Rusya-Ukrayna savaþýnýn birinci yýlýna yaklaþýyoruz. Rusya'nýn Ukrayna'ya gireceðine imkân vermeyen analistler vardý. Avrupa'nýn kimi liderleri süreci okuyamamýþtý. Ukrayna, AB ve NATO'nun geniþleme hattýnda çok kritik bir yerde. Moskova'nýn uykularýný kaçýran bir NATO üyesi Ukrayna, tehdit algýsýný yükseltiyordu.
Savaþ Ukrayna halký için unutulmayacak bir trajediye dönüþtü. Avrupa'ya göç eden Ukraynalý kadýnlar ve çocuklar acý günler yaþýyor. Rusya'nýn kýsmî seferberlik çaðrýsý da yüzbinlerce kadýn ve çocuðun ülke dýþýna çýkmasýna sebep oldu.
Savaþýn kazananý yoktur. Her iki ülkeye de maddi ve manevi zararlarý olacaktý elbette. Peki ya kazananlarý. Uzun bir süre ABD, Rusya'nýn petrol maliyetleri yüksek olduðu için dünya petrol fiyatlarýný baskýlýyordu. 50-70 dolar bandýnda tutulan petrol fiyatlarýndan Rusya rahatsýzdý ancak Körfez ülkeleri de memnun deðildi. Þimdi Ukrayna krizi 100-120 dolar seviyelerini gören petrol sebebiyle baþka satýcýlara yaradý.
Bloomberg HT'nin araþtýrmasý savaþýn Orta Doðu enerji pazarýna nasýl etki ettiðini gösteriyor. Suudi Arabistan, Ukrayna-Rusya krizi nedeniyle fiyatlarýn tavan yaptýðý 2022'nin ilk 9 ayýnda petrol ihracatýndan yüzde 83,68 artýþla 253 milyar dolar gelir elde etti.
Kuveyt'in petrol gelirleri 2022'de büyük artýþ göstererek 30,9 milyar dinarý (yaklaþýk 100 milyar dolar) buldu. Kuveyt, 2021'de petrolden yaklaþýk 54 milyar dolar gelir elde etmiþ.
Irak Petrol Bakanlýðý 2 Ocak'ta yaptýðý açýklamada, ilk verilere göre ülkenin 2022'de 115 milyar dolardan fazla gelir elde ettiðini belirtti.
Irak Merkez Bankasý Baþkan Yardýmcýsý Ammar Hamad da ülkenin döviz rezervlerinin 99 milyar dolarý aþtýðýný aktardý. Hamad, döviz rezervlerindeki yükseliþi petrol fiyatlarýndaki artýþa baðladý. Irak'ýn petrol gelirleri geçen yýl 75 milyar dolar, 2020'de ise 42 milyar dolar olmuþtu.
Katar, Rusya-Ukrayna savaþýnýn ardýndan doðalgaz ihracatýný artýrýrken bu dönemde birçok uzun vadeli anlaþma yaptý. Avrupa'ya transfer amacýyla sývýlaþtýrýlmýþ doðalgaz (LNG) üretimini 2026'ya kadar yýllýk 77 milyon tondan 110 milyon tona çýkarmayý hedefleyen Katar, bu amaçla yürüttüðü Kuzeydoðu Saha Geniþletme projesini hayata geçiriyor.
Savaþ döneminde Avrupa, coðrafi yakýnlýðý ve mevcut altyapý sebebiyle Cezayir'e yöneldi. 2022'de doðalgaz ihracatýný 56 milyar metreküple rekor seviyeye çýkaran Cezayir, Avrupalýlar için umut kapýsý oldu. Ýtalya'ya doðalgaz ihracatýný 2022'de 25 milyar metreküpe çýkaran Cezayir, 2023-2024'te bu ülkeye 30 milyar metreküp ihracat hedefliyor. Cezayir, Ýspanya ile Batý Sahra konusunda yaþadýðý gerilime raðmen, 5 milyar metreküple en büyük doðalgaz ihracatçýsý konumunu sürdürüyor.
Rusya'ya yapýlan yaptýrýmlar ve petrol taban fiyatý Putin'i yolundan alýkoyacak mý göreceðiz. Ancak Rusya'nýn Çin'e dönük satýþlarýnýn artmýþ olmasý enerji temelinde bir bölünmeye iþaret ediyor. Savaþ uzadýkça Avrupa'da üretim maliyetleri artacak. Taþýma gazla fabrikalarýn ayakta kalmasý zor görünüyor.
ABD, kaya gazý ve iklim politikalarý ile dünyanýn enerji haritasýný deðiþtirmeye çalýþýyor. Çin ve Hindistan'ýn üretimini "yeþil üretime" çevirmek için uðraþýrken yeþil üretim standartlarý bir tür ambargo olarak karþýmýza çýkarýlacak.
Türkiye enerji savaþlarýnýn farkýnda. Yenilenebilir enerji yatýrýmlarý, alternatif petrol ve doðalgaz temini ile geleceði öngören bir Ankara var. Üretimi arttýkça enerji ihtiyacý da artan bir ülkeyiz. Yakýn dönemde petrol ve doðalgaz sondajlarýnda yaþanan geliþmeler bize umut veriyor. Nitekim, küresel rekabette tam baðýmsýz olmak için kendi kendinize yetmeniz gerekiyor.
