Firdevsî'nin bin yýl öncelerde yazdýðý ünlü 'Þehnâme'sinde bir Zaloðlu Rüstem vardýr, bir de Alp Er Tunga... Ýran ve Turan kavimlerinin daha çok da, su kaynaklarýný veya hayvanlarý için otlaklarý paylaþamadýklarýnda uzun savaþlar olur ve Alp Er Tunga pusuya düþürülüp öldürülür..
Yûsuf Has Hacib'in 'Kutadgu Bilig'inde, Selçuklularýn birkaç göbek öncesindeki atalarýndan ve kahraman olarak anýlan Alp Er Tunga'nýn, bazý kaynaklarda, Þehnâme'nin kahramanlarýndan 'Afrasyab' olduðu yazýlmýþtýr. Kaþgarlý Mahmûd'un Divânu Lugâti't-Türk'ünde onun öldürülmesi üzerine yakýlan aðýtlara yer verilir... 'Alp Er Tunga öldü mü? / Acun ýssýz kaldý mý? (dünya sahipsiz kaldý mý?) / Ödlek öcün aldý mý, / Ýmdi yürek yýrtýlýr...' ...
Bin yýl öncelerden bir savaþtan geride kalan bir kahramanlýk ve sonunda gelen ölüm üzerine gelen bir aðýt...
Her halkýn sosyal hâfýzâsýnda geçmiþ tarih dönemlerine ait ve örnek olarak gösterilen bu gibi kahramanlýk hikayeleri vardýr.. Ýngilizlerin Robin Hood'u, Fransýzlarýnýn Jeanne 'Arc'ý (Jan d'Ark), Ruslarýn Pokaçov'u, ve bizdeki Köroðlu gibi... Bu gibi isimler yönetici güçler ve sistemlerce 'haydut', halk kitlelerinde ise, 'yoksul halkýn koruyucusu kahramanlar' olarak deðerlendirilirler.
*
**
Rusya'nýn himayesinde ve de emrinde, dünyanýn çeþitli yerlerinde 'özel (elbette 'çok özel' !!!) güvenlik þirketi' olarak (paralý asker) faaliyeti gösteren ve verilen emirlere uygun operasyonlar yapan; diplomatik açýdan ise, Rusya'yý güya hiç ilgilendirmeyen; ismi de son yýllarda açýða çýkan (Wagner) isimli örgütün lideri olan ve iki ay önce de, 22-23 Haziran günlerinde Moskova'yý ele geçirmeye yönelik 'askerî' hareketiyle dünyayý telaþlandýran Yevgeniy Prigojin'in, 23 Aðustos akþamý, St. Petersburg'a gitmek üzere Moskova'dan havalanan bir özel yolcu uçaðýnýn düþmesi sonucu, uçaktaki 10 kiþiyle birlikte öldüðü açýklandý; baþyardýmcýsý Neo-Nazilerin mücadele tarzlarýna hayran olduðu ileri sürülen Dimitriy Utkin'in de ölenler arasýnda olduðu bildiriliyor...
Kocamaaan bir sual iþareti...
Prigojin'in öldüðüne dair Rus resmî makamlarýndan (dün, saat 20.00'ye kadar) herhangi bir açýklama yapýlmadýðý gibi, Prigojin'in cesedini yansýtan herhangi bir fotoðraf da yayýnlanmadý, henüz...
Ömrü karanlýk iþler içinde geçmiþ ve St. Peterburgs'da, -komünist rejim zamanýnda- 'soygun' suçlamasýyla 10 yýl hapis yatmýþ, sonra da 'gastronomi' (yiyecek-içecek) alanýnda hayatýný devam ettirmeye çalýþýrken, o sýrada Putin'le tanýþmasý ve sonunda da, çok etkili bir güç oluþturulmasý için bir 'iþ'in; 'Wagner' isimli ve binlerce 'fedaî'si olan bir örgütün baþýna geçmesi-geçirilmesi...
Ancak, bu örgüt, Putin yönetiminin emrinde olmasýna raðmen, Rus halkýnýn, bunlarý, 'kendiliðinden hareket eden ve Rusya'nýn ve Rusya halkýnýn gönüllü fedaîleri' sanmasý, onlarýn dünyanýn her bir yanýnda çok etkili olduklarýna dair hattâ efsanelere konu olacak þekilde renklendirilmesi Prigojin'i emsali az bulunur bir halk kahramaný seviyesine yükseltmiþti...
Denilebilir ki, Amerikalýlarca 3 Ocak 2020'de Baðdât Havaalaný'nda, o zamanki Amerikan Baþkaný Trump'ýn özel talimâtýyla ve uçaðý nokta atýþýyla vurularak katledilen Kasým Süleymanî, Ýran sistemi içinde ne idiyse, Prigojin de Rusya sistemi içinde öyleydi... Haziran ortasýndaki isyanýna kadar... Süleymanî, nasýl ki, her türlü rütbe ve makamýn ötesinde, Ýran lideri Seyyid Ali Khameneî'nin en güvendiði isim idiyse; Prigojin de, Putin'in en yakýn sýrdaþý idi. Ve kendisi de, emirlerini, 'Bu, Baba'nýn emridir...'diye Putin'e dayandýrýyordu, sözlerinin gücünü... Rus yetkililerinin önemli bir kýsmý ise, o zamana kadar, sadece "ordunun iaþe ihalelerini alan kiþi" diye tanýdýklarý Prigojin'i 2014'de Kýrým'ýn iþgal ve ilhakýndan sonra gerçek çehresiyle tanýmaya baþlamýþtý... O zaman ortaya çýkan 'halk gönüllüleri' görünümlü 'Wagner' güçlerinin, Rusya ordusuyla ilgisi olamayan, ama Rusya için, her türlü mücadele þekilleri ve savaþlarý içinde rol oynayacak bir 'milis gücü' olacaðý düþünülmeye baþlanmýþtý.
Amma...
Ýþbu Prigojin, her ne kadar, Rus Ordusu'nun bazý en üst komutanlarýný saf dýþý ettirmek adýna dese bile, -bizde, 1909'da, Selanik'deki ordunun Mahmud Þevket Paþa komutasýnda ve Baþkomutan'dan, yani Sultan 2. Abdulhamîd'den izinsiz olarak Ýstanbul'a yürümesini hatýrlatacak bir güç gösterisiyle- 22-23 Haziran'da güçlerini, Moskova üzerine yürütmesi, dünyayý dehþete düþürmekle kalmamýþ, Putin'in karizmasýný da, hem Rusya iç kamuoyunda, hem de dünyada ilk olarak ciddî þekilde çizmiþti. Putin'in bu durumu, önce bir süre yutkunsa da, asla kabullenmeyeceði ilk andan itibaren söyleniyordu.
Gerçi devreye Beyaz Rusya lideri Lukaþenko'nun girmesiyle o ilerleme durdurulmuþtu ama Putin'in 'Ben, hainleri ve bana meydan okuyanlarý asla affetmem...' þeklindeki sözlerini hatýrlayanlar þimdi, Prigojin'in, bizdeki 'baþýbozuk yeniçeri isyanlarýný hatýrlatan hareketlerinden 2 ay sonra cezalandýrýlmýþ olabileceðini ve uçak kazâsýnda öyle bir ölüm gerçekleþmiþ ise bunun kazâ süsü verilmiþ bir 'öldürülme' þekli olduðunu düþünmeden edemiyorlar.
Putin'e belirli çizgileri aþarak muhalefet edenlerden nicelerinin -CIA yöntemlerini hatýrlatacak þekilde- bertaraf edildiði, öldürtüldüðü, zehirletildiði dünyaca da mâlum... Zehirlenmesi operasyonun atlatan ünlü muhalif Alesey Navalni'nin þimdi de 19 seneye mahkûm edilmesi gibi durumlar Rusya içinde de biliniyor ve hattâ azýmsanmayacak bir halk desteðiyle, Putin'in tedbiri olarak anlayýþla karþýlanýyor. Çünkü Putin, Amerika ve bütün Batý emperyalizmine karþý savaþ veren bir lider konumunda...
2 ay öncesine kadar Putin'in en yakýn sýrdaþý olarak itibar gören Prigojin'in bir uçak kazâsýnda öldüðünün açýklanmasýndan sonra, Rus resmî makamlarý sessizliklerini koruduklarý gibi, Putin de Ýkinci Dünya Savaþý'ndaki Kursk Zaferi'nin yýldönümü için yapýlan anma törenine gitmesi ve son derece neþeli gözükmesi ilgi çekici bulundu...
Wagner'e yakýnlýðýyla bilinen Telegram kanalýnýn ise, 'Prigojin'in Rusya'nýn düþmanlarý tarafýndan öldürüldüðü'nü açýklamasý da bir ayrý ilginçlik...
Daha da ilginç bir durum ise Prigojin'in bir müddet gözden uzak kalmasý için, böyle bir haberin yayýlmýþ olmasý ihtimali...
Nitekim, Prigojin'in bir takým ithamlardan kurtulmak için, 4 sene önce de 2019'da, Afrika'da öldüðü Rusya kamuoyunda söz konusu edilmiþ imiþ...
Prigojin'in, 2 ay önceki isyandan sonra, 'Her þey Rusya için...' diyerek kamuoyu önüne çýkmasý ve Nijer'deki son askerî darbe sonrasýnda, hem o darbeyi desteklemesi , hem de Afrika'daki diðer mücadelelerde Wagner'in o yerli halklarýn baðýmsýzlýklarýný koruyabilmeleri için, onlarýn yanýnda yer almaya devam edeceðini açýklamasý ardýndan; þimdi Wagner'i ve liderini, bir takým diplomatik sürtüþmeleri yatýþtýrmak üzere gözden uzak tutmak için, bu ölüm haberinin, 'üretilmiþ' olabileceði ihtimali de, Batý'daki bazý mahfillerde söz konusu ediliyor. Kezâ, Amerika Birleþik Devletleri Baþkaný Biden'ýn bu konuda yaptýðý açýklamada, "Ne olduðunu tam olarak bilmiyorum, ama þaþýrmadým" demesi, sadece Rusya gizli servislerinin deðil, kendi gizli servislerinin, CIA'in de böyle iþlerini bildiðinden dolayý öyle söylediði þeklinde deðerlendiriliyor.
*
Prigojin, 'öldü, öldürüldü' ya da 'öldürülmüþ gibi' gösterilse de, bu alanda diðer emperyalist güçler gibi, Rusya'nýn da yeni Prigojin'ler üretmeye devam edeceði, dünyanýn o ve benzerlerinin varlýðýndan mahrum býrakýlmayacaðý da açýk...
*
