Birbirini yenemeyen taraflar daha çok yýpranýr ve kan kaybederler. Geçtiðimiz haftalarda Ukrayna'nýn kendi topraklarýnda ilerlemesi Kremlin'in moralini bozdu. Putin'in kýsmî seferberlik çaðrýsý hem kendi halkýný yýpratacak hem de Avrupa'yý sarsacaktýr. Putin'in gölgesi Avrupa'yý yeni bir imtihana zorluyor.
Rusya, ABD-Ýngiltere ittifaký ile girdiði savaþýn cephelerinin geniþleyeceðinin farkýnda. ABD-Ýngiltere ise çembere almak istediði Rusya'yý yaptýrýmlarla sýkýþtýrmak ve uzayan savaþýn aðýr sonuçlarýný Putin'i tahtýndan indirerek göstermek istiyor.
Putin'in en büyük kartý doðalgaz. Doðalgaza baðýmlý hale gelen Avrupa devletleri alelacele çözüm ararken bu aralar tasarruf önlemlerini kamuoylarýna paylaþtýlar.
Avrupa ülkeleri 450 milyonu aþan nüfusu ve dev üretim tesisleri ile G7 Forumu'nda da aðýrlýk merkezi. Savaþ sonrasý kalýcý bir barýþa ve ideal toplum ülküsüne inanan Avrupa entelijansiyasý, Avrupa Birleþik Devletleri hayaline ABD modeli üzerinden imreniyordu.
Avrupalýlar ortak gelecek hedeflerine ulaþýrken tarihsel travmalarýný belleklerine bir müddet de olsa gömdüklerini unutmayalým. Almanya-Fransa savaþlarý trajik bir mazi olarak dururken Holokostun izleri de etkisini sürdürüyordu.
Jean Monnet'in hayali gerçekleþiyor ve Avrupa Kömür ve Çelik Topluluðu kuruluyordu. Shuman deklarasyonuyla ilk kez egemenlik alanlarý ulus üstü bir yapýya devredildi. Artýk kömür ve çelik için savaþ yapýlmayacaktý.
AB'ye giden zorlu yolda Avrupa Kömür ve Çelik Topluluðu farklý sektörleri de dahil ederek geniþlemiþ ve Avrupa Ekonomik Topluluðu'na dönüþmüþtü. Topluluk önce Birleþik Krallýk, Ýrlanda ve Danimarka'yý bünyesine kattý. Ardýndan Yunanistan, Ýspanya ve Portekiz gibi üyelerle Akdeniz Avrupasý'na geniþledi.
Avrupa Birliði ise uygarlýk iddiasýnýn olgunlaþmýþ haliydi. Ancak üye geniþlemesi durmadý. Doðu Avrupa'ya yani eski komünist havzada geniþleyen AB adeta ticari pazar arayýþýna girdi. Katýlan ülkelerin ekonomileri zayýftý ancak bu geliþmiþ ekonomiler için fýrsattý. Madenler, limanlar, otoyollar, ucuz iþ gücü kaynaðý AB'nin kurucu dinamikleri için iþtahla bekleniyordu.
AB'nin geniþleme adýmlarýný NATO destekledi. Çünkü AB üyelerinin korunmasý ve güvenliðinin saðlanmasý gerekiyordu. Baltýk ve Karadeniz havzasýndaki geniþlemeler bir anlam içeriyordu. 2010 NATO zirvesinde Rusya sisteme dahil ediliyor zannettik. NATO-Rusya Konseyi Lizbon Zirvesinde Müttefikler ve Rusya Federasyonu arasýnda gerçek bir stratejik ortaklýða giden yolu açtý. NATO ve Rusya ayrýca, gelecekteki füze savunmasý iþbirliðini görüþmeye ve müþterek bir balistik füze deðerlendirmesi konusundaki diyaloðun sürdürülmesine karar verdiler.
2014 Kýrým ve ardýndan 2022 Ukrayna süreçleri Rusya'yý baþka bir tanýmlamaya götürdü. 2022 Madrid zirvesinde ise Rusya, "Müttefiklerin güvenliðine ve Avrupa-Atlantik bölgesinde barýþ ve istikrara yönelik en önemli ve doðrudan tehdit" olarak tanýmlandý.
Dünya siyasi tarihi çok kýsa bir sürede bu deðiþimi bize gösterdi. Bugün ittifaklar içinde rekabetler olduðunu ve çýkar çatýþmalarýnýn ittifaklarý hýzlýca deðiþtirebileceðini göz ardý edemeyiz. Avrupa Birliði'nde yaþanan Br-exit önemli bir kýrýlmaydý. Acaba Ukrayna savaþý Avrupa'da yeni çatlaklar ve baþka bir 'exit' yaratacak mý?
Vestfalya Barýþý'ndan Viyana Kongresi'ne ve Maastricht'e uzanan bu koþuda, Jean Jacques Rousseau'dan Saint Simon'a Churchill'den Shuman'a kadar Avrupa'nýn torunlarý bu aðýr imtihaný verebilecek mi?
Zenginlikleri paylaþmak ne kadar zorsa yoksunluðu bölüþmek daha da zor. Bakalým Avrupa düþüncesinin üstün ve ideal toplum modeli bu zorlu sýnavý geçebilecek mi?
Doðalgaz, emtia, gýda ve gübre krizi karþýsýnda çaðdaþ Avrupalý yurttaþ birlikte mücadele edecek mi?
