Rusya Devlet Baþkaný Putin, bu yýlýn Ocak ayýnda Federal Mecliste konuþma yaptý. Ve o konuþmasýnda milletvekillerine, anayasada deðiþiklik yapýlmasý gereken teklifi beyan etti. Teklifinin özeti þudur: Bir kiþi iki defa art arda devlet baþkanlýðýna aday olamaz.
Teklif Rusya toplumunda farklý yorumlarýn devreye girmesini saðladý. Çünkü yeni devlet sisteminde devlet güvenlik kurulunun daha da güçleneceði parlamentoya daha iþlevlik getirecek ek kanunlarýn devreye gireceðini benimseyen adýmlarýn olduðu için herkes iki baþlýlýðýn devlete vereceði olumsuzluklarý konuþmaya baþladý. Tabii ki Putin muhalifleri; bu yorumlardan baðýmsýz, yeni kalýcý Putin döneminin alt yapýsýnýn oluþturulduðu iddiasýndan vazgeçmiyordu.
Lakin Putin’in kamuoyundaki karþýlýðýný dikkate alýrsak, herkesin söylediði þu oldu. “Putin aday olursa zaten kazanýr. Çünkü halkta karþýlýðý vardýr. Bu deðiþiklik olursa Putin aday olmayacak demektir” yorumlarý devreye girdi.
Tam bu yorumlar yapýlýrken, milletvekili ve Sovyet döneminde ilk uzaya giden kadýn kozmonot Valentina Tereþkova bir teklifle mecliste konuþma yaptý. Ýleri yaþlardaki Tereþkova’nýn, Sovyet döneminde Rusya’da karþýlýðý var ve her dönemin siyasi aktörleri, bu karþýlýðý olan hanýmý her zaman siyaset arenasýnda görmek istemiþtir. Putin de Tereþkova’nýn kalýcý saygýnlýðý için, siyasi imkanlarý hep onun lehinde zinde tutmuþtur. Sovyetler Birliðinin en uzak bölgesinden bir þikayet mektubu kendisine ulaþtýðýnda, Moskova derhal o mektubun sahibinin þikayetini dikkate alýr ve gerektiðinde en ücra bölgeye ekip gider ve bu þikayetin gereðini yerinde yapardý. Yani Tereþkova’nýn böyle bir karþýlýðý var. Þimdi de Tereþkova, doðduðu Yaroslavl bölgesinin Federal Meclisteki temsilcisidir. Dolayýsý ile eskiden kalma toplumdaki karþýlýðý koruma refleksini sadece Tereþkova deðil, Rusya Devleti’nin kendisi de siyasi kritik zamanlar için koruma altýna aldýðýnýn altýný çizmek istedim.
Evet Valentina Tereþkova’nýn teklifine geçelim. Putin’in Federal Meclisteki deðiþikliklerle ilgili teklifine ek teklif ile Tereþkova konuþma yapýyor.
Tereþkova’nýn teklifi þu oldu. “Putin’in getirdiði teklif güzeldir, onu kabul edelim. Lakin bir ilave ile! Bu teklif onaylandýðýnda, adaylýðýný vermesi için Putin’in 2024 öncesi Baþkanlýk dönemi dikkate alýnmasýn. Yani Vladimir Putin 2024’de ilk defa olacak gibi aday olsun.” Evet, iþte toplumda karþýlýðý olan yaþý baþý bir yere gelmiþ otoriter isimlerin siyasette kalýcý hale getirilmesi böyle dönemlerde iþe yaramýþtýr hep. Özellikle Rusya gibi çok milletli, çok kültürlü federatif yapýya sahip sistemler, kendisini çevre etkilerinden korumak için önemli anahtar olarak görmekte bu isimleri.
Bu teklife Putin’in cevabý þöyle oldu: Buna anayasa mahkemesi onay verirse olur.
Ýki gün önce Rusya anayasa mahkemesi bu teklifi olumlu gördü ve onayladý. Þimdi nisan ayýnda anayasaya deðiþiklikler paketi referandumla halka sunulacak. Halktaki karþýlýðýna bakýldýðýnda Putin’in bu teklifinin kabul göreceðini þimdiden söyleyebiliriz. Evet, Rusya’da dikteci bir sistem var. Lakin bu sistem hukuk ve kurallarla da donatýlmakta. Putin’e duyulan güven, onun getirdiði tüm tekliflere halkýn büyük kýsmýnýn olumlu bakacaðýný göstermekte. Yani burasý Çin veya Kuzey Kore gibi deðil. Olamaz. Çünkü sosyal yapý ve karakter farklýlýðý var. Rusya’da her ne kadar beþinci kol faaliyetleri her zaman güçlü olsa da, devletçi yapý ve buna sahip çýkmak isteyen sosyoloji her zaman daha güçlü olmuþtur.
Putin’in sevenleri çoktur ama sevmeyenleri de vardýr hiç kuþkusuz! Muhalifleri, özellikle parlamento dýþýndaki güçlere bakýldýðýnda, Rusya’nýn geleneksel yapýsýný tehdit edecek siyasi karakterlerin güçlenmesini istemeyen bir Rusya Devleti aklýnýn olduðunu da görmekteyiz. Parlamentodaki tüm siyasi partilerin Putin’i sevdiðini söyleyemeyiz. Lakin tüm bu siyasi partilerin Rusya devlet geleneðine sahip olduðunu tek kelime ile söyleyebiliriz. Rusya Parlamentosundaki siyasi fraksiyonlarýn hepsi, Putin ve onun siyasi grubundan gelen tüm tekliflere açýk olmayabiliyor. Bunlarýn medya üzerinden topluma yansýmasýnýn önü kesilmiyor. Kýyaslama yapýldýðýnda Putin’e destek, ona muhalif olanlardan fazla olduðu için seçimlere girdiði taktirde kazanacaðý kesindir. Sadece bunun için siyasi alt yapý gerekirdi. Ýþte bu anayasa deðiþiklik teklifi ve bu teklife kendisi deðil Tereþkova tarafýndan ek teklif, tam Putin ve Rusya devlet aklýnýn istediði siyasi ortamý oluþturmuþ oldu. Ýþte 2024’te eðer fiziki olarak engel olmazsa, Putin aday olmak isterse ilk defa olur gibi aday olacak ve büyük ihtimalle seçilecektir. Ve eðer ömrü yeterse, 6 + 6 olarak olaya bakarsak 2036 senesine kadar Rusya’nýn baþýndaki isim Putin olacaktýr. Evet, Rusya çok renkli ve katmanlý bir toplum. Edebiyatý birçok katmanlarýn rengi ve karakterini bize izah edebiliyor. Lakin halkýnýn kodlarýný anlamak için çok derinlere inmekte yarar vardýr. Ve özellikle geleceðe bakýlacaksa, Rusya’daki beþinci kol faaliyetlerine ve hangi gruplarýn üzerinden yapýldýðýna dikkat edilmelidir. Sadece Türkiye-Rusya arasýnda Ýdlib üzerinden gerilim çýktýðýnda hangi koldan Rusya’da saldýrýlar yapýldýysa, oradan beþinci kol faaliyetlerine bakmamýzda yarar vardýr. Ýleride onu da yazacaðým. Þimdilik ise Putin’le yeni dönemin kodlarýna bakmamýz gereklidir.
