Birileri baþlýðý görünce hemen heyecana kapýlabilirler. Telaþ etmesinler, sözleþmeyi eleþtirmeyeceðim.
Tam tersine sözleþmeyi eksik uyguladýðýmýz için uðradýðýmýz zarara temas etmek istiyorum.
Tam da ABD dâhil dünya ülkeleri sözleþmeye güzellemeler yaparken ve uygulamasýndan duyduklarý memnuniyeti dile getirirken bizim de uðradýðýmýz zarar sebebiyle memnuniyetsizliðimizi gündeme getirme zamanýdýr diye düþünüyorum.
Ýstanbul ve Çanakkale boðazlarýyla Marmara denizi devletimizin mülkiyetinde ve egemenliðindedir. Sözleþme de bunu tescil etmiþtir.
Ancak boðazlarda uygulanan geçiþ ücreti eksik hesaplanmakta ve devletimizin kaybý büyük rakamlara (3.45 milyar dolar) bâlið olmaktadýr.
Bu konuda ilk çýkýþý 1983 yýlýnda Prof. Dr. Tâhir ÇAÐA yapmýþ hükümeti uyarmýþ ve alýnan ücret on katýna çýkmýþtýr.
Prof. Dr. Tâhir ÇAÐA geçiþ ücretinin hesaplamasýnýn yanlýþ olduðu yönünde görüþünü içeren bir rapor hazýrlayarak o dönemin hükümet yetkililerine iletmiþtir. Bunun üzerine, 19/08/1982 tarihinde oluþturulan bir komisyon meseleyi incelemiþ ve Merkez Bankasý bu komisyonun inceleme sonuçlarý çerçevesinde altýnýn günlük kambiyo deðerlerini belirleme ve ilan etmeye baþlamýþtýr. Bunu takiben de yeni uygulamaya geçilmiþ, uygulama ile birlikte her bir gemi için yapýlan tahsilat on kat artmýþtýr.
Ancak, bu uygulamaya Ruslar ve Ýngilizler itiraz etmiþler darbe döneminin atanmýþ hükümeti direnememiþ ve 07/02/1983 tarih ve 83/6032 sayýlý Bakanlar Kurulu Kararý ile uygulamadan dönülmüþtür.
Darbe hükümeti olduðu için meþruiyet sorunlarý yaþamamak adýna geri adým atýlmýþtýr.
Oysa bugün güçlü bir iktidar ve güçlü bir cumhurbaþkaný vardýr ve ortam da bu kararý alýp uygulamaya son derece elveriþlidir.
11 sene önce bu konuda makale yazan Doç. Dr. Cihat Yaycý Paþa da bugünlerde konuyu tekrar gündeme getirerek: "1936 yýlýnda imzalanan Montrö Sözleþmesi ilgili hükümleri gereðince Türk Boðazlarý'ndan geçiþ için ödenmesi lüzumlu ücretlerin söz konusu tarifeye istinaden alýnan ücretlere kýyasla asgari 23 kat daha fazla olmasý gerektiði " hatýrlatmasý yapmýþtýr.
Sözleþmede belirtilen 1 Altýn Frank'ýn bugünkü karþýlýðý 18 ABD dolarýdýr. Oysa bu miktar 0,8063 ABD Dolarý olarak eksik hesaplanmakta ve Türkiye geçiþlerde yüzde 97 indirim yapmýþ olmaktadýr.
Sözleþmedeki 1 Frank altýnýn bugünkü deðeri hesap edildiðinde Türkiye'nin boðazlardan yýllýk 3.45 milyar dolar kazanç elde edeceði hesaplanmaktadýr.
Yani ticari gemiler geçerken 1 Frank altýný karþýlýðý 18 dolar ödemesi gerekirken bir dolar bile ödemiyorlar. Bugünkü kurdan(14.76) hesap edecek olursak 1 Frank karþýlýðý olarak 265.6 Türk Lirasý ödemeleri gerekirken sadece 11.9 Türk Lirasý ödüyorlar.
Bu hesaba göre 1000 tonluk bir gemi 106.500 TL ödemesi gerekirken sadece 2.500 TL ödüyor!!!
"Ulaþtýrma Bakanlýðý Kýyý Emniyeti Genel Müdürlüðü Fener ve Tahlisiye Ücret Tarifesi'ne göre Türk Boðazlarýndan yýlda 150 milyon ABD dolarý civarýnda geçiþ ücreti elde edebilmektedir.
150 milyon dolar nerede 3.45 milyar dolar nerede?!!
Tam 23 kat fazla gelir elde etme imkâný varken neden 150 milyona razý olalým ki?!
Mevcut hesaplama ile Türkiye yýllýk 3.3 milyar dolar kaybetmektedir.
Elbette ki kimi itirazlar olacaktýr. Ancak devlet gereken düzenlemeyi kademeli olarak da yapabilir, bugünkü gibi %97 deðil de %70 yapabilir, %50 yapabilir her durumda gelir artar ve ekonomik sýkýntý çektiðimiz þu dönemde önemli bir gelir kapýsý açýlmýþ olur.
Her sene 3.3 milyar dolar gelir demek her sene yeni 3 tane Osman Gazi Köprüsü yapacak kadar gelir elde etmek demektir!
"Ayrýca Kanal Ýstanbul Projesinin de bu kapsamda dikkate alýnmasý gerektiði, zira 1983'de uygulanmasýndan vazgeçilen Altýn Frank üstünden ödeme yapýlmasýnýn kabulü halinde Boðaz geçiþinin pahalý hale gelebileceði, böylelikle kanal geçiþinin rekabetçi bir fiyatlama politikasýyla kendi finansmanýný da saðlamasýnýn mümkün olabileceði mütalaa edilmektedir."
Bir kararnameye bakýyor!
