Türkiye ve Özbekistan, bölgelerinde iki önemli aktör. Geçtiðimiz günlerde Özbekistan Cumhurbaþkaný Þavkat Mirziyoyev ve Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan, Ankara'daki Cumhurbaþkanlýðý Sarayý'nda önemli bir görüþme gerçekleþtirdi. Bu buluþma, iki ülke arasýndaki geniþ ölçekli iþ birliðinin daha da derinleþtirilmesi açýsýndan büyük bir adým olarak deðerlendiriliyor. Özbekistan ve Türkiye arasýndaki iliþkiler, derin tarihi ve kültürel baðlara dayanýyor. Ýki ülke, yüzyýllar boyunca ortak bir tarih ve kültürel mirasý paylaþtý. Bu ortak miras, günümüzdeki stratejik iþ birliði ve dostluk iliþkilerinin temelini oluþturuyor. Türkiye, 1991 yýlýnda Özbekistan'ýn baðýmsýzlýðýný tanýyan ilk ülke olmuþtu. Ýki kadim aktör arasýndaki tecrübe paylaþýmý ve iþ birliði siyasi, ekonomik ve toplumsal diyalog önemli potansiyel barýndýrýyor.
Geçmiþ yýllarda istenilen düzeye eriþemeyen ikili iliþkiler Özbekistan'ýn dýþa açýlým politikasýyla yeni bir eþiðe gelmiþtir. Mevcut fýrsat bütün taraflara ve diðer Türk devletlerine yarar saðlayacak bir geliþme. 1991'de Sovyetler'in daðýlmasýna kadar merkezi üretim modeliyle ekonomisi kontrol edilen Özbekistan, baðýmsýzlýk sonrasý krizlere maruz kalmýþtý. Krizlerin nedenleri arasýnda liberal piyasa sistemine adaptasyon, otorite kontrolü ve kamu kurumlarýnýn deðiþime uyum zorluðu yer alýyor.
Baðýmsýzlýðýn ardýndan kamu otoritesinin saðlanmasýna önem veren Özbek yöneticiler Rusya, Kazakistan ve Ukrayna örneklerine kýyasla ekonomik yapýyý dýþ dünyaya fazla açmamýþtý.
Zengin kültürü, doðal kaynaklarý ve ekonomik altyapýsýyla Özbekistan, Türkiye'nin Orta Asya'daki stratejik ortaklarýndan biridir.
1993'ten günümüze kadar Türkiye'nin Özbekistan genelinde 3 milyar dolarýn üzerinde altyapý projesini bitirdiði biliniyor. Özbekistan'ýn en büyük üçüncü ihracat ortaðý olan Türkiye ithalatta da beþinci ülkedir
Özbekistan ve Türkiye: Stratejik Ortaklýðýn Yeni Ufuklarý
Ziyaretin arifesinde gerçekleþtirilen iþ forumu, sanayi, yeþil enerji, elektrik mühendisliði, tekstil, ilaç, tarým ve diðer alanlarda geniþ bir yeni proje portföyünün oluþturulmasýyla sonuçlandý. Hükümetler, Tercihli Ticaret Anlaþmasý kapsamýndaki mal yelpazesinin geniþletilmesi ve ticaret hacminin 5 milyar dolara çýkarýlmasý hedefini belirledi. Özbekistan'ýn Ýstanbul'da bir ticaret vekalethanesi kurmasý konusunda anlaþmaya varýldý. Bu adýmlar, iki ülke arasýnda ticari iliþkilerin daha da derinleþtirilmesi ve ekonomik baðlarýn güçlendirilmesi için önemli bir temel oluþturdu.
Son yýllarda, iki ülke arasýndaki ticaret hacmi %50 artarak 3,5 milyar dolara ulaþtý. Ortak giriþimlerin sayýsý iki katýna çýktý ve Özbekistan ekonomisindeki Türk yatýrýmlarýnýn hacmi %150 büyüyerek 2,5 kat arttý. Türkiye'den Özbekistan'a turist akýþý üç katýna çýkmýþ durumda. Ayrýca, iki ülkenin ulaþtýrma ve lojistik potansiyelinin artýrýlmasý ve Orta Koridor fýrsatlarýnýn etkin kullanýlmasý da önemli iþbirliði alanlarý olarak belirlenmesi önemli. Zira hali hazýrda dünyada alternatif ticaret güzergahlarý oluþtururken orta koridorun canlandýrýlmasý iki ülke iliþkiler açýsýndan önem arz ediyor.
Bu ziyaret sýrasýnda 10 milyar dolar deðerinde yeni yatýrým projelerinden oluþan bir portföy oluþturuldu. Hükümetler, karþýlýklý ticaret hacminin 5 milyar dolara çýkarýlmasý, ürün türlerinin daha da geniþletilmesi, sanayi iþ birliðinin derinleþtirilmesi, üçüncü ülke pazarlarýna birlikte girilmesi, yeni büyüme noktalarý ve özel sanayi ürünlerin geliþtirilmesi için sistemli olarak çalýþýlmasýný kararlaþtýrdý. Somut hedeflerin belirlenmesi ve buna yönelik siyasi desteðin önem kazanmasý bu hedeflerin gerçekleþmesinde ümit veriyor.
Türkiye ve Özbekistan arasýndaki stratejik ortaklýk, iki ülkenin ortak tarih ve kültürel mirasýndan güç alarak, geleceðe yönelik iþbirliði ve dostluk iliþkilerini daha da güçlendirecektir. Bu iþbirliði, sadece iki ülke için deðil, ayný zamanda diðer Türk devletleri ve bölge ülkeleri için de önemli fýrsatlar sunacaktýr.
