Son dönemlerde tarikat çevreleriyle ilgili diziler furyasý baþladý. Ýyi bir þey bu. Çünkü Türkiye'nin görmezden gelinen, yasaklý görünen, ret ve inkâr edilen bir olgusu artýk konuþuluyor. Özellikle dizilerde ve filmlerde tamamen yoktu. Þimdi hepsi birden hücum etti ekranlara. Daha da devam edecek. Tarikat kelimesini bile baþlý baþýna bir itham ve dýþlama olarak kullanan kesimlerin tarikat çevresinin insanlarýyla konuþmaya baþlamasý önemli bir adým. Onlarýn da insan olduklarý, âþýk olabileceði, çatýþabilecekleri ve haklý taraflarýnýn olabileceðini diziler ve filmler daha güzel yansýtýyor. Film dili hem daha gerçekçi hem de daha insani.
Kýzýl Goncalar dizisinin ikinci bölümünü izledim. Önyargýyla çok kötü olacaðýný düþündüm. Ancak izledikçe normal bir anlatýmla karþýlaþtým. Ýki çevre karþý karþýya getiriliyor. Ýslam'ý daha sert ve geleneksel yaþayan tarikat çevresi ile laikçi çevreden iki aile üzerinden gidiliyor. Elbette diziyi çekenler laik kesimden insanlar ve onlarýn algýsýný merkeze alýyorlar. Oradan bakýyorlar tarikat ailesine. Tarikat ailesi ve çevresinin kadýnlarý siyah pardösülü. Erkekler de sakallý, takkeli ve þalvarlý. Bir bakýma laikçi sosyolojinin tarikat muhayyilesini yansýtýyor. Sakal, çarþaf, cübbe, þalvar... Bu giyimle kuþatýlmýþ insanlar topluluðu. Oysa tarikatlar çoðuldur ve çok farklý giysilerle yaþarlar. Hatta Melami ve Rifai meþrepli kimi guruplar tamamen seküler giyimler içerisinde. Aslýnda çoðu tarikatlarda da erkekler oldukça seküler giyinir, kadýnlar kýsmen örtülüdür. Bu kadar sýnýrlarý belirgin ve tek tip giyim de yoktur.
Laik aile giyimiyle tamamen farklýdýr. Ýliþkilerde sýkýntýlarý da var. Doktorun hanýmý kaçmýþ, doktor sert karakterli ve hep tedirginlik içinde. Babasý, profesör ve evde yatalak olan hasta biri. Terk edilmiþ kýzý uyuþturucu satýcýlarýyla geziyor. Tarikat ailesi ve çevresinde de farklý sýkýntýlar yaþanýr. Erkeklerin sert kararlarý kadýnlarýn önünde duvar gibi yükselir. Sosyal hayata katýlmalarý engellenir. Bütün dindarlar kýz çocuklarý ve kadýnlar için sosyal hayat konusunda daha fazla endiþe duyarlar. Tarikatta bu daha fazla yansýr.
Ýki aile, iki farklý dünya. Birbirine yabancý, birbirine lal, birbirini doðru algýlamayan iki farklý gezegen gibi. Buz gibi soðuk iliþkiler yaþanýr baþlangýçta. Ancak haneye girmek, hayatýný baþkasýna açmak ve kýsmen de onlarý kabul etmeye yanaþmak. Laik aile bunu yapar. Evde yatalak olan profesör ile tarikatýn genç kýzý ilk ciddi etkileþime girer. Kýz, matematik dehasý. Profesör bunun farkýna varýr. Ayný zamanda da okumamasýna içerlenir ve küçümseyici ifadeler kullanýr. Fakat yine de kýza yardým etmeye karar verir. Kýzýn annesi, mutfakta yemek ýsýtmayý öðretir doktorun kýz kardeþine. Laikler elit ve profesyonel insanlar. Mutfak çalýþmýyor. Yemekler dýþardan geliyor. Modern Türk ailesinin son halidir. Ailenin gerginliði belki de mutfaðýn, ocaðýn tütmemesindendir. Kýzýn annesi, doktorun kýz kardeþine mutfaðý yeniden canlandýrmanýn kilidini açar.
Matematik dehasý kýz, profesörden ders alýrken tahtada bir formül yazar. P=Efendi Hazretleri, Q=Profesör. Parantez içerisinde birincisinin baþýný açmamasý için üniversiteye gitmesini istemez, ikincisi de baþýný açmadýðý için üniversiteye gitmesini engeller. Sonuçta, kýz P=Q der. Yani ikinizde benim üniversiteye gitmemem için aynýsýnýz mesajýný verir.
Laikçi ve sert gelenekçi tarikat topluluklarý birbirine benziyor. Birisi seküler kesimin aþýrý anlayýþý, diðeri de dinin aþýrý anlayýþý. Dizi, bu iki anlayýþý etkileþime sokarak belki de birbirini anlamalarýna yardýmcý olacak. Laikçi perspektifi merkeze alarak yargýlama ve damgalama yoluna giderse bundan uzaklaþýr. Türkiye sosyolojisinde iki kesiminde birbirini anlamaya ve anlaþmaya ihtiyacý var. Ayný toplumun farklý renkleri ve gruplarý her zaman olacak.
