Kýdem tazminatý her zaman gündemde olan ve anlaþmazlýk yaþanan konulardan birisidir. Önemli tartýþma konularýndan birisi de 15 yýl sigortalýlýk süresi ve 3600 prim ödeme gün sayýsý olan her iþçiye kýdem tazminatý verilip verilmeyeceðidir.
1475 sayýlý eski Ýþ Kanunu'nun 14. maddesinde gösterilen fesih hallerinde, Ýþ Kanununa tabi ve en az bir yýllýk çalýþmasý olan iþçiye veya iþçinin vefat etmesi halinde de bu iþçinin hak sahiplerine iþveren tarafýndan son brüt kazancýna göre ödenmesi gereken paradýr.
Kýdem tazminatý, hem belirli süreli iþ sözleþmesine göre çalýþan iþçilere ve hem de belirsiz süreli iþ sözleþmesine göre çalýþan iþçilere gerekli þartlarýn olmasý durumunda ödenebilmektedir. Ancak, belirli süreli iþ sözleþmelerinde, sözleþmede belirlenen sürenin kendiliðinden son bulmasý halinde veya taraflarýn anlaþarak sözleþmeyi sona erdirmelerinde kýdem tazminatý ödenmez.
Ýþçiye, iþe baþladýðý tarihten itibaren çalýþtýðý her tam yýl için 30 günlük giydirilmiþ son brüt ücreti tutarýnda kýdem tazminatý ödenmektedir. Bir yýldan artan süreler için ayný oran üzerinden hesaplama yapýlmasý esastýr. Brüt ücretin hesaplanmasýnda iþçinin para ve para ile ölçülmesi mümkün olan iþ sözleþmesiyle saðlanan menfaatler ile kanundan doðan menfaatler süreklilik arz etmesi koþuluyla dikkate alýnmaktadýr.
Kýdem tazminatý feshe baðlý haklardan birisi olmakla birlikte, iþ sözleþmesinin sona erdiði her durumda talep doðmaz. Kýdem tazminatýnýn söz konusu olabilmesi için iþ sözleþmesinin Kanunda belirtilen þartlarla feshedilmesi gereklidir.
Buna göre; "g) Sosyal Sigorta Yasalarýnda deðiþiklik yapan 4447 sayýlý yasa ile getirilen bir hükümle, 506 sayýlý Kanunun 60. maddesinin birinci fýkrasýnýn (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaþlar dýþýnda kalan diðer þartlarý veya ayný kanunun geçici 81. maddesine göre yaþlýlýk aylýðý baðlanmasý için öngörülen sigortalýlýk süresini ve prim ödeme gün sayýsýný tamamlayarak kendi istekleri ile iþten ayrýlmalarý nedeniyle," iþten ayrýlan iþçiler kýdem tazminatý almaya hak kazanýrlar.
Sigortalýlýk süresi ve prim gün sayýsýnýn yaný sýra belirli bir yaþýn tamamlanmasý da emeklilik þartlarýndan sayýlmaktadýr.
-08/09/1999 tarihinden önce ilk defa sigortalý olan kiþiler için 15 yýl sigortalýlýk süresi ve 3600 prim ödeme gün sayýsý bulunan ve emeklilik yaþýný bekleyen bütün iþçilere kýdem tazminatý alabileceði yönünde yazý verilmektedir.
-08/09/1999 tarihi ile 30.04.2008 tarihleri arasýnda ilk defa sigortalý olan kiþiler için, sigorta yýlý dikkate alýnmaksýzýn 7000 prim günü ya da 25 yýl sigortalýlýk þartý ve 4500 prim günü ve,
-01.05.2008 tarihi ve sonrasýnda ilk defa sigortalý olan kiþiler için, kademeli olarak 4600 gün ila 5400 prim günü ile kýdem tazminatý alarak iþten ayrýlma hakký bulunmaktadýr. Buna göre iþçiler;
-1.5.2008-31.12.2008 arasýnda sigortalý olanlar için 4600 gün,
-2009 yýlý olanlar için 4700 gün,
-2010 olanlar için 4800 gün
-2011 olanlar için 4900 gün
-2012 olanlar için 5000 gün
-2013 olanlar için 5100 gün
-2014 olanlar için 5200 gün
-2015 olanlar için 5300 gün
-1.1.2016'dan itibaren 5400 gün,
Þartýný yerine getirmeleri durumunda kýdem tazminatýna hak kazanýrlar.
