Rusya’nýn, Akdeniz’deki kalýcý hale gelme hedefi, hatalý adýmlarýnýn da temelini oluþturmakta.
Akdeniz’de kalmasý, Putin’in iç politikadaki baþarý hikâyesinin içeriðini oluþturmakta. Karadeniz’de kendini, Kýrým’ýn ilhaký ile korumaya aldýðýný hesaplayan Rusya’nýn, Suriye özelinden nasýl bir gelecek hayal ettiðini küçümsememek lazým. Zaten bu çýlgýn davranýþlarýnýn ve biraz da agresif tarzýnýn altýndaki itekleyici faktörünün bu olduðu açýktýr.
Türkiye ile iliþkilerini koparmak istemese de, anlaþýlan Akdeniz’deki konumunu Suriye’deki Esad rejiminin baþarýsýna baðlamýþ bulunmakta. Esad’ýn baþarýsýnýn, tüm Suriye üzerindeki hâkimiyeti saðlandýktan sonra mümkün olacaðýný hesaba katmasýný da göz ardý etmemeliyiz!
Akdeniz’e hâkim olmakla, enerji hatlarý ve yeni alternatif kanallarýn önüne geçmeyi hedeflemekte. Ýdlib’de Türkiye’nin elini zayýflatacak giriþimleri, biraz da bununla alakalý. Ýdlib’deki muhalif güçleri, El Kaide’den geri kalan zemin olarak yorumlamakta. Ýçinde Rusya’dan çýkan Müslümanlarýn da olduðu yapý olarak okumakta. Ýdlib’deki muhalif güçleri ýsrarla “terörist” olarak nitelemesinin, esasýnda Türkiye’nin elini zayýflatmak için olduðu açýktýr. Türkiye-ABD iliþkilerinin de zayýflatýlmasý konusu, Rusya’nýn üzerinde kafa yorduðu konu olarak bir tarafa yazmamýz lazým!
Rusya; içinde bulunduðu ekonomik sorunlarýn ileriye taþýnmamasý için, yeni durum oluþturmanýn peþinde. Akdeniz’deki konumunu, bu planlamalar için ideal zemin olarak belirlemiþ. Her þey istediði gibi gitmiyor, belli! Libya’da yapabilecekleri ile yapamadýklarýnýn da sýnýrlarý belirlendi. Bu durumda, Suriye üzerinden olaylara odaklandýðýný da unutmamak lazým.
Lakin tüm bu olumsuz tablo bile, Rusya-Türkiye iliþkilerinin bozulmasý için zemin deðil ve olmamalý. Nedeni çok basit. Türkiye için yeni dönemin denge anlayýþý Rusya, ABD ve diðerleri ile çok renkli siyaset anlayýþýný beslemekten geçmekte. O sebepten kullanýlan dil dâhil, tüm detaylarý dikkatlice düþünmekte yarar vardýr. Rusya’da, Türkiye-Rusya iliþkilerinin bozulmasý için uzun zamandýr fýrsat kollayan gruplarýn olduðunu asla unutmamalýyýz. Gelinen nokta, Erdoðan-Putin arasýndaki özel iliþkilerin gölgesinde mümkün olabildiðini de bir tarafa not edelim. Kimseye güvenmeyelim ve güvenelim diyerek, beyaz ve siyah renkli tanýmlardan kaçýnmalýyýz. Ýslam âleminin doðal lideri haline gelen Türkiye ve Erdoðan’ýn terazideki aðýrlýðý Türkiye içinden yorumlanýrken, duygusal tonlardan daha ziyade stratejik kalýcý durumlar için etkinin çekiþi belirlenmeli. Moskova; Pakistan sokaklarýndaki Erdoðan tezahüratýný okurken, strateji adýmlarýný da ona göre belirlemekte. Yani böyle bir Türkiye profilinin karþýsýnda olmanýn, Ýslam coðrafyasýndaki yansýmasýný da hesaba katmak zorundadýr. Böyle bir ortamda Putin-Erdoðan iliþkilerinin sekteye uðramamasý, çok kutuplu siyaset yapma anlayýþý için sadece þimdi deðil, çok daha fazla durumlarda da iþe yarayacaktýr.
Rusya konusuna uzun vadeli odaklanmakta yarar vardýr. Rusya üzerine çalýþmalar konusuna üniversite, bilim çevreleri, STK’lar ve medya kurumlarýnýn kafa yormasýna büyük ihtiyaç duyulmakta.
Sanat, edebiyat, tarih dalýndaki ortak çalýþmalarý, þimdiki siyasi konjonktürü kullanarak, kalýcý ve uzun vadeli analizler üzerine inþa etmek önemlidir. Rusya’nýn birçok üniversitelerinin tarih enstitülerinin çalýþmalarýna yalýn gözle bakýldýðýnda, Türkiye üzerine ciddi araþtýrma ve geliþtirme konularýnýn olduðunu görmekteyiz. Seyyah, yazar, çizer isimlerinin üzerinden Osmanlý topraklarýnýn nasýl çalýþýldýðýný ve araþtýrýldýðýný kitap sayfalarýndan anlamaktayýz.
Bu durumda, bizim çalýþma alanlarýmýzýn þekli, rengi ve sýnýrlarý içerisinde, Rusya’nýn derinlemesine çalýþtýrýlmasý, uzun vadeli iliþkiler için önemli deðil mi? Yani Türkiye’nin Avrasya coðrafyasýndaki tarihsel, kültürel, siyasi ve ekonomik baðlarýný pekiþtirme niyetinin olmasý konusunu gündemden düþürmediysek, iliþkiler aðýnda Orta Asya, Merkez Asya, Kafkasya ve Türkistan coðrafyasý konularýna halen talipsek, Rusya ile iliþkilere sadece Suriye üzerinden bakmamalý ve Rusya üzerine çalýþmalarý sýnýrlý tutmamalýyýz.
