Artýk kimseye sýr olmayan gerçekler var. Küresel pandemi ile birlikte, dünyanýn eski dünya olmayacaðý açýkça beyan edildi. Ekonomik kýrýlmalar ve Ýngiltere'nin Avrupa Birliði'nden ayrýlmasý ile, kendi rotalarýný belirledikleri açýk. Uzun vadeli gidiþata bakýldýðýnda, ABD ile Ýngiltere'nin çýkarlarýnýn uyumsuzluk içinde olacaðý bir dönem görülüyor. Þimdilik, Avrupa ciddi bir sýnavdan geçiyor. Bu süreci nasýl yöneteceði belirsiz. Fransa'nýn zikzak çizen politik tutumu, orta vadede Avrupa için sorun oluþturacaðý konusunda yalnýz deðilim. Ukrayna'nýn kurban olarak sunulmasý, karþýlýðýnda ne verildiði sorusu uzun vadede cevap bulacak. Þimdilik, Rusya ile hesaplaþma veya Rusya'nýn kendisine giydirilmek istenen kaftaný reddetmesi, tüm dengeleri deðiþtirdi. Þu anda küresel aktör olarak ABD'nin süreci yönetmesi ile rota belirleniyor. Ancak, Rusya bu tek merkezli dayatmaya karþý çýktý. Aslýnda, karþý çýkmak isteyen birçok kiþiye de cesaret verdi.
Dünya deðiþiyor ve deðerler sistemi ile oynanan oyunlar, bu deðiþimin bir parçasý. Din, ýrk, aile, milli kimlikler ve gelenekler, hepsi tehdit altýnda. Bu duruma kim tek baþýna karþý koyabilir? Liderlerin formatý deðiþtiriliyor, yeni nesil silahlar gibi yeni nesil lider formatlarý da deðiþiyor. Geleneksel siyasetçilerin "diktatör", "otoriter", "antidemokrat" olarak tanýmlanmasý yeni deðil. Ancak, önümüzdeki süreçte, geleneksel siyasetçi profilleri, devlet anlayýþýna sadýk olanlar hedefte olacak. Çünkü mesele, devletleri küçültmek. Buna uygun siyasetçiler "kahraman", karþý koyanlar ise "diktatör" olarak sunuluyor ve sunulacak. Bundan en fazla zarar görecekler arasýnda Avrupa devletleri var. Ukrayna ile birlikte, bu sürece start verildi. Peki, bu küresel deðiþimden tek baþýna kim istediðini alýp çýkabilir? Koridorlar, enerji hatlarý, su kaynaklarý, ticaret yollarý... Ýttifaklar ve ortaklýklar þimdi, bu paylaþým sürecinde daha da önem kazanýyor.
Ve tabii ki Türkiye! Hinterlandý, hitap ettiði coðrafya, bulunduðu coðrafya, din ve dil ortaðý olduðu gönül coðrafyasý ile birlikte deðerlendirilmeli. Küresel deðiþimde yerimiz ve ortaklarýmýz kim olacak sorusu, bizi de derinden düþündürmelidir. Dostlar kim, düþmanlar kim, iyi ayýrt etmek için tarihi arka planý yeniden gözden geçirmek ve güncel analizlere tabi tutmak gerekiyor. Devletlerarasý iliþkilerde romantik yaklaþým olamaz, doðru. Ancak, artýk dostluklar da çýkar listesinde baþlý baþýna bir ana madde. Yani, bazen dostluklar için vazgeçmek de çýkar unsuru olarak karþýmýzda olacak. Dolayýsýyla, ittifaklar, ortaklar ve dostluklar, yeni paradigma argümaný olarak deðerlendirilmelidir, yeni küresel sistemde!
