Sahel-Sömürgeden Birliðe

"ECOWAS, devletlerimiz için tehdit haline geldi."

General Abdourahmane Tchiani, Nijer

Dünya deðiþirken belki de en keskin deðilim-dönüþüm sessiz sedasýz bir þekilde Afrika kýtasýnda gerçekleþiyor. Uzun yýllar boyunca 'sömürge' tarihinin baþ coðrafyasý olmaktan adým adým 'birliðe' ilerliyor bu kýta. Öyle ki, önce 'sömüren'lerin artýklarýný temizlediler; þimdi de 'bir' olmanýn adýmlarýný atýyorlar: Sahel Devletleri Ýttifaký (Alliance of Sahel States-AES) kuruluyor.

7.7 tarihi ikonik bir an olmanýn çok ötesi anlamlar barýndýrýyor Afrika için. Burkina Faso, Mali ve Nijer bir araya gelerek 'Sahel Devletleri Ýttifaký' kurduklarýný ilan ettiler tüm dünyaya. Dahasý da var; 'daha bu baþlangýç' dedirtecek hamleler de sýrada bekliyor. Orta Afrika coðrafyasýndaki diðer ülkelerin de katýlmasý bekleniyor.

Tabii 'statüko' deðiþtirici bu hamle incelemeye deðer. Nedir 'statüko' deyince bir diðer kýsaltma çýkýyor karþýmýza: ECOWAS.

Batý Afrika Devletleri Ekonomik Topluluðu diye çevrilen ECOWAS (Economic Community of West African States), yaklaþýk 50 yýl önce Afrika'nýn batýsýndaki ülkeler tarafýndan Nijerya baþkenti Lagos'ta kuruluyor ve ilk askeri müdahalesinin 1990'da iç savaþ sürecindeki Liberya'ya olduðu düþünüldüðünde AES kuruluþunda Nijer'in Generali Abdourahmane Tchiani'nin ECOWAS için 'devletlerimiz için tehdit haline geldi' ifadesini kullanmasýna þaþýrmýyor insan.

'ECOWAS'a bir daha geri dönmeyeceklerini' ilan ederken ekonomi için 'istikrar fonu, banka ve komite' kuracaklarýný da belirterek 'sömürge' kimliðinden 'birlik' kimliðine geçiþin de adýmlarýný tanýmlýyorlar adeta.

Hatýrlayalým; geçtiðimiz aylarda Afrika'da Fransa ve diðer sömürgeci' ülkelerin 'kanlýntýlarý'ný ülkeden adeta 'kazýyan' hamleler birbiri peþi sýra gelmiþti. Þimdi onu bir adým daha ileriye taþýyarak adeta bir 'plan'ýn yürürlüðe koyulduðunu ilan ediyorlar: Dekolonizasyondan birliðe.

Eþ zamanlý olarak Afrika ile ilgili diðer geliþmeler resmi berraklaþtýrýyor. Önceki yazýlarýmýzda kaleme aldýðýmýz ve Amerika'nýn bahsinin geçtiði Afrika'nýn en yeþil ve deðerli madenlerce en zengin bölgesi olan Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde yaþanan 'baþarýsýz darbe giriþimi'ni (Mayýs 2024) yakýn zamanda basýna düþen ABD ve Çin arasýnda 'maden satýn alma' kavgasý izlemiþ. Yani, yýllardýr sömürerek zenginleþen 'Avrupa'nýn yerini anlaþýlan o ki 21. yüzyýlda 'yeni' sömürgeciler almaya çalýþýyor ve Afrika bu sefer buna 'birlik' olarak ne kadar karþý durabilecek hep beraber yaþayýp göreceðiz gibi görünüyor.