Karabağ zaferi sonucunda bölgede yeni durum yeni beklentileri de pekiştirdi.
Azerbaycan Türkiye'nin desteği ile masada kazanan taraflardan biridir. Gerçi Karabağ' da tam zafer Rus barış gücünün bölgedeki varlığı, Ermeni ahalinin Hankentini terk etme isteğine Rusya'nın izin vermemesi gibi konular, resmi kaynaklarca teyit edilmese bile Azerbaycan kamuoyunun esas gündem maddesidir.
Azerbaycan topraklarının ve sınırlarının tanınması sürecini vazgeçilmez şart olarak gündemde tutuyor.
Ermenistan 1992' den itibaren savaşın ilk günlerinden sadece Karabağ'da değil sınır boyu Azerbaycan'ın diğer bölgelerinden kasabalar, köyleri de işgal etti. Şimdi Azerbaycan sadece Karabağ'daki değil hem de diğer bölgelerden gasp edilen toprakların geri alınmasını talep ediyor.
Rusya talebin haklı olduğu kanaatini desteklemekte.
Bu sebepten bir kaç defa ateşkes ve barış anlaşmasına rağmen Ermenistan tarafı tekrar tekrar ihlallere yol açtı. Ve sıcak çatışmaya neden oldu.
Tabii Ermenistan nihai anlaşmaya kadar mümkün olan imkanları zorluyor ve son ana kadar koparılması mümkün olan toprak parçalarını kendine bağlamanın peşinde. Paşinyan hem kamuoyunu hem de geriye adım atamaması için Fransa ve İran tarafından gelen telkinleri sıcak tutmaya gayret ediyor. Kendi kamuoyunda kolayca anlaşmaya imza atan lider olarak tanımlamak da istemiyor.
Diğer taraftan da Brüksel de aralık ayında Azerbaycan ve Ermenistan liderlerinin görüşmesi söz konusudur. Paşinyan o güne kadar nihai karara gitmeden Avrupa'dan destek alacağı umudu ile sorunun çözümünü zamana yayma peşindedir.
Soçi görüşmesi bir nevi Brüksel öncesi konulara nokta konulması için dolaylı baskı görüşmesi idi.
Her ne kadar net belge imzalanmasa da genel tabloya bakıldığında Azerbaycan görüşmeden istediğini en azından teyit ederek çıkmış gözüküyor.
Rusya lideri Putin' in konuşmasında 1 yıl önce Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya arasında imzalanan anlaşma maddelerine uyum çağrısını tazelemesi Rusya'nın tutumunda özellikle ulaşım yolları konusunda değişimin olmadığını izah etmektedir.
Paşinyan anlaşmaya sadakat söylemi ifade etse de barışı istediklerini söylese de konunun Avrupa masasına geçmesi için hem zaman kazanma niyetinde hem de yeni bir fırsat çıkarsa özellikle Fransa'nın desteği ile durumun değişimini hayal etmektedir.
Putin'in Brüksel öncesi bu toplantıyı Soçi'de gerçekleştirmesi özellikle Paşinyan için içerik taşımaktadır.
Evet, beklendiği gibi Paşinyan mayınlı arazilerin haritası konusunda sözünü tutmuyor.
Anlaşmaya rağmen halen zaman zaman sıcak çatışmaya sahne oluyor bölge.
Bu nedenle soruların hepsine cevap bulunması ve Azerbaycan ile Ermenistan'ın kendi aralarında topraklar ile alakalı sorulara cevap bulması beklentisi ile Rusya beklemede idi. Soçi görüşmesi konunun bir an önce bitmesini tetikleyecek içerik taşıdığı için özellikle Ermenistan tarafına mesaj içerikli idi.
Rusya başkanı Putin'in ulaşım yolları konusunda bakış açısı açıktır ve bu bölgesel istikrar açısından Rusya'yı derinden ilgilendirmektedir.
Rusya Kafkasya hattının belirsizlikte kalmasının kendisini zora sokacağını düşünmekte.
Rusya'nın Kafkasya'daki istikrarsızlığı sonlandırma isteği ile Azerbaycan ve Türkiye istekleri bu defa yan yana gelmiş oldu.
Türkiye ve Azerbaycan birliği bu jeopolitik gerçekliğin Rusya eksenli çözümünü engelledi.
Ermenistan'ın batı eksenli her fırsatta bölgesel provokasyonlara neden olma faktörü Rusya'yı yoruyordu.
Ermenistan'ın bu defaki kendi iç hesaplaşma nedeniyle yeniden Azerbaycan'la savaş durumuna geçmesi ise hesapları alt üst etti.
Ermenistan her zamanki gibi Rusya'nın hemen devreye gireceğini bekledi. AGIT Minsk grubundaki özellikle Fransa'nın konuya Ermenistan tarafından bakacağını hesaplarken durum yeni sürecin başlamasına neden oldu.
Simdi Ermenistan bu durumu düzeltme pesinde.
Rusya ise istemiyor.
Rusya enerjisini Kafkasya cephesinde yeni ekonomik kanallara göre harcamak istiyor.
Ermenistan'ın halen bunu zamana yayması ise Rusya açısından uygun değil.
Soçi toplantısı bu konuya nokta konulmasına yönelik idi.
Rusya başkanı Putin kesin tarih ve zaman belirlenmesi noktasında nettir.
Azerbaycan topraklarının bir parçasının bile Ermenistan'da kalmasını istemiyor. Ve bu durumu kendi lehine dönüştürme peşinde.
Konjonktürel olarak durum Azerbaycan açısından olumludur.
Görüşmeden şimdilik net anlaşma veya belge çıkmasa da 1 sene önce anlaşılan tabloya ters gelişmelerin olmaması açısından önemli idi.
Ulaşım yolları ve koridor konusunda Rusya'nın Türkiye ve Azerbaycan gibi baktığını yeniden Putin tarafından dillendirilmesi sürecin Azerbaycan açısından önemli ve pozitif istikamette geliştiğini göstermektedir.
