Şirketlerin kendi personeline gelecekte ödenecek ücretlerine mahsuben avans vermeleri sıklıkla karşılaşılan bir durumdur.
Bazen, çalışanlara uzun vadeli personel avansı da verilebilmekte ve taksitler halinde aylık ücretlerden mahsup edilebilmektedir.
Vergi idaresinin görüşü bu gibi durumlarda olayın özelliğine göre, uzun vadeli avansın ücret olarak vergilenmesi ya da avansın personele verilen kredi olarak değerlendirilmesi şeklinde olduğu görülmektedir.
Uzun vadeli verilen personel avanslarının kredi olarak değerlendirilmesi riski nedeniyle avans tutarı üzerinden faiz hesaplanması mevzuata uygun olacaktır.
Damga vergisi yönünden ise, Çalışanların banka hesaplarına havale yoluyla avans ödenmesi sırasında düzenlenen banka makbuzları veya dekontları gibi ödemeyi ispat edici belgelerde mahiyetleri açısından tediyeyi temin eden kağıt olarak kabul edilmektedir. Şirket personeline ödenecek ücretlerinden mahsup edilmek üzere yapılacak avans ödemelerine ilişkin olarak düzenlenen kağıdın Kanun'a ekli (1) sayılı tablonun IV/1 -b bendine göre binde 7.59 nispetinde damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir. Ücretin ödenmesi dolayısıyla düzenlenen kağıtlar bakımından ise, avans miktarının mahsup edilmesinden sonra kalan kısmına binde 7.59 oranında damga vergisi hesaplanması gerekecektir. Yani mükerrer damga vergisine sebebiyet verilmemesi için avans ödenirken kesilen damga vergisine esas matrah düşüldükten sonra kati ödemeye ilişkin düzenlenen bordrodan damga vergisi hesaplanması, daha önce ödenen avansın mahsubunu da içerecek şekilde düzenlenmiş olması halinde kalan ödeme tutarı üzerinden aynı nispette damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Hak edilmemiş bir ücretin ileride hak edildiği zaman mahsubu yapılmak üzere ödenilmesi halinde avanstan söz edilir. Avans almış olan bir sigortalı, aldığı avansı karşılayacak bir süre çalışmadan herhangi bir suretle işten ayrılabilir. Bu taktirde, avans sigortalının şahsi borcu durumuna geçecektir. Esasen kanun hak edilen ücretlerden prim alınacağını hükme bağlamıştır. Bu itibarla, avans, hak edilmemiş bir ücret olması bakımından SGK primine tabi tutulmayacaktır. Avans ödemesi sırasında prim kesilmeyecek, avansın mahsup edilmesi halinde de hak edilen ücret tutarı üzerinden SGK primi hesaplanacaktır.
