Yakýn zamanda Cumhurbaþkaný Erdoðan'ý ikinci kez market alýþveriþi yaparken gördük. Belli ki kollar sývanmýþ, konuya el atýlmýþ...
Vatandaþýn hayat pahalýlýðýndan yana þikayetleri bir süredir Cumhurbaþkanýna iletiliyordu. Özellikle gýda ürünlerindeki enflasyon da zaten durumu özetliyordu. AK Parti'nin saha çalýþmalarýnda bir süredir en çok karþýlaþtýðý þikayet de zamlardý. Bir ürünün yanýna ayný fiyatla iki kez gidemiyoruz diyordu vatandaþ. Neredeyse haftada bir yapýlan gizli açýk zamlar, düþük gelirlileri deðil orta gelirli aileleri de mutfak alýþveriþinde sýkýntýya sokmaya baþladý.
Buna bir hal çaresi düþünmek gerekiyor. Tabii önce rasyonel verileri toplamak, sorunun kaynaklarýný ayrýþtýrarak ortaya koymak...
Þunu biliyoruz, özellikle gýda ürünlerindeki fiyat artýþýnda pandemi, en önemli etken olarak duruyor. Zira enflasyon sadece Türkiye'nin deðil tüm dünyanýn baþýndaki dert. Fiyat artýþlarý, eksi enflasyonla giden ülkelerde bile vatandaþlarýn homurdanmasýna sebep olacak düzeylere çýkmýþ durumda.
Pandemi kadar küresel ýsýnma-iklim deðiþimi sorunu da gýdanýn giderek en stratejik üretim kolu olacaðýný gösteriyor. Ýklim deðiþikliðinin halihazýrda ortaya çýkardýðý aktüel veriler bile tek baþýna gýda piyasasýný speküle edebilecek vahamette.
Hasýlý, kýsaca 'hayat pahalýlýðý' dediðimiz alým gücünü düþüren enflasyon oranlarý, özellikle bu iki sebep dolayýsýyla küresel bir soruna dönüþtü.
Peki bu, tek baþýna, bizdeki pahalýlýðý açýklamaya yetiyor mu?
Tabii ki hayýr.
Çiftçinin ürününü sattýðý fiyat ile son tüketicinin aldýðý fiyat arasýndaki uçurum, sorunun yerel sebepleri olduðunu da gösteriyor.
Aracý kurumlar, halden çýkýþ fiyatý, nakliyat giderleri vs., her birinin üstüne koyduðu makul kar marjlarý hesap edildiðinde, tarla ya da fabrika ile market rafý arasýndaki fiyat farkýnýn hiç de makul olmadýðý görülüyor.
Bunda, yaygýn þube aðlarý sayesinde piyasayý belirleme gücüne sahip olan büyük marketlerin etkisi olabileceði deðerlendiriliyor. Bu minvalde Cumhurbaþkaný Erdoðan'ýn market ziyaretleri ve akabinde yaptýðý açýklamalar bir düzenleme yapýlacaðýnýn sinyalini vermiþti. En son Tarým Kredi Kooperatifi tarafýndan açýlan bir satýþ maðazasýnda piyasayý dengeleyecek þekilde bu maðazalardan ilk etapta 1000 tane açýlacaðýný duyurdu. Bu marketlerin rekabet yolu ile fiyatlarý aþaðý çekmesi bekleniyor. Ama bundan da önce düþük gelirliler için makul bir alternatif üretebilmek önemli.
Þimdi gelelim siyasete, en güçlü parti ekonomi partisi söylemi hepimizin malumu.
Muhalefet liderlerimizden bazýlarýnýn Türkiye'yi ekonomik olarak zora sokacak þekilde dünya kamuoyuna açýklamalar yaptýðýný da gördük. Turizm sezonu açýlýþýnda "Türkiye'de can ve mal güvenliði yoktur" diyebilecek kadar þuursuz olanlarý da...
Pandemiden medet uman, tam kapanma için ýsrar edip, kapanma zamanlarýnda da vatandaþý kýþkýrtýcý açýklamalar yapan bir muhalefetimiz var, düþman baþýna...
Devletin pandemi süresince küçük esnafa ve vatandaþla yaptýðý yardýmlarý bir kere bile zikretmediler. Ekonomik büyümeyi dolayýsýyla da istihdamý artýran yatýrýmlarý hep eleþtirdiler. Ha bire hazinenin döviz rezervini dillerine dolayýp peþ kuruþ katkýlarý olmayan hazineyi boþaltacak popülist vaatlerle iktidarý sýkýþtýrmaya çalýþtýlar.
Seçime daha iki sene var; söz konusu Türkiye olunca notlarý kýtlaþan derecelendirme kuruluþlarý bile Türkiye'nin 2022 ekonomik büyümesinin yüzde 10'lara dayanacaðýný söylüyor.
Cumhurbaþkaný Erdoðan'ýn TBMM'nin açýlýþ konuþmasýndaki sözleri ekonomik büyüme, istihdam ve enflasyon konularýndaki kararlýlýðýn göstergesi:
"Makroekonomik politikalardan yapýsal reformlara kadar pek çok adýmý atarak, enflasyonu tek haneli rakamlara düþürmekte kararlýyýz. Gýda tarafýnda gerek kuraklýk gerekse artan girdi maliyetlerinin etkisini azaltacak tedbirler alýyoruz. Bunlardan biri de fahiþ artýþlarý anýnda tespit edip müdahaleye imkan saðlayacak 'Erken Uyarý Sistemidir.' Ayný þekilde rekabeti bozan, piyasadaki hâkim durumunu kötüye kullanan ve fiyatlarý keyfi bir þekilde belirleyen firmalarýn üzerine kararlýlýkla gideceðiz." (...) "Birilerinin sürekli nerede diye sorduklarý Merkez Bankasý rezervi de 122 milyar dolar seviyesine ulaþmýþtýr." (...) "Elde edeceðimiz büyümenin kalitesi, istikrarý, gelir daðýlýmý adaletini tesis etmesi ve gençlerimize yeni iþ imkanlarý saðlamasý bizim için kritik önemdedir"
Ekonomiden þikayetçi olan vatandaþa gidin sorun, partisi farklý olsa da "Sorunu kim çözer?" dediðinizde "Erdoðan" diyor.
Anlaþýlan o ki "Pandemi Erdoðan'ý indirir" diye ellerini ovuþturanlar bu sefer de avuçlarýný yalayacaklar.
