Beklenen Ýstanbul depremi kentsel dönüþümün önemini arttýrýyor. Geçen hafta cuma günü bu konuda Cumhurbaþkaný Kararý yayýnlandý. Karar Ýstanbul'da yürütülecek kentsel dönüþüm sürecinde yapýlacak yardýmlarý düzenliyor. Peki hibe, kredi ve tahliye desteðini kapsayan bu pakette neler var? Paketin detaylarýna bakalým...
Hangi yapýlar kapsamda...
6306 sayýlý kanuna göre riskli yapýnýn iki türü var: Birincisi, zemin yapýsý veya üzerindeki yapýlaþma sebebiyle can ve mal kaybýna yol açma riski taþýyan ve bu niteliði Cumhurbaþkanýnca kararlaþtýrýlan alan içinde kalan yapýlardýr. Ýkincisi ise riskli alan dýþýnda kalan ama ekonomik ömrünü tamamlamýþ olan ya da yýkýlma veya aðýr hasar görme riski taþýdýðý bilimsel verilere dayanýlarak tespit edilen yapýlardýr (m.2/d-e). Yani belirlenen alanlar içindeki tüm yapýlar bu statüye girerken, alanýn dýþýnda kalsa bile yýkýlma ihtimali olan yapýlara riskli yapý deniyor.
Bu yapýlarýn gerçek ve tüzel kiþilere ait olup olmadýðýnýn bir önemi yok destekten yararlanmak için. Yani bir þahsa ait olabileceði gibi, þirkete, derneðe veya vakfa ait olan yapýlar da bu kapsamda olacak. Yine yapýnýn kullaným þekli yani konut veya iþyeri olmasý fark etmiyor...
Kararýn detaylarý
Yapýlarýn mevcut sahipleri bu imkândan faydalanabilecek. Kooperatif olup üyelerine baðýmsýz bölümleri teslim etmiþ olanlarda (ferdileþtirilmiþ kooperatiflerde) üye listesi veya riskli yapýdaki mevcut baðýmsýz bölüm sayýsý esas alýnacak. Mevcut riskli yapýnýn bulunduðu yer inþaata elveriþli deðilse maliklerin onayý ile il sýnýrlarý içinde baþka bir yerde parsel temin edilmesi mümkün olacak. Ancak kapsam dýþý kalan iki durum var.
Birincisi:
Riskli yapýnýn bulunduðu parselde üretilecek (yeni) projedeki baðýmsýz bölüm sayýsý veya inþaat alaný; mevcut baðýmsýz bölüm sayýsýnýn veya inþaat alanýnýn 1,5 katýný geçiyorsa hibeden istifade etmek mümkün olmayacak. (Þöyle bir örnek ile izah edelim. Mevcutta 10 daire olan riskli yapýnýn imar planýna göre yýkýlýp yapýlmasý halinde daire sayýsý 15'ten fazla oluyorsa bu taþýnmazýn sahibi olan kimseler kapsam dýþý kalacak. Ancak 14 ise faydalanabilecek.)
Ýkincisi:
Riskli yapýnýn bulunduðu parsellerde 01/04/2023'ten önce yeni yapýya ait yapý ruhsatý düzenlenmiþ ise yapý için yardým baþvurusu yapýlamayacak...
Mali olanaklar
(1) Konutlar için 700 bin TL hibe, 700 bin TL kredi; iþyerleri için ise 350 bin TL hibe, 350 bin TL kredi verilecek. Kredinin üst tutarý her biri için konutlarda 1 milyon 400 bin TL, iþyerleri için 700 bin TL olabilecek...
(2) Bilindiði üzere salt çoðunluk ile riskli yapýnýn dönüþüme sokulmasý mümkün. Bir dairenin maliki bunu kabul etmiyor ve sürece dâhil olmak istemiyorsa bu payýn diðer paydaþlarca (açýk arttýrma usulü ile satýlmasý suretiyle) alýnmasý mümkün. Bu halde pay sahibi olanlar da elde ettikleri bu ek hisse nispetinde hibe ve krediden istifade edebilecek.
(3) Yardým hibe ve krediden ibaret deðil. Baðýmsýz bölümde oturanlara (malik, kiracý veya diðer biçimde hak sahibi olanlara) bir kereye mahsus 100 bin TL tahliye desteði verilecek.
(4) Kredi ve hibeler üç aþamada ödenecek. Bunlarýn ilki subasman seviyesinde, ikincisi taþýyýcý sistemlerin kurulup bitmesinden sonra, son kýsmý ise inþaatýn bitiminde olacak.
(5) Ödemeleri malikler deðil maliklerin anlaþtýðý yükleniciler alacak. Ödeme bankada açýlan hesaba aktarýlmak suretiyle yapýlacak.
(6) Ruhsat tarihinden itibaren hak sahibi ilk 24 aylýk sürede krediler için herhangi bir ödeme yapmayacak.
(7) Geri ödemeler 120 aylýk bir vadede olacak. Bunlarýn ilk 12 taksiti faizsiz olarak belirlenecek.
(8) Kredi için hak sahiplerinin kredi kabiliyeti bir önem arz etmeyecek. Gelir ve kredi skorlarý kapsam dýþýnda kalacak.
(9) Taþýnmazlar üzerine devlet ipotek koyacak. Ödemelerin aksamasý halinde malik ihtar edilecek. Ödenmeme de ýsrar edilirse kredinin durmasý ve iptali söz konusu olacak verilenler ise geri istenecek.
(10) Bu imkânlar için baþvurular 31.12.2026 tarihine kadar devam edecek.
