýr. Herhangi bir nedenle izin kurulunda eksilen üye ve yedekler ayný þekilde tamamlanýr. Ýzin kurulu üyelerinin seçimi iki yýlda bir yapýlýr. Yeni izin kurulu üyeleri seçilinceye kadar eski kurul üyeleri görevine devam eder. Yýllýk Ücretli Ýzin Yönetmeliðinin yürürlüðe girmesinden sonra yeni açýlacak iþyerlerinde seçim, iþyerlerinin faaliyete geçtiði tarihi takip eden bir yýl içerisinde yapýlýr.
GÖREV VE YETKÝ
Ýzin kurulunun görev ve yetkileri þunlardýr:
a) Ýþçiler tarafýndan verilip iþveren veya iþveren vekili tarafýndan izin kuruluna iletilen izin isteklerine göre hazýrlayacaðý izin çizelgelerini iþverenin onayýna sunmak,
b) Ýzin çizelgelerini; iþçilerin kýdemlerini, izni belirli bir dönemde kullanmak bakýmýndan içinde bulunduklarý zorunluluk veya engellerini, iþin aksamadan yürütülmesini ve iþçi sayýsýný göz önünde bulundurarak hazýrlamak,
c) Ýþçilerin yýllýk izin haklarý ile ilgili dilek ve þikayetlerini inceleyerek sonucunu iþverene ve ilgili iþçiye bildirmek,
d) Her yýl ücretli izinlerin daha yararlý geçirilebilmesi için kamplar ve geziler düzenlemek, bu konuda alýnmasý mümkün olan tedbirleri araþtýrmak ve iþverene tekliflerde bulunmak.
Ýzin kurulunun çalýþmalarý için gerekli yer, eleman, araç ve gereçler iþveren tarafýndan saðlanýr.
Ýzin kurulu kendisine yüklenen görevleri yerine getirmek üzere yýllýk izin çizelgelerinin hazýrlanmasý sýrasýnda ve gerektikçe baþkanýn çaðrýsý ile iþ saatleri içerisinde toplanýr. Toplantýlarda alýnan kararlar ve yapýlan iþler izin kurulu karar defterine yazýlarak imzalanýr.
ZORUNLU OLMAYAN ÝÞYERLERÝ
Ýþçi sayýsý yüzden az olan iþyerlerinde; izin kurulunun görevleri, iþveren veya iþveren vekili veya bunlarýn görevlendireceði bir kiþi ile iþçilerin kendi aralarýnda seçecekleri bir temsilci tarafýndan yerine getirilir.
ÇÝZELGELERÝNÝN HAZIRLANMASI
Yýllýk Ýzin Kurulunca hazýrlanýp ilan edilecek çizelgede iþçinin;
a) Adý soyadý,
b) Sicil numarasý,
c) Ýþe giriþ tarihi,
d) Yýllýk izne hak kazandýðý tarih,
e) Ýþyerindeki çalýþma süresi,
f) Ýzin günleri sayýsý,
g) Yol izni günleri sayýsý,
h) Ýznin baþlama tarihi,
ý) Ýznin sona ereceði tarih,
belirtilir.
Ýzin Takibi
Ýþveren; çalýþtýrdýðý iþçilerin izin durumlarýný gösteren yýllýk izin kayýt belgesini tutmak zorundadýr.
Ýþveren, her iþçinin yýllýk izin durumunu ayný esaslara göre düzenleyeceði izin defteri veya kartoteks sistemiyle de takip edebilir.
ÝZÝN ÜCRETÝNÝN ÖDENMESÝ
Ýzin ücretinin belirlenmesinde; fazla çalýþma karþýlýðý alýnacak ücretler, primler, sosyal yardýmlar ve iþyerinin devamlý iþçisi olup, normal saatler dýþýnda hazýrlama, tamamlama, temizleme iþlerinde çalýþan iþçilerin bu iþler için aldýklarý ücretler hesaba katýlmaz.
Ýþveren veya iþveren vekili, yýllýk ücretli iznini kullanan her iþçiye izin dönemine iliþkin ücreti ile ödenmesi bu döneme rastlayan diðer ücret ve ücret niteliðindeki haklarýný izine baþlamadan önce peþin olarak vermek veya avans olarak ödemek zorundadýr. Yüzde usulünün uygulandýðý yerlerde izin ücreti yüzdelerden toplanan para dýþýnda iþveren tarafýndan ödenir. Yýllýk ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrýca ödenir. Kýsmi süreli ve çaðrý üzerine çalýþanlara; izin dönemine rastlayan çalýþmasý gereken sürelere iliþkin ücretleri, yýllýk izin ücreti olarak ödenir.
