Saðlýklý bir yaþam için bedenin en önemli ihtiyacý UYKU. Yürütülen araþtýrmalar kaliteli bir uykunun, uyku süresi ve derinliðinin ne kadar önemli olduðunu ortaya koyuyor. Ýnsomnia, yani uykusuzluðun ise yaþam kalitesini olumsuz etkilediðini, yorgunluk, isteksizlik, yoðunlaþamama gibi fiziksel ve fizyolojik sorunlara yol açtýðý biliniyor. Uyku kalitesi yaþamýn farklý süreçlerinde farklý etkenler tarafýndan etkileniyor. Hamilelik süresince hormonal, duygusal, zihinsel ve fiziksel etkenlere baðlý olarak ilk üç aylýk dönemde hamilelerin yüzde 13-20’sinin uyku sorunu çekerken, son üç aylýk süreçte bu oranýn yüzde 66-90 gibi çok yüksek bir deðere çýktýðý bildiriliyor. Uyku sorunu sadece anne adayýnýn deðil, bebeðin de saðlýðýný olumsuz etkileyebiliyor, düþük gibi sonuçlara yol açabiliyor. Ancak, hiç þüphesiz, hamilelerde bu sorunu çözebilmek için kullanýlacak ilaç veya yöntemlerin gerek hamile ve gerekse bebek için herhangi bir olumsuz etkisinin olmamasý önemli. Hamileler için bu dönemde reçetelenen zolpidem gibi ilaçlarýn plasentadan geçerek bebeði de etkilediði, düþük doðum aðýrlýðý ve erken doðuma neden olabildiði bildiriliyor. Bu bakýmdan geleneksel tedavilerde kullanýlan bitkilerin bu sorun çözümünde olasý yararlarý konusunda araþtýrmalar sürdürülüyor.
Çocukluðumda marulun göbeðinin (sap kýsmý) saðlýk için yararlý olduðu söylenirdi ve biz de sap kýsmýný zevkle yerdik. Nitekim daha önceki yazýlarýmdan birinde de yatýþtýrýcý etkisinin incelendiði bir klinik çalýþmadan bahsetmiþtim. Bu defa araþtýrýcýlar halk ilacý olarak bazý toplumlarda uyku verici, aðrý ve iltihap giderici etkilerine baðlý olarak kullanýlan marul tohumu yaðýnýn hamilelerde uykusuzluk sorununun çözümünde etkili olup olamayacaðýný araþtýrmýþlar. Yürütülen deneysel çalýþmalarda tohum yaðýnýn yatýþtýrýcý, aðrý kesici ve iltihap giderici etkileri bulunduðu ortaya konulmuþ. Marul tohumu yaðýnýn doymamýþ yað asitleri bakýmýndan zengin olduðu [oleik asit (yüzde 61), alfa-linolenik asit (yüzde 9), miristik asit (yüzde 3), cis palmitoleik asit, behenik asit, lignoserik asit, palmitoleik asit ve doymuþ yað asitleri olarak palmitik asit (yüzde 14), stearik asit bildiriliyor.
Yürütülen bir klinik çalýþmada 20-45 yaþlarý arasýnda uyku sorunlarý bulunan 100 hamile kadýna iki hafta süresince toz edilmiþ marul tohumu (1 gram) veya plasebo (boþ ilaç) kapsül verilmiþ. Marul tohumunun yað oranýnýn yüzde 33 olduðu belirlenmiþ. Bu sürede hamilelerde uyku kalitesi uygun bilimsel deðerlendirme yöntemleri (Pittsburgh Sleep Quality Index: PSQI) ile ölçümlenmiþ. Yapýlan istatiksel deðerlendirmede marul tohumunun hamilelerde uyku sorunu için güvenilir ve etkili bir çözüm olabileceði, herhangi bir olumsuz etkisinin bulunmadýðý bildiriliyor. Burada bir hususa dikkatinizi çekmek isterim. Araþtýrmada tohum yaðý deðil, doðrudan toz edilmiþ marul tohumu kullanýlmýþ.
