Otuz veya daha fazla iþçi çalýþtýran iþyerlerinde en az altý aylýk kýdemi olan iþçinin belirsiz süreli iþ sözleþmesini fesheden iþveren, iþçinin yeterliliðinden veya davranýþlarýndan ya da iþletmenin, iþyerinin veya iþin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadýr.
Ýþ sözleþmesi feshedilen iþçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediði veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadýðý iddiasý ile fesih bildiriminin tebliði tarihinden itibaren bir ay içinde iþe iade talebiyle, Ýþ Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarýnca arabulucuya baþvurmak zorundadýr.
Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaþmaya varýlamamasý hâlinde, son tutanaðýn düzenlendiði tarihten itibaren iki hafta içinde iþ mahkemesinde iþe iade talebiyle dava açýlabilir.
Ýþ Kanunu'nun 21. maddesine göre, iþverence geçerli sebep gösterilmediði veya gösterilen sebebin geçerli olmadýðý mahkemece veya özel hakem tarafýndan tespit edilerek feshin geçersizliðine karar verildiðinde, iþveren, iþçiyi bir ay içinde iþe baþlatmak zorundadýr.
Aksi takdirde iþveren iþçiyi iþe baþlatmamanýn hukuki sonuçlarýna muhatap olacaktýr.
Ýþe Davette Samimiyet
Ýþverenin iþe iade davasýný kazanan iþçiyi iþe baþlatmak üzere iþe daveti samimi olmalýdýr. Yargýtay'a göre, iþverenin iþe davete dair beyanýnýn da ciddi olmasý gerekir.
Bu þekilde, iþverenin gerçekte iþe baþlatmak niyeti olmadýðý halde, iþe iade davasýnýn sonuçlarýndan yararlandýrmamak için birtakým zorluklar çýkartmasý veya iþe baþlatmamasý durumunda gerçek amacýnýn iþe baþlatmak olmadýðý þeklinde deðerlendirilmektedir.
Ýþverenin iþe baþlatma amacý olmadýðý halde iþe baþlatmama tazminatý ödememek için yapmýþ olduðu çaðrý, gerçek bir iþe baþlatma daveti olarak deðerlendirilemez.
Yargýtay Hukuk Genel Kuruluna göre, iþverenin iþe davet ederken, iþçinin hangi iþte, nerede ve ne þekilde, hangi þartlarla iþe baþlatýlacaðýný iþe davet yazýsýnda belirtmesi gerekir. Davette baþlatýlacak iþ, baþlatýlacak iþyeri, iþ þartlarý, hazýr olunmasý gereken tarih, verilen süre belirtilmemiþ ise davetin ciddi ve samimi olup olmadýðý tartýþma konusu olacaktýr.
Ýþverenin iþe davete dair beyanýnýn da ciddi ve samimi olmasý gerekir. Ýþverenin iþe baþlatma amacý olmadýðý halde iþe baþlatmama tazminatý ödememek için yapmýþ olduðu çaðrý, gerçek bir iþe baþlatma daveti olarak deðerlendirilemez.
Ýþçinin iþe iade sonrasýnda baþvurusuna raðmen iþe baþlatýlmamasý halinde, iþe baþlatýlmayacaðýnýn sözlü ya da eylemli olarak açýklandýðý tarihte veya bir aylýk baþlatma süresinin sonunda iþ sözleþmesi iþverence feshedilmiþ sayýlýr.
Eski Ýþine Baþlatýlma
Mahkemenin fesih için gösterilen nedeni geçerli kabul etmemesi halinde, iþverenin yaptýðý iþlem geçersiz kabul edilecek ve iþveren iþçiyi bir ay içinde tekrar iþe baþlatacaktýr.
Ýþçinin baþvurusu halinde, iþveren iþçiyi ayný koþullarla eski iþine baþlatmak zorundadýr.
Ýþveren iþçiyi eski iþine baþlatmalýdýr.
Ýþe iade kararý iþçinin fesih öncesi yapmýþ olduðu görevine aynen iadesi ve görev yaptýðý eski iþine baþlatýlmasý þeklinde anlaþýlmalýdýr.
Ýþe iade ancak iþçinin fesih tarihindeki eski iþine veya eski iþinde baþlatma imkaný yok ise ona eþdeðer bir iþte çalýþtýrýlmasýyla gerçekleþebilir.
Ýþe iade neticesinde iþçi fiilen iþine dönecek ve iþ sözleþmesi feshedilmemiþ gibi varlýðýný devam ettirecektir. Ýþçi iþe baþlatýldýðýnda, geçersizlik mutlak anlamda sonuç doðuracak, iþçi ile iþveren arasýndaki iþ sözleþmesinden doðan iþ iliþkisi bir kesilme olmaksýzýn devam etmiþ olacaktýr.
