Karabað zaferi sonucunda bölgede yeni durum yeni beklentileri de pekiþtirdi.
Azerbaycan Türkiye'nin desteði ile masada kazanan taraflardan biridir. Gerçi Karabað' da tam zafer Rus barýþ gücünün bölgedeki varlýðý, Ermeni ahalinin Hankentini terk etme isteðine Rusya'nýn izin vermemesi gibi konular, resmi kaynaklarca teyit edilmese bile Azerbaycan kamuoyunun esas gündem maddesidir.
Azerbaycan topraklarýnýn ve sýnýrlarýnýn tanýnmasý sürecini vazgeçilmez þart olarak gündemde tutuyor.
Ermenistan 1992' den itibaren savaþýn ilk günlerinden sadece Karabað'da deðil sýnýr boyu Azerbaycan'ýn diðer bölgelerinden kasabalar, köyleri de iþgal etti. Þimdi Azerbaycan sadece Karabað'daki deðil hem de diðer bölgelerden gasp edilen topraklarýn geri alýnmasýný talep ediyor.
Rusya talebin haklý olduðu kanaatini desteklemekte.
Bu sebepten bir kaç defa ateþkes ve barýþ anlaþmasýna raðmen Ermenistan tarafý tekrar tekrar ihlallere yol açtý. Ve sýcak çatýþmaya neden oldu.
Tabii Ermenistan nihai anlaþmaya kadar mümkün olan imkanlarý zorluyor ve son ana kadar koparýlmasý mümkün olan toprak parçalarýný kendine baðlamanýn peþinde. Paþinyan hem kamuoyunu hem de geriye adým atamamasý için Fransa ve Ýran tarafýndan gelen telkinleri sýcak tutmaya gayret ediyor. Kendi kamuoyunda kolayca anlaþmaya imza atan lider olarak tanýmlamak da istemiyor.
Diðer taraftan da Brüksel de aralýk ayýnda Azerbaycan ve Ermenistan liderlerinin görüþmesi söz konusudur. Paþinyan o güne kadar nihai karara gitmeden Avrupa'dan destek alacaðý umudu ile sorunun çözümünü zamana yayma peþindedir.
Soçi görüþmesi bir nevi Brüksel öncesi konulara nokta konulmasý için dolaylý baský görüþmesi idi.
Her ne kadar net belge imzalanmasa da genel tabloya bakýldýðýnda Azerbaycan görüþmeden istediðini en azýndan teyit ederek çýkmýþ gözüküyor.
Rusya lideri Putin' in konuþmasýnda 1 yýl önce Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya arasýnda imzalanan anlaþma maddelerine uyum çaðrýsýný tazelemesi Rusya'nýn tutumunda özellikle ulaþým yollarý konusunda deðiþimin olmadýðýný izah etmektedir.
Paþinyan anlaþmaya sadakat söylemi ifade etse de barýþý istediklerini söylese de konunun Avrupa masasýna geçmesi için hem zaman kazanma niyetinde hem de yeni bir fýrsat çýkarsa özellikle Fransa'nýn desteði ile durumun deðiþimini hayal etmektedir.
Putin'in Brüksel öncesi bu toplantýyý Soçi'de gerçekleþtirmesi özellikle Paþinyan için içerik taþýmaktadýr.
Evet, beklendiði gibi Paþinyan mayýnlý arazilerin haritasý konusunda sözünü tutmuyor.
Anlaþmaya raðmen halen zaman zaman sýcak çatýþmaya sahne oluyor bölge.
Bu nedenle sorularýn hepsine cevap bulunmasý ve Azerbaycan ile Ermenistan'ýn kendi aralarýnda topraklar ile alakalý sorulara cevap bulmasý beklentisi ile Rusya beklemede idi. Soçi görüþmesi konunun bir an önce bitmesini tetikleyecek içerik taþýdýðý için özellikle Ermenistan tarafýna mesaj içerikli idi.
Rusya baþkaný Putin'in ulaþým yollarý konusunda bakýþ açýsý açýktýr ve bu bölgesel istikrar açýsýndan Rusya'yý derinden ilgilendirmektedir.
Rusya Kafkasya hattýnýn belirsizlikte kalmasýnýn kendisini zora sokacaðýný düþünmekte.
Rusya'nýn Kafkasya'daki istikrarsýzlýðý sonlandýrma isteði ile Azerbaycan ve Türkiye istekleri bu defa yan yana gelmiþ oldu.
Türkiye ve Azerbaycan birliði bu jeopolitik gerçekliðin Rusya eksenli çözümünü engelledi.
Ermenistan'ýn batý eksenli her fýrsatta bölgesel provokasyonlara neden olma faktörü Rusya'yý yoruyordu.
Ermenistan'ýn bu defaki kendi iç hesaplaþma nedeniyle yeniden Azerbaycan'la savaþ durumuna geçmesi ise hesaplarý alt üst etti.
Ermenistan her zamanki gibi Rusya'nýn hemen devreye gireceðini bekledi. AGIT Minsk grubundaki özellikle Fransa'nýn konuya Ermenistan tarafýndan bakacaðýný hesaplarken durum yeni sürecin baþlamasýna neden oldu.
Simdi Ermenistan bu durumu düzeltme pesinde.
Rusya ise istemiyor.
Rusya enerjisini Kafkasya cephesinde yeni ekonomik kanallara göre harcamak istiyor.
Ermenistan'ýn halen bunu zamana yaymasý ise Rusya açýsýndan uygun deðil.
Soçi toplantýsý bu konuya nokta konulmasýna yönelik idi.
Rusya baþkaný Putin kesin tarih ve zaman belirlenmesi noktasýnda nettir.
Azerbaycan topraklarýnýn bir parçasýnýn bile Ermenistan'da kalmasýný istemiyor. Ve bu durumu kendi lehine dönüþtürme peþinde.
Konjonktürel olarak durum Azerbaycan açýsýndan olumludur.
Görüþmeden þimdilik net anlaþma veya belge çýkmasa da 1 sene önce anlaþýlan tabloya ters geliþmelerin olmamasý açýsýndan önemli idi.
Ulaþým yollarý ve koridor konusunda Rusya'nýn Türkiye ve Azerbaycan gibi baktýðýný yeniden Putin tarafýndan dillendirilmesi sürecin Azerbaycan açýsýndan önemli ve pozitif istikamette geliþtiðini göstermektedir.
