Yýllardýr kýdem tazminatýnýn geleceðini konuþuyoruz. Hem iþçi hem de iþveren kesimi kýdem tazminatýnda yapýlacak deðiþiklikleri pür dikkat takip ediyor.
Ýþçi hak kaybýna uðramak istemiyor, iþveren maliyetlerinin düþmesini istiyor.
Geçtiðimiz günlerde Cumhurbaþkanýmýz sayýn Recep Tayyip Erdoðan tarafýndan gündeme getirilen Tamamlayýcý Emeklilik Sigortasý (TES) ile bu konu yeniden konuþulmaya baþlandý.
Esasen geçtiðimiz yýl 30 Eylül 2019 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanýmýz sayýn Berat Albayrak açýklanan 2020-2022 dönemini kapsayan üç yýllýk Yeni Ekonomi Programý’nýn (YEP) dikkat çekici noktalarýndan biri de Tamamlayýcý Emeklilik Sistemi’ne (TES) geçilmesi idi.
Böylece kýdem tazminatý konusu yeniden farklý bir modelle ele alýnacak. Kýdem tazminatý düzenlemesine yönelik 2 öneri görüþülüyor; ilk alternatif olan zorunlu tasarruf sisteminde kýdem tazminatýnýn 11 günlük tutarýnýn fona yatýrýlacak.
Ýkinci modelde ise tamamlayýcý emeklilik sistemi getirilecek. Sistem deðiþikliðinin 1 Ocak 2022'de yürürlüðe girmesi düþünülüyor.
Özellikle toplumun büyük bir kesimini ilgilendiren kýdem tazminatý konusunun Bakanlýk tarafýndan þeffaf bir þekilde yürütülmesi ve taslaklarýn paylaþýlmasý gerekir.
Aksi takdirde hem çalýþanlarýn hem de iþverenlerin tereddütlerinin giderilmediði, açýklýkla bilgilendirilmesi belirsiz bir sistemi kabullenmesi mümkün olmayacaktýr.
Özellikle iþçi sendikalarýnýn mevcut uygulamanýn deðiþmemesi yönündeki talepleri ve açýklamalarý dikkate alýndýðýnda konunun ne kadar hassas olduðu ve taraflarý incitmeden, doðru bilgilerle ele alýnmasý gerekiyor.
Bir nevi zorunlu tasarruf diyebileceðimiz ilk yöntemde kýdem tazminatýnýn 11 güne karþýlýk gelen yüzde 3'lük kýsmýnýn bir kýsmýnýn fona yatýrýlmasý ve 19 güne karþýlýk gelen yüzde 5,33'lük kýsmýnýn ise mevcut uygulamadaki gibi iþveren üzerinde devam etmesi þeklinde olacak. Kýdem tazminatýnda bir yýllýk çalýþmaya karþýlýk 30 günlük ücret tutarýnda kýdem hakký tanýnýyor ve bunun oraný da yüzde 8,33 olarak hesaplanýyor.
Ýþveren çalýþanlarýn ücretinin yüzde 3'ünü tamamlayýcý emeklilik sigortasýna yatýracak, kalan yüzde 5,33 ise iþveren tarafýndan þartlar saðlandýðýnda iþçiye kýdem tazminatý olarak ödenecek. Diðer bir deyiþle 30 günlük çalýþmanýn 11 günü fon tarafýndan, 19 günü ise iþveren tarafýndan ödenecek. Ýlk konutun satýn alýnmasý, evlenme, aðýr hastalýk gibi durumlarda ise bu yaþtan önce sýnýrlý olarak kýsmi çekim yapýlabilecek.
Devlet destekli “Tamamlayýcý Emeklilik Sigortasý” sistemi ise yasa yürürlüðe girdikten sonra yeni iþe giren bütün çalýþanlar sisteme dahil olacak ve iþçi, iþveren ve devlet katkýsýndan oluþan primler Tamamlayýcý Emeklilik Sigortasý hesabýna yatýrýlacak. Prim oraný yüzde 6 olacak. Ýþverenden yüzde 4 kesinti yapýlýrken yüzde 1 devlet katkýsý verilecek. Ayrýca iþçinin ücretine baðlý olarak kademeli yüzde oran artýþý getirilecek.
Tamamlayýcý emeklilik sistemi ile çalýþanýn maaþýndan kesilen, iþverenin de katýldýðý, devletin de desteklediði ikinci basamak olarak adlandýrýlabilecek iþyeri bazlý emeklilik sistemi saðlanacak; buna da kýdem tazminatý sistemi de eklenecek. Tamamlayýcý emeklilik sigortasýnda emeklilik yaþýna kadar birikim yapýlmasý öngörülüyor.
