Sağlıklı bir yaşam için bedenin en önemli ihtiyacı UYKU. Yürütülen araştırmalar kaliteli bir uykunun, uyku süresi ve derinliğinin ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor. İnsomnia, yani uykusuzluğun ise yaşam kalitesini olumsuz etkilediğini, yorgunluk, isteksizlik, yoğunlaşamama gibi fiziksel ve fizyolojik sorunlara yol açtığı biliniyor. Uyku kalitesi yaşamın farklı süreçlerinde farklı etkenler tarafından etkileniyor. Hamilelik süresince hormonal, duygusal, zihinsel ve fiziksel etkenlere bağlı olarak ilk üç aylık dönemde hamilelerin yüzde 13-20’sinin uyku sorunu çekerken, son üç aylık süreçte bu oranın yüzde 66-90 gibi çok yüksek bir değere çıktığı bildiriliyor. Uyku sorunu sadece anne adayının değil, bebeğin de sağlığını olumsuz etkileyebiliyor, düşük gibi sonuçlara yol açabiliyor. Ancak, hiç şüphesiz, hamilelerde bu sorunu çözebilmek için kullanılacak ilaç veya yöntemlerin gerek hamile ve gerekse bebek için herhangi bir olumsuz etkisinin olmaması önemli. Hamileler için bu dönemde reçetelenen zolpidem gibi ilaçların plasentadan geçerek bebeği de etkilediği, düşük doğum ağırlığı ve erken doğuma neden olabildiği bildiriliyor. Bu bakımdan geleneksel tedavilerde kullanılan bitkilerin bu sorun çözümünde olası yararları konusunda araştırmalar sürdürülüyor.
Çocukluğumda marulun göbeğinin (sap kısmı) sağlık için yararlı olduğu söylenirdi ve biz de sap kısmını zevkle yerdik. Nitekim daha önceki yazılarımdan birinde de yatıştırıcı etkisinin incelendiği bir klinik çalışmadan bahsetmiştim. Bu defa araştırıcılar halk ilacı olarak bazı toplumlarda uyku verici, ağrı ve iltihap giderici etkilerine bağlı olarak kullanılan marul tohumu yağının hamilelerde uykusuzluk sorununun çözümünde etkili olup olamayacağını araştırmışlar. Yürütülen deneysel çalışmalarda tohum yağının yatıştırıcı, ağrı kesici ve iltihap giderici etkileri bulunduğu ortaya konulmuş. Marul tohumu yağının doymamış yağ asitleri bakımından zengin olduğu [oleik asit (yüzde 61), alfa-linolenik asit (yüzde 9), miristik asit (yüzde 3), cis palmitoleik asit, behenik asit, lignoserik asit, palmitoleik asit ve doymuş yağ asitleri olarak palmitik asit (yüzde 14), stearik asit bildiriliyor.
Yürütülen bir klinik çalışmada 20-45 yaşları arasında uyku sorunları bulunan 100 hamile kadına iki hafta süresince toz edilmiş marul tohumu (1 gram) veya plasebo (boş ilaç) kapsül verilmiş. Marul tohumunun yağ oranının yüzde 33 olduğu belirlenmiş. Bu sürede hamilelerde uyku kalitesi uygun bilimsel değerlendirme yöntemleri (Pittsburgh Sleep Quality Index: PSQI) ile ölçümlenmiş. Yapılan istatiksel değerlendirmede marul tohumunun hamilelerde uyku sorunu için güvenilir ve etkili bir çözüm olabileceği, herhangi bir olumsuz etkisinin bulunmadığı bildiriliyor. Burada bir hususa dikkatinizi çekmek isterim. Araştırmada tohum yağı değil, doğrudan toz edilmiş marul tohumu kullanılmış.
