Ýlk kullanýldýðý tarihin 1497'ye uzandýðý 'Levant' kelimesinin kökeni 'yükseliþ' yani 'güneþin yükseliþi' anlamýna gelen Fransýzca 'levant' kelimesidir. Genel bir tabirle 'Anadolu ile Mýsýr' arasýnda kalan bölgedir ki tarih boyunca farklý medeniyetlerce sözü edilen coðrafya için kullanýlan bu kelime 1920-46 yýllarý arasýnda Fransýz mandasý altýndaki Suriye ve Lübnan için kullanýlýrken bu tabir Batý Asya, Doðu Akdeniz ve Kuzeydoðu Afrika'nýn kesiþme noktasý olarak da tanýmlanýr. Günümüzde ise Doðu Akdeniz, Akdeniz'in doðusunda yer alana Kýbrýs Adasý, Ýsrail, Filistin (Gazze Þeridi), Ürdün, Lübnan, Türkiye ve Suriye'yi içine alana bölgeyi tarif etmek için kullanýlýr. Kýbrýs bölgesine de halihazýrda UCLA, UCL, British Council gibi çok sayýda kurumdaki araþtýrmalarda Levant Çalýþmalarý adý altýnda yer verilmektedir.
Ýþte bu 'Levant' bölgesine dahil olan ülkelerde son dönemde birbiri peþi sýra olaylar yaþanýyor. Lübnan'daki o büyük patlama sonrasý yaþananlar tabi caizse eski Lübnan'dan eser býrakmadý. Suriye'deki 'çözümsüzlük çözümü' ise her gün daha da çetrefilli hale gelirken 7 Ekim 2023 itibariyle Levant bölgesi dahilindeki Gazze Þeridi'nde ateþlenen fitille resim biraz saha berraklaþmaya baþladý. Tüm bu ülkelerin kesiþim kümesi nedir diye baktýðýmýzda bir ülkenin ismi öne çýkýyor: Ýran.
Çok deðil daha birkaç yýl önce 2019 yýlýnda ABD, Ýsrail ve Rusya Tel Aviv'de vardýklarý ortak mutabakatta Ýran'ýn Suriye, Irak ve Lübnan'dan çýkarýlmasý karþýlýðýnda Suriye'nin kuzeyini Rusya'ya býrakmýþ ve hafýzalara 'ikonik görüntü' olarak kazýnan Amerikan'ýn mühimmatý dahi tamamen almayý beklemeden Suriye'deki kuvvetlerini çekerek yerini Rus kuvvetlerine býraktýðý neredeyse birbirine deðmeden alan devir teslimi gerçekleþtirmiþti. Trump iktidarýnda gerçekleþen bu üçlü mutabakatýn çöktüðünün taraflarca ilaný Biden'ýn iktidara geliþiyle oldu. Ancak anlaþýlan o ki ABD ve Ýsrail, Ýran'ýn bölgeden etkisinin çýkarýlmasý konusunda mutabakatý ikili olarak devam ettirmeye karar vermiþ. Yoksa o kadar sayýda ve geniþ kapasiteli savaþ gemisinin Filistin'e karþý Ýsrail'e destek için gönderildiðinin kimseye inandýrýlmasý pek mümkün deðil. Asimetri de bir yere kadar.
Ýran'ýn ise Kasým Süleymani'nin suikastý sonrasý içtiði 'intikam yemini'nin zamaný gelmiþ olmalý ki hemen hemen her gün bir açýklama ile olaylarýn görüntüde dýþýnda ama her þeyin tam da göbeðinde hatta 'hedef tahtasý'nda olduðu gün gibi ortada.
Unutmadan hatýrlatalým: Daha geçtiðimiz aylarda Ýran, Zengezur Koridoru'nun açýlmasýndan, Ýsrail ile Azerbaycan arasýnda geliþen iþbirliðinden ve Ermenistan'ýn uzlaþýya yakýn duruþundan pek hoþnut deðildi, hatta 'dengelerin kendisi aleyhine' deðiþmesinden rahatsýzdý. Þu an ise 'oyun'u rakibinin sahasýna taþýyarak 'mütekabiliyet'te bulunuyor gibi görünüyor. Herkesin karþý tarafýn yakýn çevresini 'hareketlendirerek' bir nevi 'vekalet savaþý' ile gücünü gösterdiði ve istediði 'düzen'sizliði dayattýðý bu oyunda kazanan yok, kaybeden ise mazlum siviller.
