Ýstiklal þairimiz Mehmet Akif Ersoy 85 sene evvel vefat etti. Ömrünün son zamanlarýnda yeni devletin kurucu iradesiyle yollarý epey ayrýlmýþtý.
2. Meþrutiyet Dönemi'nde Ýttihat ve Terakki Cemiyeti'ne üye olmasý, ardýndan da Teþkilat-ý Mahsusa'da vazife almasý yalnýzca bir þair olmadýðýný göstermiþ, bir aksiyon ve tefekkür kalesi olarak dikkatleri üzerinde toplamýþtýr. Özellikle Berlin ve Lübnan seyahatinin ayrýntýlarýný hep merak etmiþimdir.
Aldýðý eðitim ve yetiþtiði atmosfer Mehmet Akif'in yeni Cumhuriyet'in kurucu iradesiyle ayrýþmasýný zaruri kýlýyordu.
Tek parti döneminde mevcut konjonktürde Akif'in kenarda tutulmasý ve takibe alýnmasý kýsmen anlaþýlabilir. Yeni bir devlet kurulmuþtur ve bu devlet zikredildiði gibi ulus-devlet deðil devlet-ulustur. Yani tepeden aþaðýya doðru bir ulus inþasý planlanmýþtýr.
Bizde öldükten sonra da pek rahat býrakýlmazsýnýz. Ölenle ölünmez deriz ama ölünün ardýndan kavga kýyamet devam eder.
Akif'i anmak bugün çok kolay. Safahat 100 temel eser arasýna alýnmýþtý yakýn zamanda. Mehmet Akif bugünün Ankara'sýnda pek kýymetli. Peki geçmiþte Akif'i hatýrlamak kolay mýydý?
Tarih 08.12.1940 Reis-i Cumhur Ýsmet Ýnönü'dür. Baþvekil Refik Saydam. Dahiliye Vekili ise Faik Öztrak'týr. Dahiliye Vekaleti Ýstanbul Valiliðine bir yazý yazar.
"Ýstanbul Üniversitesi Týp ve Edebiyat Fakültesi talebesi arasýnda ölü Mehmet Akif'e mezar yaptýrmak üzere toplanacak olan 3 bin liralýk ianeden ancak bin liranýn toplandýðý 29-12-1940 günü þairin mezarýna gidilerek nümayiþ yapýlacaðý, nutuk söyleneceði, bu iþe ön ayak olanlarýn baþýnda askerî týp dördüncü veya beþinci sýnýfýndan Fethi Teveh'in (Tevetoðlu) geldiði ve keyfiyetten edebiyat fakültesi dekanýnýn da haberinin olduðu, üniversite gençliði arasýnda Mehmet Akif'in ismi ve hatýrasý hakkýnda bariz bir propaganda faaliyetinin cereyan ettiði, þairin dinci ümmetçi olmasý nazarý dikkate alýnýrsa, bu faaliyetin Türk gençliði arasýnda dincilik ve ümmetçilik cereyanýný uyandýrmaða matuf olmasýnýn muhtemel bulunduðu bildirilmektedir.
Keyfiyetin tetkikini ve Edirne'de ele geçen mektuplar dolayýsýyla ifadesine müracaat lüzumu hasýl olan Nihal Atsýz'ýn sözleri arasýnda ismi sýk sýk geçen Fethi Teveh'in durum ve temaslarýyla siyasi temayülleri derlenecek malûmatun iþ'arýný rica ederim"
Tarih 8.1.1963
Cumhurbaþkaný Cemal Gürsel, Baþbakan Ýsmet Ýnönü, Ýçiþleri Bakaný Hýfzý Oðuz Bekata
Ýstanbul Valiliði, Ýçiþleri Bakanlýðýna bir emniyet raporu arz eder ve tetkikini ister. Rapor þöyledir:
"Milliyetçiler Derneði Ýstanbul Þubesinin tertiplemiþ olduðu anma gününe 29.12.1962 günü saat 17'de Eminönü Öðrenci lokalinde baþlandý:
Ýstiklal marþýnýn söylenmesinden sonra açýþ konuþmasýný müteakip Bekir Topaloðlu (YÝE'de öðrenci) Mehmet Akif Ersoy'un edebi hayatýný ve yazýlarýndan parçalar okudu. Bunu takiben Laika Karabey korosu tarafýndan M.A.Ersoy'un Bülbül adlý parçasý çalýndý. Þairin yakýn arkadaþý Eski Balýkesir Milletvekili Hasan Basri Çantay söz alarak hatýralarýný anlattý.
Bilahare Tarýk Buðra, þairin bazý þiirlerini okuduktan sonra, radyoya temasla Radyo kimlerin elinde sorun. Hesap sorarcasýna sorun. Niçin Asým'dan, Akif'ten bahsedilmiyor, demesi üzerine, dinleyicilerden biri, Noel'den bahsediliyor dedi. (alkýþlar) Ýçinizde ne nurlu gençler ve bayanlarýnýz var. Bunlara söylüyorum. Doðacak çocuklarýna Asým ismini koysunlar. Bu memleketin asýmlara ihtiyacý var. Asým ordusuna ihtiyacý var. Diyerek konuþmasýný bitirdikten sonra M.A.Ersoy'un Safahat adlý kitabýnýn 6. Kitabýnda Asým baþlýklý kýsmýnda geçen bir muhavereyi canlandýran bir perdelik bir perdelik piyes gösterildi... Ardýndan Akif'in þiiri okundu...
Aðlasýn Milletin evladý da hangýr hangýr,
Durma hürriyeti aldýk diye sen Türkü çaðýr...
Bundan sonra Nurettin Topçu çýkarak "ben fazla bir þey konuþacak deðilim" merhuma bir Fatiha okunmasýný isteyerek kürsüden indi. Ve anma töreni saat 20'de sona erdi." 29.12.1962
Tarih 15.01.1963
Malatya Valisi Cezmi Kartay imzasýyla bir rapor gider Ýçiþleri Bakanlýðýna.
"27 Aralýk 1962 günü saat 20'de ilimiz Ticaret Lisesi müsamere salonunda...
Tören baþtan sonra kadar takip edilmiþ olup ezan okumak suretiyle anma töreninde irticâi davranýþ gösteren Sami Canatan hakkýnda düzenlenen zabýt varakasý Cumhuriyet savcýlýðýna tevdi olunmuþtur. Arz ederim"
Emniyet istihbarat arþivlerinde Akif'in ölümünden sonra süren takibat epeyce fazla. 27 Mayýs darbesinden sonra CHP hükumetlerinde polis memurlarý, kaymakamlar, valiler pek hevesli takip iþine. Maalesef Akif'in her yýl anma programlarý sýký takip edilmiþ.
Türkiye'nin demokrasi yolculuðunda 40 karanlýðýný ve 27 Mayýs'ý anlamak zorundayýz. Bu dönemi anlamak ve makulü bulmak için Mehmet Akif'i, Sabahattin Ali'yi, Nazým Hikmet'i, Nihat Atsýz'ý etraflýca incelemek zorundayýz.
