Yaz aylarýnda bir çok öðrenci çeþitli kurumlarda staj yapma imkâný elde ediyor.
Özellikle öðrencilerin iþ hayatýný yakýndan tanýmalarý, niteliklerini ve yeteneklerini geliþtirmeleri ve mezuniyet sonrasý kariyerlerini daha doðru bir þekilde yapma fýrsatý vermesi bakýmýndan önemlidir.
Stajyer, bir meslek hakkýnda teorik bilgileri bulunan ve bu bilgileri uygulama ile güçlendirmek amacýyla bir iþyerine kabul edilen öðrencilerden oluþmaktadýr. Stajyerler, 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'na göre iþçi sayýlmasalar da sigortalý sayýlmaktadýr. Meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköðrenimleri sýrasýnda staja tabi tutulan öðrenciler hakkýnda 5510 sayýlý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý'nýn 5/b maddesine göre iþ kazasý ve meslek hastalýðý sigortasý hükümleri uygulanmaktadýr. Bu öðrencilerin SGK sosyal güvenlik primleri okullarý tarafýndan ödenmektedir, staj yaptýklarý iþyerleri de sadece asgari ücretin net tutarýnýn yüzde otuzundan az olamayacak þekilde ücret ödemektedir. Hemen belirtelim ki, staj döneminde 3308 sayýlý yasa kapsamýnda emeklilikle ilgili uzun vadeli sigorta kolu primleri yatýrýlmadýðýndan staj sigortasýnýn emekliliðe bir etkisi yoktur.
3308 sayýlý Kanun kapsamýnda mesleki eðitim gören stajyer öðrencilere ödenen ve asgari ücreti aþmayan ücret ödemelerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesilmemektedir. Ancak asgari ücretin üzerinde ücret alanlara yapýlan ödemelerin tamamýndan hem gelir vergisi hem de damga vergisi kesilecektir.
Özellikle yükseköðrenim sýrasýnda yapýlan pratik çalýþmalarýn birçoðu staj çerçevesinde olmaktadýr. Stajyer de iþçi ve çýrak gibi iþveren yanýnda faaliyette bulunan kiþidir. Ancak, stajyerlik iþletmedeki uygulamalarý izleyerek mesleki pratik bilgilerini geliþtirdiðinden iliþkisi iþ iliþkisi olarak nitelendirilemeyeceði gibi, çýraklýk iliþkisi olarak da nitelendirilemez. Stajyerlik genellikle öðrencilerin meslek branþlarý ile ilgili bir yerde, kýsa bir süre, genellikle yaz aylarýnda yapýlan çalýþmalarý kapsamaktadýr. Yükseköðrenimleri sýrasýnda staja tabi tutulan öðrencilerden okuduklarý eðitim kurumunda zorunlu staj þartý bulunanlarýn dýþýnda okul tarafýndan staj yapmasý uygun görülen öðrenciler de staja baþladýklarý tarih itibariyle sigortalý sayýlacaklardýr.
Öðrencinin staj süresinin uzamasý ve öðrencinin iþyerinde çalýþmaya devam etmesi durumunda artýk stajdan söz edilmesi mümkün olmayacaðýndan öðrenciler bu durumda iþçi olarak deðerlendirilerek sosyal güvenlik primlerinin ve ücretinin artýk çalýþtýðý iþyeri iþvereni tarafýndan ödenmesi gerekecektir. Bu durumdaki stajyer öðrenci, 5510 sayýlý Kanuna göre kýsmen sigortalý sayýlanlar kapsamýndan çýkarak hem sosyal güvenlik açýsýndan tüm sigorta kollarýna tabi ve hem de 4857 sayýlý Kanuna tabi bir iþçi sayýlacaktýr. Ayrýca bunlarýn iþverenleri artýk okullarý deðil çalýþtýklarý iþyeri iþvereni olacaktýr.
Türkiye'deki Uluslararasý Öðrencilerin Stajlarý
Yurtdýþý Türkler ve Akraba Topluluklarý Baþkanlýðý tarafýndan ülkemizin yükseköðretim düzeyinde uluslararasý öðrencilere yönelik kamu kaynaklý burs programý Türkiye Burslarý adý altýnda yürütülmektir. Son 10 yýllýk süreçte ülkemiz uluslararasý öðrenciler açýsýndan bir cazibe merkezi haline gelmiþ devlet ve vakýf üniversitelerinde eðitim gören uluslararasý öðrenci sayýsý 200 bine yaklaþmýþtýr. Ülkemizde eðitimlerine devam eden uluslararasý öðrencilerin önemli bir kýsmý kendi imkânlarý ile okurken yaklaþýk 15 bini ise Türkiye Burslarý kapsamýnda eðitimlerini sürdürmektedir.
Uluslararasý öðrencilerin ülkemizdeki öðrenim sürelerini en verimli þekilde geçirmelerine yönelik birçok faaliyetler yürütülmektedir. Bunlardan biri olan uluslararasý öðrencilerin ülkemizde staj yapabilmesi en önemli görülen hususlarýn baþýnda gelmektedir.
Ülkemizde öðrenimlerini görmüþ Türkçe bilen ve ayný zamanda 178 farklý ülkeyi tanýyan uluslararasý öðrenciler ülkemizde öðrenim görmekte iken onlara 1-2 aylýk staj imkâný saðlamanýn hem ülkemiz ekonomisi ve diplomatik iliþkilere hem de firmalara çok büyük fayda saðlayacaðý muhakkaktýr. Bu doðrultuda Yurtdýþý Türkler ve Akraba Topluluklarý Baþkanlýðý tarafýndan yürütülecek olan Uluslararasý Öðrenci Staj Programý'na katýlmak isteyen Ýstanbul, Ankara ve Konya'da faaliyet gösteren þirketlerin, [email protected]adresine baþvuru yaparak bilgi temin etmeleri mümkündür.
